Katalog

Şevket Yücerin"Sözcüklerle Opüşmek"inde otuz düz yazısı var. Yazıların her biri öncesinde yayımlandıkları sanat dcrgilerinin sayfaları arasından süzülmüşler, bıı adı tatlı yapıtın icindeki yerleıini almışlar. Kitabı Ozgün Yayıncılık çıkarmış. ADİL BOZKURT Şevket Yücel'den yazılar toplamı Sözcüklerle Öpüsmek kişickin, kişiyönetim... gibi konııları akışkan dil gücünün örgüsünde irdelemiş. Denemelerin her biri gerek iç kurgııfarı gerekse yazarın söz varlıgında canlı duruyor. tstendik davranı^lann yüce liği; yaşamı anlamlı kılan değerlerin vazge^ilmezliği birer konu başlıgında ele alınmış. Yazara ürkütücü gelen kimi koııular da başka yazılarında irdelemiş. "Kalıplaşmak", "Vüzeysellik", "Yalan', " Kaialar Değişmedikçe" bu tür yazıların öneçıkanları... Metinferdeelealınankcv nular ile atbaşı uyumlu o konuyu kuran sözcükler. Omekse; "Kalıplaşmak" konusunu yazmada öne çıkan sözcüklere bakalım: "geri", "çekimser", "tehlike", "gidemez", "olanaksız", "eksik", "acılı", "donukluk", "anlanısızlık", "soluk darlıgı", "kalmak", "azgın", "canavar", "çirkin", "çölleştirmck", "bunalım", "sıkıcı", "içtensizlik", "zar", "sıkıntı", "bencil", "donmuşluk"... Bir de "Sev eiyle (jiizeldir Yaşamak" adlı yazıda kendini öne çıkaran sözcüklere bakalım: "sevgi", "uygar", "mutlu", "iyi", "giJ, "gerçek", "çözüm", "incelik", "özze "aydınlık", "kuş", "duyarlılık", verı "güneş", "dost", "tiiy", "içtenfik", "kanat", "paylaşım", "çenıber", "sıcak", "ışık". Her yazıda, sanıldıgına aldırmayın siz, sözcüklerin iletinısel gücü hep öndedir. "Kalıplaşmak"ı kuran sözlerle "Sevgiyle Güzeldir Yaşamak"ı kuramazsınız... Sözcüklerin sözsel biryapının kurulma sındaki ondeliğini kimimiz bilmcz. Her birimizin hangi kullanımımızda sö/cük lerlc nasıl bir yaşam alanı çizdiğimizi bilmck de zor bir is. Bizim, her birimizin okııma, anlama, duyma, düşiinme adına yaptıklaıımız aslında sözcüklerle öpüş mektir... Dilimizin içine sığdırdığımız sözcükler, bizi duymada, düşünmede var eden bizli^imizdir. Kiınileri daha bilmezler, her bir sözün her birimizde; her birimizin her kullanımımızda bizi başka bir öpüşle öptüklerini... Dil mi bizim elinıizde büyür dilimiz (5İur; yt)k yoksa biz mi dilimizin elinde biz olurıız. Bilen beri gelsin. Ben de güleyim bu bilmişe, siz de gıilünüz. Birey, içinde hulduğu; içerisinde oldugu ken(li dilinin hangi sözlerini öper ıse kisjliği ordadır. Bebek en ilkitı sesini öper, sesiylc öpüşür. llk sözcügünü kimbilir ka(,ıncı ayında öper çocuk?.. Bilip bellcdi ği her nir sözü öpen «,'ocuk benliğini işte o öptüğü sözlerının içinde kurar, ge lişririr. Okur o geııı,' ya da okumaz, yetişkiıı olıır sözcükleri o adamın yakasını yaşam boyu bıraknıaz. Duyumlarının düşüngülerinin içine bu sözcükler alır götürür adamı. O, her birimizin sözcüklcrimizin bizleri alıp götürdüğü yer yaşa mın kendisidir... Dilinde duruluk, akış kanlık olmavan kişinin toplumla/yaşamla düşsel, cfüşunsel alışverişj de topaldır... "Iki dil bilen iki adam