Katalog

Kadmavcaılcyevonelıkkıtaplardanba /ılaıı da şoyle "llanını Kıt.ıbı" (A/mı ()nuı), "Aık tcındc ferbıye Ebcveynın C.uiKilıLııı Kı/iaıımı/" (1 elıx Ihonıas) Aık It,ııuk ltıbıvı I bcvovnm Cîıınah l.ı11 Ogullaıımı/' (I clı\ I lıomas), "Kaılı nın Iktısaılı V.ı/ıfısı' (idvvaıdT O\me), \b (Ainıhuııvcl ın toplıımıı getmiîjindcn kopardığım dmındcn ıı/akla^tııdıgmı ılc rısuıcnluı vanıt vucnba/ıkıtaplat "Mıı fass.il 1 ıırk larıhı" (Mchmct 'jcmscitın (jimallav), " iaııh Musahabclcıı" (Abdıır lahmanŞcıen ' Tımıır veTu/ukatı Cengı/ Yasası" Cjcrafcttm Alı Ye/ıdı), "1 uık Dılmc MLdh.il' (Vekd l/budak,ÇeIebı), 'Btşbuıjık Asırlık Turk lababct Taııhı' (Osman "jevkı (^ıijekejdağ), "Hındıs t.ın'd.ı Tıırk 1 lukumdatlan" (Mchmet Mubarek Cîalıp), "Osmanlı Muellıfleıı" (Burs.ılı Mehmet Tahıı), "Duvcl ı lslaını ye" (Stankv Lanc Pook), 'Islam r.ıııhı" (Lcotu ( aıtanı) "Ayasuluk (E'fes) Harabtlen Rdıbuı" (A A/ı/Ogan)vb pek tok kıtap Iaıılı, dusunte, bılını, sanat, cdobıy.ıt yapıtlaıı 'