Katalog

Türklcrin tarihindeki cn önemli dönüm noktasının îslamiyct'in kabulü olduğu ko nusunda hemcn tum tarihçilcr bırlc^ır. Ancak Anımıst Şamanist eski Tıirk toplulukfarının Islamıyct'in zorlayıcı gücüyle karşılaştıklarındd yaşadıkları vc nıç kuskusuz ülkemizin bugününde de etkisini sürdüren sancılı/co^kulu geçiş sürecinin yeterıncc irdeiendıği söylcncmcz. Psıkiyatr Bilgin Saydam, bir psikomitolojı olarak tanımlaclığı "Delı Dumrul'un Bilincı"nde, yöreseldc cvrcnscli, tckılde tiimeli yakalama kaygısı ile eski Turk nalk edebiyatının ustalık urü nü eserlerinden "Dcde Korkut Kıtabı"nda ycr alan "Deli Dumrul Boyu"nu Turklerin tek Tanrılı dine geçrç sürecınde yaşananların yansımasi olarak ele alıp yorumluyor. BARLAS ÖZARIKÇA Deli Dumrul'dan Deli Ibnahim'e dılcrınc benzcsmcycn ınsan cruplarını gc nlıklc mongollukla barbarlıkla gl ım^Lklc yaıgılamaya curet edebılıyordu Buyuk Program'ın ıçındc kcndılcnnc gorc pıogranılarla, pa/ar ı<,ındc pa /arlarla, sınırsı/ca genışleme eğıfı mı gostercn bır pıyasa ve meta uretımıne maruz kalmayı, meta fctı^ızmını, ınsanm yaptığı ıle hısscttığı arasındakı mesafcyı kaybcdışını sorgulamadan, hıle ıçındc hıleleıle dolu planla rının ucunda hukmcdıyorlar dı Bu Buyuk Program da bır kallcşlık vardı, bu programı kabul ctmck, onaylamak mumkun dcgıldı, sırf bu nc dcııdcn dolayı, baskın vercn haydut gıbı ya|*malıyor ınsan lar Urktuk(,e, verılcn kadcrı (olumu) gordukçe hem bırbır lcrınc hcm dc ya^adıkları dunya ya acımasızca saldırıyorlar Çun KLI programın kcndısı, yanı cv rensel yapı, teror ıçerıyor Insan programın mutlaklığına ınat olumsuzluk, otehayat ıcat edıyor Bı?zat yarattığı dınlerın yazılı mc tınleunc kovulduöunu, ıyı, kotu ru ha karsın kotu olan tarafından elc gc(,ırıldıöını bılıyor Fvet, kılıçla tslam'a zorlanan Oğuz Turklerı ıçın, Arap, Azraıl'ın / ta kcndısıydı /// Korkut Ata (Dede ı Koıkut) Delı Dum rul'da oncelıkle bunıı anlatır Delı Dumrurun Bılıncı adlı kıtabında "Kavrayan, havradıgını ıdeolojıh bır zorbalıhla tahrıf ıdtr" dıyc ya 7an norolog psıkoterapıst jprofe sorSayın Bilgin Saydam "Hayatınsırrının çozulecek bıı problem değıl, tecrıı bc cdılctck bır gcr^cklık" olduğunu soy leycn ama "Korku akıl katılıdır Korku toptan yok olusu gctırcn ku<,uk olumdur Korkumla yu/lcşeceğım Uzerımden vc ıijimdcn gctmcsınc ı/ın vereceğım Vege <jip gıttığı zaman ge«,tıgı yolu gormek ıçın ıçımdckıgozcdoncccöım Korkunungıt tığı ycrdc hıçbır^cy olmayacak Yalnızca bcn kalacağım" dıycmcyen (Çol Gezege nı Dunc, Frank Herbert) ınsan neslıyle karşı karşıyadır Kcndı mıtosunda, Orta Ahya gcçmısjindt, fuık gutu yuksck (Kclt lcr, Cıermenler gıbı