sayılır" deriz. Yeri gelir hepimiz söyleriz. Kimsemiz üstünde durmaz; bu sözün bir adam olmak icirı de bir dil bilmek zomnlulugu nıı beıirtiyor olmasının. Türkçe metinler üzerinde, bu metinler düz olsun dizin olsun, meünbilimscl çalışmalar yapılmıyor. Bıı riir dcgcrlcndirmeler olmadığından, yeni bir metin le karşılaşıldıgında, beğendiğimiz metin i(,in "güzel metin" deriz de o güzelliği kuran/ayrıştıran öfielerin neler olduğıı O kumak alır kişiyi oldugu ycrden sözcüklcTİn kurduğu aydınlıklara götürür Okumak, alırokuyana getirif ötclcri. Işin özünde şu vardır: Okumak, kişinin dili ile sözcüklcri ılc hesaplaşmasıdır. Bıı hesaplaşmada, kim okuduklan ile nereye ulasır; hangı okuyııcu okuduklarının dip dcrinliklerinde nerelerc vanr, bilinmez. Türkçe'dc nice ozanların dizinleri; nice yazarların romanlan, öykülcri, denemeleri boylandı... Yazıya sığdıramadılar ama nice halk ozanının tiirkülcri, ağıtları Türkçe'nin pınarından kaynadı da gonüllerimize aktı... Elimde yeni yayımlanmış bir yapıt var. Sözleriyle sözcüklerivle takla güvercin olrnuş avuçlarımda soiuyor. Bizim yazarlarımızın tümü, yazarken, kendilerini an Türkçe'nin içindc tutmaya aynı ölçüdc duyarlılık gösteremiyorlar. Bu duyarlığı gösteremeyenler yazma yetilerinin dillerinden kaynaklandıgının çok boyutlu değerini sezemeyenlerdir. Kendi dillerinin içinde duyup düşünmenin tadına varanların yapıtları, Şevket Yütel'in Sözcüklerle Öpüşmek'inde oldugu gibi, oku runu sanatsal büyüklüğüne alıyor... Insan bu özellikli yapıtlarla karşılasınca okumanın elinden kendini alamıyor. Bununla da kalmıyor, bu yapıtlann okunurluklarının nereden kaynaklandığınm peşine düşülüyor. Şevket Yücel'in Sözcüklerle Öpüşmek'inde otuz düz yazısı var. Yazıların her biri öncesinde yayımlandıkları sanat dcrgilerinin sayfaları arasından süzülmüşler, bu adı tatlı yapıtın icindeki ycrlerini almışla;'. Adana'da Sövlem'e de yaşam veren Özgün Yayıncılık çıkarmış. Vıldıray Sarı kapağını düzcnlemiş. Mehmet Çetinkaya yayına hazırlamıij. Ozgün Yayıncılık'ın onbirinci yapıtı olarak Mart 1998 tarihinde basılmış. Bunları belirt memin nedeni su: Hani bir söz söylenir oldu güniimüzde: Anadolu'da iş kuran, ürctim yapan işadamları için söylenir: "Anadolu Kaplanları." Yazın/yayın dütıyamızda da Anadolu kaplanları oluşu yor. Kiıni illerimizde kıırulan birer ikişcr yayınevi; çıkanlan birer ikiser dergi ya zınımızıomuzluyor, sanatsal kazanımlar veriyor. Bu alandaki gclİ!;men.\ize öınck bir yayıncılık işjevi üstlenmış Özgün Yayıncılık... cüklerin tanımlanmalarını agırlaştıran benzetmeler, sanatsal zorlamalar hiç mi hiç bulunmuyoı. Okuduğunıız metinde, ken ılini öne çeken, "ben \.