Katalog

Beş kez Hugo, bir kez de Neoula ödülü alan Larry Niven ilk kez Türkıyeli okurun karşısinda Farklı bır soluk, değışik ve yeni bir yazar olarak uzayın derinliklerinden hayal dünyamıza yansıyan renkli bır efekt olmakta dılımize çevrilen ılk kıtabı "Halka Dünya". MUSTAFA YELKENLİ ^~v s~\ 'lara kadar Asımov'un çok V J I I satan klasıklerını okuyarak / \J buyııyen Turkıyelı bılımkur gu okuru her ne kadar çok a? sayıda Farklı yazarların kıtaplarını, cok kotu çevırılerınden okuınuş olsa da bu turun ozcllıklerı konusunda yeterınce bılgı lenmış değıldı Hele bır dc patlak go? lu, yeşıl tenlı, antenlı, kımı zaman korkunç, kımı zaman da scvımh olan uzay lıların seruvenını çızgı romanlardaoku yanlar bu turu cıddıyc bıle almaz ol muşlardı badece yabancı dıl bıknler olanakları olçusunde getırtebıldıklerı yabancı dergüerde bılımkurgunun gclışım sey rını ızleycbılmıştı Örıjınalden buyuk ustaların yapıtlarını okuyanlar da Zuhtu Bayar, Sezar E Ergın gıbılerı de çok a/ dergı vc gazetelerde gorulduklerın den bılımkurgu okuru kcndı kabuğun da kalmış, kımı ukala, çok bılmış yazar ukları saymazsak bu turun meraklıları yeterınce ızleycmemıştı bu turu Ancak neden sonra kendı kendını yetıştırmek durumunda kalan okur Uısula LeGu ın, Frank Herbert, Clarke gıbı yazarla rı daha yakından tanıyıca cıddı bır ede bıyat turuylc karsi karşıya kaldığını gor duğunde kuçuk bır şa'şkınlık yaşamıştır Kıtaplığında baş koşeyı ayırdığı bu tıı re daha saygılı yaklaşır olmuştu LeGu ın'dt teknolojının baş dondurucu sar hoşluğundan ote ınsanı edebıyat ıçınde felsefı boyutuyla ışlemesını, Frank I Ier bert'ın ekolojık kaygılarla uçuk kurgu lanımını, Lem'ın dış dunyaya müdaha lecı olmayan tavrını, Clarke'ta evrımın son aşamasını betımkdîfiı ı^ık ve ener jıye donuşumunu okudııkça hayal dun yasının sınırsi7İığıyla tanışmıştı II \l K \ 1)1 \\ V Larry Niven ilk kez dilimizde ' BMmkurgu okurtmu 90'lardan sonıa ulkcmı/de bılımkurgu kendı okurunu yaratmış, kıtaplar tartışılır olmuijtu Kııapçılaı bu turun kıtapları ıçın ayrı raflar hazırlamışlar, sadeee bılımkurgu kıtaplarıyla kendını sınıılayanyayıncvlerı pıyasaya çıkmıştı İlk kez Ocak 197i'te Turk Dılı, Aralık 1985'te Sanat Olayı dergılerınden on yıl sonra yazın dergılerı bu turle ılgılı ozel sayılar çıkarmaya başlamıştı Turki ye'de bılımkurgu okuru yenı ycnı ya /arlarla tanışırkcn bılınık kurgu arasın dakı sınır da gıderek netlığını yıtırmış tı Ballard gıbı psıkolo)i ağırlıklı ıç dun yaya, Nıven gıbı çok uzak dunyalara yo nelık eser verc n yenı ya/arlar, bjımkur gıı okurunun karasında bır şablon ola rak yerleşen kımı klasık tanımların da zorLınmasına ncduı olmuşlurdı ülanaksızlıkla olasılık arasındakı ın ce çi7gı gıderek go/dcn yıtmeye başla mi!)tı Lınstun ın kuıamı uçuk tczkrİL aşındmlmış, son )illardıkı bılımscl ge lışmtlcr gcrc.k ıı/ayda gerek bılgısayar dunyasında bılımkurgu ya/anarının onunc ışlenıktck bu vı^ın konu bırak mı^tı Artık hayalın binırı hayal bıle edı k'im.7 olmuştu tlk kez 1 uıkıvclı okııtla >u/ yti7e gt kn Larv Nıven ın 11 ılka Dunya adlı ro manı klasık bılınıkuıgu okurunu şa^ır tan ve bılımsel kuıamldrın asgarı bılım sel olmasına ^artlananlaıa ters gelse bı SAYFA 22 le anlattığı olay or gusu çok ıfgınç karşılanmaktadır Uzaylıların fızık yapısını net olarak çız mede tercddut eden yazarlara karşın Nıven bazı tıplerı çızerek bu ılgınçuğı zengınleştırmektedır. Örneğın Heınle ın'ın Uzayda Kaybolanlar adlı romanın da çok hoş bır tıp olarak anlatılan ıkı kafalı mutan laşmış dunyalı, Halka Dunya'da uzayın bır başka koşesınde ama sorunlarla yaşayan ıkı kafalı Puppete er olmuş Roman bıraz da Puppeteer'lerın uçuk ha yallennın gerçekleştınlme sı ıçın olanaksız amaçları uzerıne kurgulanmıştır Oynak, ınce, uzun bo yunlarının ustunde duran ıkı kafalı Puppeteerlcrın derısı beyaz ve yumuşaktır Uc ayaklı, ensesınden kal çalarına kadar uzun bır ye leye sahıp olan bu yaratık ların enselermın bulundu ğu yerde, yelenın sıkı bır koruyucu kume oluşturdu ğu kamburun ıçınde beynı gızlıdır Bır ınsan kadar ze kı olan bu turun elı aynı za manda beslenmesıne