guçlunun Yıyeceğı et lc bcslcnıyor, kısrak sutu ıçıyorlaıdı), kı lıcı keskın ccsur, bıra/ delı canlı, saf ya nıyla telkınc VL kandırılnıaya musaıt, ruh sal dtırumu dcğışkcn, durtusellıgı, kolay ofkclcnıncsıylc çocukhu bır yıfiıttı Bcr rak /ıhınlı, bılge fedakâr, planlı davrana bıkn, ıyı olduğu kadar kotu dc olabılcn kadınından farklıydı Goçtbc du/Liı Juı ycrlc^ık du/cne gcç menın dayatılan onkoşullarından bırı ba batıl dunya goru^uydu Soz konusu, do gadan ayrılmaktı Doğa, kendısinden ay rı bır nesne gorunumune burunuyordu Bılım.ın gclışım seıuvenı budan, yerden goğc, dı^ılden crılc doğru kayıp yansıya caktı 1 layat sudan çiktığından dolayı su, annenın temcl sıtarını taşıyordıı Fskı I urk topluluklarında crkek baba ımgesı nın yuccltılmeye zorlayan yanı yoktu Bu nun farkında olan crkek baba, ıyı kadın anayla ılışkısını bu ^ekılde kabul ctmıştı Zorda kaldıgında bılge, esırgeyıcı kadın anayla ılışkısını bu şekılde kabul etmıstı Zorda kaldığındabılge, esırgeyıcı kadın anadan yardım talep edebılmekte, bunıı bır sorun olarak yas.amamaktaydı Islam îbc, dogal aıdıyctı reddetmekte, ınanç bır O hcr dti!;us,te her sıçrayıs,ta, Delı Dumrul ıle Osmanlı Padıijahı Delı Ibıa hım ın paylaşjıkları travnıa i'cydı" Saydam'a gore, Delı Dumrul'da anlatı lan erıçkınlığe geçış donemınde, ana ba badan ayıılmayla bırlıkte ruhs.ıl ycnıden doğuma, çoktanrılı sıstemden tektanrılı sısteme geçı^m oykusudur Dıi; gcrçcklı ğın temsılcısı baba ıcddedılırkcn oıdıpal çatı^manın ortasındakı çocuk galıbıvetı nı dunyaya ılan etmek ıstcmektc, ama bu balon dıs gerçcklığın otorıtelerı tarahn dan sonduı ulmckte, yenılgı hcmen kabul edılmektc, baba otorıtcsının sımgescl davranışlarına kcndısıne Sılahlı Kuvvet ler emrıyle dayatılan lslam Kulturu ka bul edılerek ıtaat eddmcktedır, boylecc bır kc/ daha ona hayatı yaşama hakkı verıl mcktcdır Dr Say dam ın tanımla nıasında.Bılınç, kendmın ve ncsnelerın bulundukla rı ılı^kıler ıçındc rarkın ualığıdır Ço ıliijkılerın ya^antılan ması ısc, bılınçdısı du /cydedır bı lınçdısı yaşantı lar, benlık ve bı / lıncın ışlcvınde Iaı buyuk dc|*ışıklıkleryaratacak ol çude bılıncı etkıler lç tasarımla rın ılısjkı dınamıklcrınden baska bır scy ol mayan ıç ya^antılar, bılıncın kendısı de fiıl, ncsncsıdır Ozne, dış gerçeklıkle ılış kı îçınde kendı ıc gerçeklığını olu^turur Delı Dumrul, dcdığı dcdık, kcstığı kcs tık, dııduöu dııduk hukumran Kanunı Sultan Sulcyman'ın da Delı tbrahım'ın de atasıdır 1 lcr ıkısı de Arap kavuğuna taktıkJarı kui} tuylcrıyle ata kulturunun, koprulerın başlaıını tutsalaı da kuıumu^ kurutulmus, nchır mısa'.