Katalog

''?'" t • "•&.*>> 2 8 N I S A N 1 8 9 8 • Prof. Dr. Nadir Paksoy, günümüz Türk yazınındaki hekim yazarları kısacatanrtıyorbizlere 8.sayfada UBedri Karayağmurlar, M. Ergüven'in "Görmece"sini tanıtıyor 10. sayfadu •AzizNesinSalihaScheinhardt mektuplannı Öner Yağcı tanıttı 1 "î.sayfada • Prof. Dr. Kâmile Imer'den yıllarsonrayeni bir Dil Devrimi kitabı I6.sayfada Cumhuriyet Uğur Kökden ö "Tiksinti Çağı"ndan "Yazının Yedi Rengi"ne uzanan sekiz kitaplık bir yazma serüvcni sunuyor bize Uğur Kökden'in yazı yaşamı. Denemenin yollarında ilginç duraklarda konaklayan Uğur Kökden kendini ve yazma serüvenini anlattı bizlere. FERİDUN ANDAÇ azı ^erüveninizle yaşamöykünüzü gözden gccirdijtimdc, bir tutkunun izlerinin sizihep sarma laaıpnı garüyorum Denemelerımzıokuyunca bunların bir bir ifade edildiğjni, dahası, kendı içcoğrafyanızın yansılarını bulduğumu töyleyebtlinm. Denemeye yi'melmeniz, yazı seriiveniniz iizerindc konuşacagız ts ten cniz, 'geemış 'e dnnmeden, hu belırleme üzennde duralım: Deneme. Nasıl bir yazı türü? Deneme, bir çeşjt "tango" sayılabilir. Dille düşüncenin ikili dansı. Tangodaki örtülü erotizm ncysc, dencmcdeki geriye çekilmiş/ üstü örtük yazma sevgisi de odur diycnilirim. Dencmcdc düşünce her zaman karijitııza çıkar; ama, onu yakalayamazsını/, elle tutamazsınız. Tangonun kıvrak, biçimli, süriiklcyici vc baştan çıkarıcı hareketleri gibi, deneme dili de o denli özgiir kanat çırpınışlarından nluşıır. Benzcr biçimdc, elc aldığı konuların seçimi, işlenişi, irdelcniiji dc. Inancıın o ki, deneme kendisine sınır çizmemelidir; Çİzemez. O, özgiir ııruklaru açılmış bir yazış türüdür. Söyle^iden anıya, gczi notlarından öyküye, giinliikrcn yazınsal eleştiriye, özyaşamöyküsündcn "portrc "ycdek, çok çcsiıli alanlara yaklabir ya da o kıyılardan uzaklasır. Birbakıma, tiim bıı tckniklerin içsclctkilcşimi; birbirinc geçişi sayılabilir. Bir imgcnin, bir düşüncenın öne çıktı^ı bir anda/koşullurda, bclli belirsi/ bir deneme yapısı da bisler ara sında sekillenir. Pefcı, sızın "deneme"ye baki)inız, deneme yazrnak ııe anlama geliyor \izin ian? Benirn için kııtsal bir yolcıılıık, deneme. Ülkeler, iklimler, uygarlıklar ve kitaplararası biryoleuluk! Zaten, ilkin yolculuklardan hareketlc deneme yazmaya basladım. Bu tür Sir eylem, bir bakıma, "yazılı bir cığlık koparmak" J. Cocteau'nun dediği gibi. Ş/mdt 'geçmif'c dnnebılırız l)ğ,ur Kökden'm yazıokuma ierüveni nasıl başladı? CUMHURİYET KİTAP SAYI 480 Deneme yollarında bir yolcu KITAP y Geriye dönüp baktığımda, diyebilirim ki, okumaya de^er verilen, kitaba yer verilen, okuma yazma eyleminin desteklendiği, bu yönde örneklerin üretildiği bir çevre içinde büyüdiim. Kitap ve gazeteye eok yakındım, eocukluğumda. Ama, savaşa da; yokluklara da. Sözgelimi, ancak okulda sayfalarını çevirebildiğim dört ciltlik Çocuk Ansıklopedisi (Serteller'in imzasını taşımak tayuı sanıyorum), benim için ilk gizemli, erişilmez ha/ineyi olu^turmuştu. Unutamadığım, o ansiklopediden çok ona sahip olma isteğinin yogunluğııydii. Yıd ııg'raklarımza geeebiltriz, santrtın tJU'deki "Ba rajlar ve Su Yapıları Kiinüsii''ndeki asntanlık donemı nnccKine yanı. lTÜ'nün son yıllarında, ak yüzlii Milli Hgitim Bakanlığı klasiklerini okuyordum. Özelliklc, Tolstoy ve Dostoyevski'yi. Sonuncunun bir mühendis olmasının da, belki bu okumalarda rolü vardı; kim bilir? Ancak, Ölumden Sonra Dirtlme ve llkgençlik de beni çok etki leyen kitaplar arasındaydı. Bu arada, Dostoyevski'nin Ez/len/er'i üstüne ilk yazım bu, bir çeşit izlenimlerdi di yebilirim Malik Aksel'in TürkSanalı dergisinde yayımlanmıştı. Bıraz da o dönemden söz edelım 1960'lara gelış, V)G 1 'de Paris'e gttme Bu hangı ıvmeden doğdu? 1960 yılında, ITÜ Inşaat Fakültesi'nde asistandım. Fransız Hükümeti'nden sağladığım 6 aylık bir bursla Paris'e gittim. Fakülte yönetimi, ücretsiz bir izni bile vermek istemediği için, üniversitedeki görevimden ay rılarak Paris'te proje mühendisi olarak çalıştım. Beş yıl boyunca da yani, askcrlik görcvimi yapmadığım için beni yurttaşlıktan atmaya kalluştıkları zamana dek Tür kiye'ye hiç dönmedim. Bir bakıma kökünden kopmuş birisi, yarı zorunlu ya rı göniillü bir sürgündüm bu siire içinde. Üstelik, dönmemeye kararlıydım. Yazıyıi tümüylekuşanmanızda Parit'in etkmnden söz edebüınz, sanırım. Denemeeiliîinizin cog~rafyasında bu ızlere yoğunca rasthyoruz Ne Jcrvnız' Paris, Fransa ve neredeyse tiim öteki Avrupa ülke leri, uzun siire üstünde yaşadığım, dolastığım, tanıma ya ozcn gosterdigim özel bir coğrarya oldu. Dolayısıyla, tartı^maMz bir biçimde beni etkilcdi. Yazılanmı besledi, zengınleştirdi. Kimi (zaman) yazılarım da, o kaynaktan doğdu. Ancak, daha önce de dergilerde yazılarım yayımlanıyordu. Orneğin, Yeditepe'âe yayımlanan bir Kafka (öy kü) çevirisi, o yıllarda oldukça tartışmalara yol açnııştı. Yazarlık tavrımzın biçimlenmesinde etkıleyiei ulaıı neydi; gezginlik mi, yazın ortamıyla bulmmak mı > Bir bakıma, her ikisinin birleşmesi diyebilirim. Bu Devamı 4. sayfada.