yara yan ağız gorevı de gormek tedır Cok guçlu olan bu yaratıklar gucuyle ters orantılı olarak cesaretten yoksun, urkek bır kışıhğc sahıptırler Kıtapta sozu geçen bır başka canlı turu de Kzıntı Ier Ikı buçuk metre boyla rıyla ın ve şışman bır kedı ye bcnzeyen bu yaratığın gozlerının çevresınde sıyah çızgıler var, butün bedenı parlak ve gur, turuncu kurkle kaplıdır Lucas'ın Yıldızlar Savaşı adlı fılmınde Han Solo'nun yardımcı sını andırmaktadır Buya ratıkların metabolızmaları hclyum Ilıleoluştuğundan ısı ve yerçekımınden dolayı kolayca ıncınebılecek, narın bır yapıdadır. Asla savaşçı olamayacak bır tur dur bu Ve Bcyaz saçları, kafa derısı krom sarısı, gozlen nın ırıs tabakası altın ren gındc olan, ışınlanma yo luyla bır kentten bır başka kentc gıtmeyı seven, eğlen ce duşkunu lumpen bır dunyafı Louıs Wu, roma nın oncmh unsurlarından bırı olarak boy gosterır Bi7clen bırı, ama bır o ka dar da bı/den uzak d c n muhendıslığı ınsan omru nu uzatmasına rağmcn gpnç gorunumunun altın da yorgunluğunu gızle meye çalışan bır devınım ıçındedır dunyalı Wu Farklı ttırden canlıların bır araya gelıp galaksının çekırdtğıne kadar uzanan /oı lu bır volculuğa çikma larının nedenı sadeee bu yaratıklann ıçgudulerındt gi7İı kalan seruven tutkusu değıl clbet I lerkesın bır çı karı olduğu muhakkak, I ARK\ NIVKN ama tum bu canlılan bır araya getıren olgunun sadece Puppeteer'lcnn tursel gelışımıyle sınırh olduğu da kuskulu Uzayuakı ınsan aklının bıle alamaya cağı uzaklığı aşma yontemı soz konusu olduğunda Laıry Nıven de dığer bılımkurgu yazarları gıbı var olan bılımsel doğrulara, kesınlık kazanmış kuramla E ra pek rağbet etmez Artık okur da bır çoklarına saçma ge lebılecek yontemle rın ustunde pek dur mamaktadır Ornc ğın ışınlanma yonte mının bılımsel altya ısı pek bulunmamasına ra^men çok ra dtlıkla romanlarda, fılmlerde sıkça kar şımıza çıkmaktadır Puppeteerlenn yaptıgı uzavyolculuk ları ibc hayal gucumuzu ÇOK aşmakta dır Bır ışık yılını bır dakıkaya yakın bır surede alan konvansıyonel nıper suruş lu araçlarla yanılmaktadır bu yolculuklar ttancı auantum mper suruşe sahıp olanlar ısc kısa surede yu/ ışık yılını bır dakıka on beş sanıyede al maktadırlar Bu olağanustu hızlara erışebılen uzay gemı lerıne sahıp olanların butun uzayda egemenlık kurmalan ve butun canlı turlerını tut sak alabılecek guce erısmele n tehhkesı de gozardı edıl mıyordu Gemılenn ısık hı zından daha hızlı yol almaia rırtı ya/ar hıper uzay mate matığınde bazı kutlelerın varlığina dayandırıyor Eıns teın evrenındekı kutlelerın çevresı dışındakı gemıler ıçın soz konusuydu DU Ancak nedense okurun hayal gucu nu çok aşan bu yontemın bı lımsel hıçbır dayanağını ya 7ar okura sunma zahmetınde bulunmuyoı Uzay yotouhıUan Eğer boylc bır açıklama nın sızın ıçın hıç onemı yok sa, anlatılan ılgınç kurmata si7in bekkntılerınıze uygun duşuyorsa, elbctte uzerındc durmaya değmez Ama ıllc de benım gıbı bılımkurgu ro manlarında en azından bı lımsel altyapısını arıyor olsa nız bıle, değışik yazarların farklı dunya ve yaratıklann hayal dunyamızdakı yansı malanndan keyıf alabılırsı nız Galaktık sarmalıntn ekse nındekı galaksı çekırdeğı beş bın ışık yılı genışlığınde par lak bır kureye benzemekte dır Yıldızın çevresındekı halka katı maddelcrden ya pdmış ve yapay olarak ınşa edılmıstır Halka sanıyede 770 mıl hızla donmektedır Dunyadan 200 ışık yılı uzakta olan bu dunyayı ya >anlar ışık hızını aşamadık an bır aonemde ola^anustu muhendıslık bılgıleııyle ger çekleştırmışlerdır ArthurC' Clarke'ın Rama romanların da hcp gızemlı olarak kalan uzaylıların uzayın derınlıkle rıılde bulunan ana uslerıne benzetılebıJecek gıbı gorun se de farklı bır ışlevı ve nede nı vardır Beş kez Hugo, bır kez de Nebula odulu alan Larry Nıven ılk kez Turkıyc lı okurun karşısinda Farklı bır soluk, değışik ve yenı bır 'azar olarak uzayın derınlık crınden hayal dunyann/a yansıyan renkli bır erekt ol maktadır Halka Dunva • Hayal dünyammn yansımalapı f Î Halka Dunya / / arr\ Nıı en / Çevtren K Umıt Kay alıoğfu / tthahı Yayınlan / 412 K CUMHURİYET KİTAP SAYI 4 8 9