ı sılınmı^ bcllek lennın, ata ya^antılaunın bılınçdışı mı rasçılarıdırlar Bır yabantı yaşantı, Arap ya^antısı vc tarzı Islam'a gcçiijtc Ku ran'dan oncc dc var olmus Turk kavmı nın temel o/ellıklumı ı^galetniüjse, kcn dılık nesnesı ılışjcılcnnc ula^masınıcngel lemısse, kendılı^ın guvcndc hısscttıgı ou tunleştırıcı nesnc ılı^kılcı agından /oıla koparmısjsa oncdıkle travnıa mekanı/ma sı çalıştırılmış dcmektıı Şınıdılerde aynı mekanı/ma, I urkıye Cumhurıyctı'nın kuruluşuna karşi Batt'yı c/berlemı^ yenı duzcncı ıle kıtabı hatmctmiij Arap hı/ metkârının ıttıfakında da çalıstııılmakta dır Tanrı varsayım, Olan ıle Olmayan ara sındayalpavuruyor lakatAzraıl(Olum> ve dunya hayatı gerçek Dunya s,ırın, can 1 tatlı Olan, Olmayana ayak bastığında kendı bepzesıgını arıyor Olmayan, bızım ıçımızde bulunmayan bır sey, dısımızda bır ijckıldc, bır halde mcvcut Oİan Ol mayanı tanımlavabılmek ıçın benze^tır mek /orunda Nedır kı her tıır benzcştır me, Olmayanı bıze ozunden kaybettırı yor Bıze gelmeden kalktıgı yerde kaybo luyor Sezıyor, duyumsuyoı um, çe\ remde bır yerde Olmayan dolanıyor Olmayan, 'Olanı surcklı etkılıyor Nasıl ctkılıyor, bı lıyor muyum'' Hayır O halde neye gore cvet, neye gore hayırH Istıfımden bcn/et me yapmalıyım Makbııl nasıl maktul ol du sorusu, Sultan Suleyman'la bırlıkte gozdesı Ve/ır Ibrahım Pasa'y ı, karı^ı 1 lur rem'ı hatırlatır OnlarOIan'ın ıçındeydı ler, şımdı haklarında tum bılınenlere kar s,ın Olan'ın u/ağındalar, sankı hıç yaşa mamışlar MımarlarıSınandalbranımgı M. Bilgin Saydam'dan "Delı Dumrul'un Bilinci" I kı ucu açık bırakıldığmda zaman uzak Keçmısjle uzak gclecekte surup gıderken hcr hırımı/ içın hayat, ne yapmıi}sak, nc yapıyorsak o'dur, gcçmışten bugune nc yaptığımı/ uzaysal vc dun ya tarıhsellıgındekı toplumsal koşullara bağlıdır bu benden once kurulmuş, ha kîm genel ko^ullar bırcv olarak benım tercıhım degıldır, dayatılmıs,tır, bu koşullar bana aıt (bcnım yarattıgım) dcgıldır, o duı ııma yalnızca kendı durumumuzu, olum lu, olumsu/ kcndı tavrımızı katmışı/dır Buyuk Program da bana aıt deuıldır (jchmlı gıdımlı, olıımlıı olmayı kabul edip etmeyecefiım bana sorulrnamis.tıı Dolayısıyla aıtık hıcbır /aman demokra tık (') olamayatak ou ıh^kıde kurulmuş âlcm nı/amınakars,ı sorunıluluk hıssct nıeııı nıumkun degıldır Doganın kcndı sı tecavuzkâr, saldırgan, yıkıtıdır, eğerdo ğaya dalkavukluktan va/geçıp kıjjiscllc^ tırebılseydık,onunbıryanıvlamanıkdep resıf olduğunu soyleyebılccektık llkcl Lr kek onun ateşını sıdığıyle sondurcbtlcce öını sanmiijtır Hcı h/ıkscl as,k, dıs,ıl organ ların yaraya ben/er goıunusjerııu kaışın h/ıksel gı/lere, fızıkscl tıksınmcyc kars,! kazanılmışbır zaferdır Hayat uıcmenın tum a^malarında oldıığu gıbı /ıılıım vc tuketmeeylemlcrındenolusı.