Katalog

Vitrinde Türkiye'de ve Dünyada "Derleme Çalışmaları/ M Turker Acaroğlu/ Türk Kütüphanecıler Derneği Yayınlart/160s Uzıın yıllar Istanbul Derleme Mii diirii olarak görev yapan Türkcr Acaroglu'nun 1953 yılından beri "derleme" konusunda yazdığı yazıları ve yaptığı konuşmaları Türk Kütüphaneciler Derneği Yayınları'nca kitap olarak basıldı. Derleme kanunıınun güncelleşmesi içiıı uzun yıllardır müeadele veren Türker Acaroğlu'nun kitabı kay nak kitap niteliğinde. 12 Mart 1971 Öncesinde Türkiye'de Soldaki Böliinmeler/ Çetin Yetkın/ Toplutmal Dönüşüm Yayınları/ 414 s. 27 Mayısl%O'da başlayan ve 17 Mart 1971 faşizmi ile sonuçlanan süreçte göreceli bir özgürlüğe kavuşan sol düşünce vc eylem, çokgeçmeden kcndi içinde birbirinc karşıt gruplara bölünerek ve bu gruplar karşılıklı ağır sııçlamalarda da bıılunarak kendi aralannda bir savaşıma girişcceklerdi. Nedcn böyle olmuştu? Aralarındaki anlaşmazlık koııulan nelerdi? Niçin karşılıklı suçlamalarda bııluntıyorlardı? 12 Mart 1971 öncesi günlerde Yetkin bu soruların yanıtlarını, dönemin öndc gclen sol eylcmcilcri ve düşünürlcri ile görüşerek aramış, ayrıca tüm grupların bu konudaki yayınlarını tarayarak ortaya koymaya çalışmıştı. Aradan geçen çeyrek yüzyılın sonunda ise yazar, araştırmasının bu yeni basımında, bu sürede yaşanan gelişmelerin ışığında konuya yeniden eğilmiş, o zaman görüştüğü ve aramızdan ayrılmamış onlardan da o günlerden bugüne olup bitenleri nasıl değerlendirdiklerini sorarak verdikleri yanıtları kitaba yeni bir bölüm olarak eklemiş bulunuyor. Gecikmiş Modernlik ve Estetik Külriir Milli Edebiyatın Icat Edilişi/ Gregory Jusdanis/ Çeviren. Tuncay Birkan/ Meth Yayınları/ 248 s. Gregoryjusdanis'in kitabı, aslında milliyetçilik, ulusal dil ve edebiyat GECİKMİŞ MODERNLÎK arasındaki ilişkiler üzerine. Jusdanis, Yunanistan'ın modernlcşme deneyiminden yola çıkarak, ulusal dilin nasıl kurulduğunu, hangi meESTETİK tinlerin ulusal dilin yetkin örnekleKÜLTÜR ri olarak seçildiğini, ulusdevlct kurma sürccinde o devlette bir dil kazandırmanın ne denli önemli olduğunu anlatıyor. Jusdanis'in betimlediği süreç, ulusdevletleşme derdine düşen her ülkede yaşanıyor aslında. Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür'ün Türkiye bağlamında bize anımsattıgı şeyler de var. Tanzimat döneminde başlayan, Genç Kalemler dergisiyle, Ittihat ve Terakki'nin dilde sadeleşme çaltşmalarıyla, Cumhu riyet'ten sonra toplanan Dil Kongrcleri'yle, Türk Dil Kurumu'yla devam eden süreç, "Türkçe"nin oluştu rulmasıyla, icat edilmesiyle ilgiliydi. Son zamanlarda "Doğru Türkçe" tartışmalanyla sorgulanmaya başlanan halihazırdaki dil, bir icat etme çabasının ardından oluşturulmuştu. Jusdanis kitabı, dilin yapılandırılmasının arkasındaki "ideoloji"yi gündeme getiriyor, dilin nesnel bir şey olmadığını, başka saikler tarafından güdümlcncn bir scçimin sonucu olduğunu anlatıyor. ÖzelJikle çeviri yaparken karşılaşılan Türkçe güçlükleri, "Öz Türkçe" sözcüklerin yetersizliği, çağnşımsızlığı gibi dcrtleri olanlar için gerekli bir kitap. Konuştuğumuz dili bütün imkanlan ve kısıtlılıklanyla yeni baştan SAYFA 20 düşünme çabası için önemli bir uğrak Jusdanis'in kitabı. BUginin Tetneüeri/Arda Denkel/ Metts Yayınları/ 14U Kimi düşünürlere göre bilgi, insanı çevreleyen.ondan bağimsız BILGININ bir evrendcn gelir ve algıyla clde TEMELLERİ edilir. Oysa kuşkucu yöntemler bu görüşün bazı çelişkilere yol açtığını sergiliyor. Daha elde edi liş biçimiyle kuşku uyandıran insan bilgisine güvcnilebilir mir* Ru kitabın ilk amacı bilginin kaynağı konusundaki bu çelişkiyi çözmektir. îkinci amacı ise, gerek dış cvrenin gerekse insan anlığının liziksel olduğu görüşünü savunarak, bu dış cvrenin bilgisiyte değişen 'ben'in nasıl özdeş kaldığını araştırmaktır. Bilginin Temelleri ilk kez Eylül 1984'te yayımlandı ve bilgi üzerine Türkçe felsefe yazımının temel kitaplanndan biri oldu. Kitap bugün için de oncmini koruyor: Kullanılan felsefe terimleri ni açıklamak amacıyla eklenen sözlükle birlikte okura bilgi sorunu üzerine yetkin bir kaynak sunuyor. Dil, Dogruluk ve Mantık/ Alfredjules Ayer/ Çevircn Vehbı llaahadıruğju/ Mctıs Yayınları/ 151 s. Yirminci yüzyılın önde gelen Ingiliz filozoflarından biri olan DİL, DOGRULUK A.J. Ayer'ın bu en tanınmış yapıVF MANTIK tı ilk kez 1984'te yayımlandı. Bu gün yeni basımı yapılırken kitap hâlâ öncmini koruyor. Dil, Doğruluk ve Mantık felsefe önermelcrinin yapısını ve felsefeyle deneysel bilimler arasındaki bağıntıyı incelemektedir. Yüzyılın başından beri "filozof" için yeni bir kimlik, felseie için yeni bir işlev aranıyor. Filozofun söylediklerine daha kuşkulu bir gözle bakılıyor. Bu soruna Russell ve Wittgenstein'ın gelcneği üstüne kurulmuş bir olguculukla yanıt arayan Ayer, felsefenin doğasında çatışan "telsefe" okullarının bulunmasını haklı çıkaracak hiçbir şey bıılunmadığını öne sürüyor; felsefenin işlevini yalnızca bilimsel ünermeleri aydınlatmak olarak saptıyor. Bu kitap, metafıziğe karşı ortaya koyduğıı güçlü yanıtla vc felsefe metinleri için alışılmamış kavgacı ve yalın diliyle bir klasik haline gelmiştir. Günceler/ Sylvia Plath/ Çeviren: Şadan Karademz/ Oğlak Yayınları/ 418 s Çağdaş Amerikan Şiiri'nin olduğu kadar, dünya şiirinin de en etkileyici adlarından biri olan Sylvia Plath, güncesi ile bir kez daha Türk okurları ile buluşuyor. Bilen bilir ki, Plath, yalnızca şairliği ile güncel dcğildir. O kişiliği ile de bir dönemin, bir biçimin simgcsidir. Sylvia Plath'ın Günceler'i kendisi gibi, bir dönenıe ayna tutuyor ve onun kendine özgü dünyasının sırlarının kapılannı aralıyor. Amcrikalı, yctenckli genç bir kızın, şiir dünyasının prensesliğine oturuşu, bir başka ünlü şairle, tngiliz Kraliyet Şairi Ted Hughes ile evlenişi, dışarıdan bakıldığında ise acı ile dolu bir yaşamın elle tutturulurcasına diri anıları... Narsizm Üzerine ve Schreber Vakası/ Sıgmund Freud/ Çevirenler Banu Büyükkal Saffet Murat Tu ra/Metis Yayınları/ 126 s. Ötekini Dinlemek dizisinin ilk kitabında Sigmund Freud'in iki temel makalcsini bir araya gctirilmiş: "Narsizm Üzerine Bir Giriş" ve kendi yazdıgı anılara dayanarak paranoyak bir kişiligi çözümlemeye giriştiği ünlü "Schreber Vakası". Yapıtların içine dogdukları koşullar ve başka düşüncelerle girdikleri etkileşimler onları kavramakta bazen yapmn kendisinden bilc fazla ipucu verir. Bu ncdenle kitaba Saffet Murat Tura'nın her iki yapıtın psikanaliz