Katalog

Kapak konusunun devamı. dine yeniden geri dönüyor. Bu ara da, bu anlatılarda yer alan cogratyanın ve zamanm genişjiğinde, keyilli bir gezinti de yapmış oluyor. Bu kcyıflı gczıntıyı yaparkcn, içinden gcçılen nıasalların vc rnmanlann adı anılmıyor tahıı Bırçok mauıl kahramamnın yam \ıra, Doıı Kışot'un, Gregor Samsa'nın veŞehrazat'ın da yalmzca profillen çtztlıyor. Bunlarla btrlıkte, ımgeler var sonra Yaprak hı^ırtılarıyla ugUtldayan orrnan, sâzgclimi, ormandan önce Motel Rom, Mo/el Rom'dan iincc tcraslar, leraslardakı heykcllcr, tuvaller, kameralar, mahcl şchirler, mavı mu^ambadan dcnızlcr vc gemılcr Romanı yazarkcn, acaba bütün bu ımgeler anlaştlacak mı, diye kaygılandığın nldıı mıı ? Hayır, böyle bir kaygım olmadı. Çünkii ben okurııma varsa efier, bir yerlerde yaşıyorlarsa ya da olacaksa güvenıyo rurn. F.n azından bcnım okurum, bcnim bir oturuijta tüketiliverecek türden romanlar yazmadığimı bilen bir okurdur. Bir de, ıç ıçe geçcn Jarklı mekânlar, farklı zamanlar var Her şeyın aynı anda ve bir arada gorundug'ü, şımdirıin ıçinde geleccklegeçmışın atbası, yürüdüğü, farklı kültürlerın, fark.lt ırklann vc dinlcrın yırscl bir dille ustaca harmanlandıg'ı bo lihnlcr Anlatı tarihinin içındegezinirken, ıs ter istemez. Bın I Iıızunlu Haz'a dck ncler anlatılmıs, vc neleıe değinilmişse hepsini bir arada görüyoruz rabii. Dana dogrusu böyle bir sey asla mümkün olanıa yacauına göre, hiç değılsc flıı bir şekilde dc olsa görmeyc çalıs.ıyoruz. Çesjtli insan hallcriyle birlikte aynı zamanda, roman sanatının geçirdiğı aşamaları, roman sanatının hayata vc kendisine bakış açısın daki değişiklikleri vc buna benzcr bir yığın şcyi de örtiilü bir şckildc gözden ge (,iriyoruz. Bin Hüzünliı I laz'ın iç mantığına dcnk duşcn bu durum, biı yandan da ona çoğul bir bütünlük kazandırıyor. Bunlarla birlikte, ya^adığımız fiziksel dünyaya ben/.er bir diinya değil de, yalnızca romanın olanaklarıyla yaratılmı^, kiliselcrin, camilerin ve genelevlerin iç içe geçtiği, helikoptcrlc atın yan yana durdugu, yıkmalaıla kurmaların, yapmalarla bo/maların bırbirlcrınin içindccridıği bir dünyada kurulınuş oluyor. Şim di anlatırken aynı anda geçmiş, gcçmiş anlatılırkcn aynı anda da şimdi anlatıyor bir bakıma. Sözgelimi, Don Kişot mızrağını yere dayayıp atının üstünden ufuktaki yel dcğirmcnlcrinc bakarken, geri planda salgın hastalıkların pcnçcsinde inlcycn ijchirlcri, insanlara bulut ların üzcrindcn bakan gizemli şatoları, mcyhanclcri, kilisclcrı, camilcri, madcn ocakları vc limanlarda bekleyen köle yiiklü gcmılcriylc çok cski bir /zamanın sisli goruntüsünü; ön planda da, bırbır leriyle kafa kafava tokuşan otomobillcr, kamyonlar ya da otobiisler gibi günü miize ait deh^ct göruntıılcrinı gorebiliyorıız. Ya da, bi/. Kırk Haramilcr'in pe !;inc takılıp îjehrazat'a doğrıı yol alırkcn, •" Hasan Ali Toptas Romana ve hayata ait bir yazar kendisini dc ekleyebilirii!. Çünkü hepbi zamanın, bir bakıma benim onları yazıyorkenki zamanımın somutlaijmış ^ekli. Aynca, onların zamandan yapılmışlığı, gerçek nesnclerin, gerçek mckânların dokusuna sineıı /aınanı da işaret edıyor. Ctclelım romanın dılınc . i laydar Ergulcn'vı de dedig'ı gıbı, sankı her ciımleyı karşımda dunyanın cn tyı roman okuru varmı^ gibı yazıyorum Bu benim ışım, ben yazdıgı her cümlenin üzerindc titrcycn bir yazarım. As lında, oldukça da zor yazan birıyım. Daha doğrusu, yazdıgımı bir türlü beğenmcycn biri. Aynca, ben dili yalnızca bir araç değil, aynı zamanda bir amae olarak da görüyorunı. Yazarken dili bütün dc rinliğıyle yaşıyor ve onun içinde var oluyorum. Bclki de bu yüzdcn, kelimeleı bcnim gözüınde tıpkı atom parçacıkları gibi sürekli harekct halindedirlcr. Yani kalemimden dökülen bir cümlede, kelimelerın yerini bakışlarımla değişürmcden edeıniyorum. Tabii bu bir