ıı Lrıl.doğa nın vekılı olan dısjl tarahndan vııtıılmak tan korkmııştur 13ılın<,lı \yva btlınçsı/, ın san yaşadıgı cvrcnın kıırallarını gc/cgc nın, doğanın ko^ullarını kcndı lıayatında orncklcmısjtır Buornckltmcnın kavımlc, kabıleyle, ulusla, ctnık grupia, lx>yla, sop la aıdıyetı yoktıır 7' Temel başiangtç Oval Ofısı'ndc teknolo|iyı, bulusları yonlcndıren, nuklccr sılahl.ııa kanscr ara!}tırmal<>nndan ra/la bııtç' ayırıp bo burlencn Mr Bd^kan'la ıktıdar buyruk vcrmck arayısjnı çılgınlık olarak gorcn, şcflıgi kabul ctmcsı ıçm kabul cdcnc ka dar sopayla dovıılcn Zunı ycrlıkrının rc isı arasında tcmcl başjangıçta. koktc hıç bır fark yoktıır Kwakıutl yerlılcn, /cn gınlığı yok ctmck nıyctıvlc toııluyorlardı Yaşamanın anlamı, /cngınlıkıcrın bırıktı rılmcsı dcgıldı ( )ysa bugunku kurcscl ka pıtalıst /ınnıyct, hcr ycrdc aynı ınsan do gasmı yııccltcn sonsıı/ mıyoplu^ııyla bu durıımu ctnolojık tuhaflık sayı>or akıl >u rutmclcrındcycrkurcnın ıi(,tc ıkısını unıı tuyor, ba/ı ınsan gruplarında ckononıık gudulcnmcnın bulunmatlıgını fark ctmı yor, henı dc bugunku hallcrını b.ıkıp kcn SAYFA 12 lığı kan bırlığını lağ vetmekte, babacıl sıs teme /orlarken ıba detın sınııladıöı, kul luga dayanan kımlık vaat etmektedır (Say dam, ummct anlayışı na baglı sıstemden ıteleyerek bırey kur gulamaya ugras.ıyor' I lem kul hem bırey1) Bu vaat edışte, i Iı rıstıyan mıtolo]ismdekı rehenncm'ın gorevlendırılmış urkutucu efendısını, Is lam'da rahmettcn u/aklaştırılmıs, Tan n'nın kotu ve ısyankâr meleğı Şeytan'ı ter cıh hakkı yoktur Nedense nıçbır sahne de A/raıl ıle ^eytan eskrım yapma/lar ikı sının dc ısjerı guçlen ınsanladır Tann'nın huvvıyct ve hurrıyctınde Azraıl ıle Seytan bırbırlerıylc çekışme/ler Tann'nın bu ceı& memurlaıı, galıbı ınsan olmayacak bır oyunda hayatı korler locasına donuştu rurler Insan serbest, bıreysel seume kal kıs,ıp Şcytan'la ılgılcnırsc, sınavı başından kaybetmi!) sayılacaktır Tek Tanrılı ınanç sıstemınde sadece doğanın kendı başına gerçeklığtne degıl, bıreysel ınısıyatıfe de yer yoktur Pek bcğcnılcn post moder nıstlcrın bır büınç montajına yer vardır 1 ler rıırltı bılıncı tahakkumcu sayan post modermst, ıçerığı de aktarımı da zorba olan bu bılınçten huylanmamaktadır Ye nı sunulanın fchıneozerkle^me, ozgunles me, bılınçlenme atağına /orlanan Delı Dumrul, anneden ayrıldıkça, uzaklaştıkça dıne, lslam dunyasına ıtddıkce, ken dı tskı ımgesını revızyona sokmak durumundaydı Islamlaşan 1 urk erkeöının bı lıncı, çok ımın bır sıçrama yapmak ?orun daydı Bır uçurum CUMHURİYET KİTAP SAYI 437