Katalog

1 1 K A S I M 1 8 9 9 ü Fethi Naci, bu haftaki Eleştiri Günlüğü'nde S. Santiago'nun 'Dokuz Numaralı Oda'sını irdeledi . . 3.sayfada • Atay Eriş, Portnoy'un Feryadı'ndan hareketle çeviriye bakıyor S. sayfada ü M. Uyguner, M.Ş.Esendal'ın anılannı veyazılannıdeğeriendirdi lü.say/ada • Betül Çotuksöken, Nermi Uygur'un 'Dipten Gelen'ini irdeledi 22.sayfada KITAP Cumhuriyet Türkiye Çağdaş Sanat Galeri Nev hem 2000 yılı hem de kuruluşunun 15. Yıldönümü dolayısıyla "19502000 Türkive'de Çağdas Sanat" başlıklı bir "müzekitap" yayımladı. Aşağıda, Galeri'nin kurucuları olan Ali Artun ve Haldun Dostoğlu'nun bu müzekitap için yazdıkları önsözü ve Ali Artun'un "Giriş"ini sunuyoruz. ALİ ARTUNHALDUN DOSTOGLU Galeri Nev'den bir Müzekitap 2 000 yaklaştıkça dünyada müze yapılan, Türkiyc'de ise müzcsi7İık rasaları yükselmektedir. Üstelik bu sırada dünya müzeleri de yerlerindc saytnamakta, hızla döniişmektedir. Tarıhin bu etkili san nelcri, çağdas, tarih senaryolarına göre ycniden ve yeniden kurulmaktadır. () nedenle düşlediğimiz modern müzc ycrini çoktan tcrk etmistir. Artık müzc, görkemli bir gösteri merkczi kadar, bir sanat ürününü, hatta müzc Kavramının kcndisini tarih bağlamında tartışan gösterişsiz bir düşünce de olabilir. Gerçektcn çok öncelikli olmasi gereken boylc duşiınceler için bile sanatın tanıkhğı zorunludur. Oysa bu tanıklık için dc, ycrli bir bırikim, bir gclenck oluşmamıştır. 19502000 Tiirkiye'de Çagda$ Sanat baslıkh bir müZekıtap, Galeri Nev'ın aynı zamanda on beşinci yılını doldurduğu 2000 yılını simgelcmek üzerc, 2000 escrin röprodüksiyonunu içermektedir. Neredeyse tamamı galeri sergilcrindcn dcrlcnmiş olduğundan, aynı zamanda hem Nev'in tarihinin, hem de Nev'in yoğunlaştığı tarihin (19502000) bir tür kaydı, kütügii, seçkisi gibidir. Elbette eksiksiz bir arşiv oluşturmak niyetiyle değil, hep eksik kalacak arşivin bir cildi olarak nayal edilmiştir. Müzekitap tasarısmın bir esin kaynağı da, şu sıralarda belki yayımlandığı zamandan (1947) daha güncel plan Andre Malraux'nıın 'Hayalı Müze'si olmuştıır. Her ne kadar müzekitap, giriş bülümündc açıldıgı gibi, Malraux'nun tam aksine, bir tarih kurgusu önermiyorsa da, kitabının uyandırdığı müze müzakerelerine birçağrı gibi de düşünülmüştür. Ama daha da önemlisi, müzekitap, kapsadıgı eserleCUMHURİYET KİTAP SAYI 508 ri seıgilendikleri duvarlardan kurtararak sanatı düşünen herkesin ilgisine sıınabilmek, kültiırel hoyratlıktan onları ehirgeyebilmck, sanatçılarını tarihle buluşturabilmek gibi umutlarla yayımlanmıştır. Bu umutlarımı/ın diri kalmasına yardımcı olan ve on bcş yıldır Nev'i bizımle paylaşan sanatçılarımıza, izleyicilerimize ve arka daşlarımıza teşekkür cderiz. kânda yeniden göz önüne serilmesi, akademik bir disiplin olarak sanat tarihinin kurulmasiyla iç içe başarılmi!|tır. Gerçekten de "bugün bildiğimiz haliyle sanat tarihi fotoğraftan doğmuştur."(l) Fotoğraftan Tarih Jacob Burckhardt (18181897), ardından kürsüsünü devralan Heinrich Wölfflin (18641945), esinlendirdiği Aby Warburg (18661929) ve bir de Alois Riegl (18581905) modern sanat tarihinin fotoğraf zamanındaki kurucuları olarak bilinmektedirler. Bu kurucular, alanlarına ilişkin ilk evrensel tahayyülleri fotoğraf aracıhğıyla canfandırmış olmalıdırlar. Herhalde Burckhardt sanatı merkcze alarak bütün kültürleri betımlediği etnografik dünya haritasını, ya da Warburg evrensel imgeler tarihini, fotoğrafın yokluğunda tasavvur edemezlerdi. Wölfflin ve Riegl için de durum aynıdır. Onlar da, fotoğraf esaslı imge kurgııları sayesinde, formları klasik hiyerarşilerden kurtararak, yapısal bir göstcrgeler sistemi içine yerleştirmişlerdir.(2) Bu kadro içinde, fotoğrafın kışkırttığı yaratırılığı, Malraux'nun nayaü müzesinden de öte, neredeyse Dada kolajları ölçüsünde kullanan Warburg olmuştur. Devamı 4. sayfada Giriş ALİ ARTUN F otoğrahn icat edilmesiyle birliktc cn derinden dönüştürdüğü alanlardan birisi de sanat tarihi olmustur. Sanat cscrlcrinin fotoğrafik röprodüksiyonlarından oluşan arşivler, müze ve kütüphaneyle eklemlenerek, zamanla sanat tarihinin bunlardan daha baskınçıkacak mizansenini oluşturmuşlardır. tnsan yaratıcılı^ının bütün ürünlcrinin ait oldukları zamandan ve mekândan yalıtıiarak, aynı malzeme ve teknik olçü lerle fotoğraf zemminde çoğalrıldıktan sonra, tek me Hayali Müze ve Müzekitap