ırım", "benim üstumde duruyor yaza rın ıluyumları" ya da "metnin iletisi bende toplanmış" diyebilen ııımceler yok. Belki, l)ir yazara özgü bıçem nıın ayırdında saptaması yapmı^ olnıayız. ()ysa, oluru>n ama, yazılarher yazının güda üste vııran anlatım zel ya da çirkin ö/.elliği şu: Şevket olmasını sağla \'ücel sözcüklerle yanları vardır. metin kuruyor. TümTürkçeYazın celerin metin içinde eğitiminıizde one çıkmasına izin metinleri, alanı vermiyor. Onıın yeritümce ile son ne sözcüklerin imgelanandilbilgisilemi başa oynuyor. nin cilçeginde Işin burasında yazıincelemeye ça mızın başından bcrı balarız. Bu söylemeyi kurdugunoksanlı ince şevket Yücelln Sözcüklerle öpu$mek Inde otuz muz dilegimiz gelip duz yazısı var. lcmelerimiznekalemimizin ucuna deniyledeokudiziliyor. Şevket Yücel'in yazılarını güzel duklarımızın sanatsal iletisine istenilen eden ayrıştııanları incelenmeli. Türkdüzeyde ulaşamayız. çe'nin metin kurma ycteneöi bu ve bu degerdcki metinlerle örneklenir. Uyumlu sözter Yücel'in yazılarını güzel eden ayrıştıBen biryazımda, Ahmet Özer'in yapıtrıcılarının tümiinü bu yazının oylumunlarını konu ctti^im bir yazımda, "Yazda degerlerıdirmem olanaksızdır. Ama, manın ucu Anadolu'da" demiştim. Beni bu metinlerin seçkinliğini saglayan kimi bu görüşe taşıyan nedenleri de o yazıda değerlcri sıralamadan geçemeyecegim. belirtmiştim. Anadolu'da Türkçe'de duSözcüklerle Opüşmek'te yer alan yazılayan, Türkçe'de üreten yazarlann bulunrı güzel eden oirincil özellikleri Türkdugunu açıklamıştım. Şevket Yücel'in çe'dc kıırulmaları. Yazıların hiçbirinde yeni yapıtı "Sözcüklerle Opüşmek"i yadırgı sözcüklere yer vcrilmemiş. Sesokuduktan sonra o saptamama bir kanısel, çağrıştırımsal yönleriylc uyumlu sözmı da eklemek istiyorum: Türkçe'de yaler omuzlamış ele alınan konuları. Sözzılanların kalıcı olanları Anadolu'dan..." Anadolu Kaplanlan NALAN SEÇKIN Musalladan Şöhrete Safiye Âyla Dll ve kişUlk Şevket Yücel yapmna aldığı bir denemesinde, sözcüklerin gücüne deginmiş. "Sevmcsini bilenlerce sözcükler de birer dost, birer scvgili gibidirler. Sözcüklerin yansıttıkları dünyada olmamak boşlukta bırakır bizi. Yazıda olsun konuşnıada olsun sözcüklerle duyarız yaşamın tadını. Sözcükler, sözcüklerle kol kola girerekbirbütünüoluijtururlar. Bubütüniın içinde nice dünyalar vardır. Bizler bu uünyaları yaşamadıkça kuru ve yavan kahrız." (s.5) Sözcüklerle ()püşmek'i oluşturan her yazı içimi ısıttı. Yapıtı okuduktan sonra iyice ayrımına vardım: Bir dilin dostları, o dilin sözcüklerinin sevdalıları o dilde ürün veren ozanlardır, yazarlardır... Bir dilin sözcüklerinin düğününü sanatçılar kurar. Nedeni bıı. ozanların, yazarlann eline düşün sözcükler çi^ek olup açılıyor... Yazar, her bir yazısında; kişitoplum, CUMHURİYET KİTAP SAYI 437 Cumhuriyet tarihimizln 75 yılına Türfc Sanat Müziği dalında damgasını vuran Safiye Ayla. 90 yıllık yaşamında yapayalnızlığın acısını yüreğinin orta yerinde sürekli taşımasına karşın, 'acıyı bal eylemeyi' hep başardı. 1 BlTl'N KİTABEVLERİNDK BİLOİ KİTADEVİ Sakafya CaddMi. a'*, VtN««tılr ANKARA T«l 31Z43441 06/07 Fax 312 4331936 İİ & Naılıbahçg Sokjik. 17/1. İSTANBUL B1LGI YAYINEVI Mcırutlyet Cnddetl, 46 / A Yenlfehlr 06420 / ANKARATel ' (0312) 431 81 22 434 48 98 Fak» : (031?) 431 77 58 www.bllgly»yln«vl com.tr * «mall: [email protected]