tarihindeki önlemleri üzerine önsözünü, Raşit Tükel'in "ben ideali"nin Freud'un düşünce gelişimi içinde izlediği yolu anlattığı makalesini ve D. Bloch'un, Schreber vakasını yazdıgı sırada Freud'un yaşam koşullannı ele alarak yapıtı irdelediği, tartışmalara yol açmış bir yazısı da kitaba eklenmiş. Oyun ve Gerçeklik/ D. W. Winnicott/ Çıvtrcn: Tuncay Birkan/ Metıs Yayınları/ 186 v Bebekler ve çocuklarla gerçekleştirdiği yoğun klinik çalışmalardan yola çıkan D.W. Winnicott, insanın ruhsal ve kültürel gelişımine ilişkin değerli katkılarda bulunmuştur. Rüyalar, oyun oynama, yaratıcılık, kültürel deneyim, bireydeki eril ve dişil öğeler arasındaki iistü kapalı rekabet gibi birbiriyle ilgisiz görünen konular arasındaki bagı irdeleyen Winnicott'ın en belirlcyici katkılarından biri, kişisel ve içsel sayılan ruhsal gerçeklikle dışsal ya da ortak gerçeklik arasındaki ara deneyim bölgesine dikkat çekmiş olmasıdır. "Geçiş Nesneleri ve Geçiş ülguları" adlı önemli yazısı çevresinde oluşturduğu Oyun ve Gerçeklik'te Winni cott, bu geçiş aşamasının gerek bireyin yaşamındaki yerini, gerekse sanat, din, düşsel yaşam vc yaratıcı bilimsel çalışma gibi alanlarda yaşanan yoğun deneyimler içindeki payını tartışıyor. Winnicott'ın en çok gönderme yaptlan yapıtı olan bu kitap, psikanalistler için olduğu kadar gencl okur için de pek çok ipucu taşıyor. Dönüş/ CemilKavukçu/ Can Yayınları/ 152 s. Cemil Kavukçu, Sait Faik Hikâye ("ıııııl Kaviıkcu Armağanı sahibi usta biröykücü. Bu kez, ilk romanıyla yepyeni bir 'merhaba' diyor okurlanna, öykülerinden tanıdığımız ustaca anlatımı, kıvrak diliyle daha ilk sayfadan romanın içine çekiyor, sürükleyip götürüyor. 1980öncesininçalkantılı döneminin yıktığı, dört bir yana savurduğu genç insanlardan biridir Vedat. Inandığı her şeyi ve hcrkcsi, hatta kendi benliğini ve kimliğini bile yitirmiş, çökmüş yaşamıyla baş başa kalmıştır. Bir yol ayrımındadır; devam edip etmemeye karar vermesi, kcndi içine yapacağı bir dönüş yolculuğuyla belli olacaktır; bu yolcııluğun başlangıç nok tası da doğduğu, büyüdüğü, köklerinin oldugu yerdir. Geçmişc doğru çıktığı içsel yolculuğun acı vereceğini bilse de, bunu göze alır ve hem kendisiyle henı de geçmişindeki kişilcrle yüzleşir: Sevgilisi Neslihan'la, kader arkadaşı Mesut ve Mustafa'yla, ailesiyle... Bütün bunlar, Dönüş'ün başarılı örgüsü içinde harmanlanıyor, romanın kahramanı Vedat'ı oldugu kadar okuru da sarsıyor; bir dönem ve o dönemin yıprattığı, birer birey olarak yenilgiye uğrattığı insanlann ruhlarında ve hayatlarındaki yıkıntılar karşısında düşünmeye zorluyor. Başarılı bir öykücüden başarılı bir roman. Toplumbilim Sorunlan/ Pierre Bourdieu/ Çeviren • Işık Ergüden/ Kesit Yayınalık/ 244 s. Toplumbilim "Toplumbilim kimi zaman yaşamSorunlan sal çıkarlara dokunur. Ve, tahakkümlerin gizli temellerini açığa çıkartan çalışmalann bilimselliğini övsünler, bu çalışmalann sonuçlarını ortaya sersinler diye patronlara, piskoposlara ya da gazetecilere güvenemcyiz. Cismani ya da ruhani iktidarların vermekten hoşlandıkları bilimsellik beratlarının etkilediği kişiler bilmelidirler ki, 184O'lı yıllarda, sanayici Grandin, çocuk çalıştırmanın FlemBounlltu CUMHURİYET KİTAP SAYI 437