ölçüde, kendi cümlelerımden kcyıl almamı da zorlastınyor. Bclki bu nedenle, ben de birçokları gıbı, kendimın okuru olamama şanssızlığını (ya da ijansını) ya^ıyo rum. Bin Hüzünlü Haz, ıızıın cıımlclcrden oluşuyor. Romanın yapısı bunu ge rektiriyordu, dili böyle tasarlayıp boyle kurulmuştu. Aynca bu romana başjamadan önce, haftalarca yazım kılavuzunu tarayıp bu romanda kullanacağım kclimeleri seçtiğimi, seçerken onların roma nın içinde ya da sayra yüzeyınde nasıl bir çınlama yaratacaklarını, nasıl bir reıık cümbüijü olu^turacaklarını uzun uzıın düşündüğümu de söyleycbilirim. Bın Hüzünlü Haz hakkında daba ko nu^ulacak bırçok $ey varama, sanıyorum bir soyldjimn sınırlarına bunları ugdırmak zor Btraz da yenı çalışmalarından da wz edelım mı ? Bir yıldan bu yana Cam Bahçeler ad lı yeni bir roman uzerinde çalısjiyorum. Sanıyorum, bu çalışma en az bir vıl da ha sürecek. Ama ondan öne, başka bir romanım okurla bulujjacak. 1991 yılın da yazdığım ve Kültur Bakanlığı'nın 1992'de düzenledigi yarı^mada mansiyon alan Sonsuzluğa Nokta adlı romanım Adam Yayınları taralından, önümüzdeki günlerde yayımlanacak. • Romanın dlll Roman sanatının aşamaları Binbır Cccc Masalları'nın kıyısında kö^csinde oturan tinerci çocuklarla, cop yağmuruna tutulan göstcricilcrle, kayıp çocuklarının loto^raflarıyla dolaşıp duran annelerle karşılaşabilıyoruz. Bu da, bınlenc yıllık bıkâyelerle heniiz ya\anmakta nlan bırçok hıkâyeyı aynı mcrcektcn gormek gibı kcyıf verıct bir şenlıfcc dönüşüynr Pekı, bir de okuru mahşcrı bir kalabalı^ın yana ba^ında bı rakıp bu gezınltyı yat'laşık otuz sayfa kadar stırdurdıtktcn \onra ula^ılan bırhıkâye var, Alaaddın'uı bıkâycst Ikıdc bir tuzla buz alan, tam ele gcçırtlmnkcn uzaklara kayıvcren, ya da kcndınt sıup sılıp ycnidcn oluşturan bir bıkâyc bu Sankı bu hıkâyeyı kurmak vc tamamlamak tumüylc ohura bırakılmı^ > Bir anlamda öylc. Ç.unkiı o hikâyc, neredeyse okurla birlikte kııruluyor. \ latta bir paragrafta anlatıcı; "Hikâycnin bıitıınluğu dalıa (a/.Ia çözülmcbin diyc, bu bölümde tle boş bırakılmış birkaç sayfa tatlı bulunsun istiyorum çünkü ve böylece hikâyc, bir sure dc olsa bcnlıgımın sınırlı bakı^ından kurtulup rahat biı soluk alabilsın, kendisı kalabılsın, ya da \Okl AR riSlLTISI anlatmakla ben onu bir yandan yaşatıp bir yandan öldürüyorsam, bu güzel gü nahın bırazı da sizin olabilsin istiyorum" diyor. Bunun yanı sıra, zatcn romanın kendi hikâyesinın dışında başka bir hikâye anlatmak gibi bir derdi yok. Bunu bir yerde, mahzene ınıp, Alaaddin'lc konıışma istcğini anlatırken, "...ipin ucunu oradan yakalayıp ^öyle ikide bir hallaç namugıı gıbı oraya bııraya dagılmayan, hcrkcsin nojlanacagı türden, dogru dü rüst bir hıkâye kurabıleyım diyc değil", şcklinde ılile de getiriyor. Aslmda, roman, Alaaddin'in hıkâycsıni kullanarak kendi olabilirlıkleriniyokluyt)rgene. Bir yandan da, alttan alta, istese nefes kesici hıkâyeler kurabileceğini gbsteriyor bclki. Bu noktada, bıraz da Bın Hüzünlü I laz'dakı zaman olvusunu konu^alım ntcrscn. Zaman, kuşlara dönü\üyor bu r<>manda Zaman, dağa, $ehrc, golc, ormana vc daha bırçok benzcr şeye dönüşüyor I ler şey zamandan yapılmış \anki? Çok doöru. Hatta bunlara, romandakı mıtıın kclımclcrın vc romanın II 11 VI \l I I K kl I Mîl 1 Olü Zaman Gez ginleri / \\a\an Alı Yoptci) / Çankaya Bclcdıyaı Yayınları Bir Gülüşün Kimliği/ Hasan Alı lop/a$ / tz Yayınları/ 64 » Yoklar Fısıltısı/ Hasan Ait l'opta) I Yazıt Yayınları/ 104 \ Kayıp Hayaller Kıtabı/ Haujıı Alı lop/aı /Can Yayınları/ 214 \ Gölgesizler/ / la san Alı loptaş /('.an Yayınları/ Hasan Alı Toptaı /Adam Yayınları/1V)H Bir Hüzünlü Haz/ Sonsuzluğa Nokta/ Hasan Alı loplaj /Adam Yayınları/\H4 s U i "Ben yazdığı her cumlenln uzerinde tltreyen bir yazarım" diyor Hasan All Toptaş SAYFA 4 CUMHURİYET KİTAP SAYI 484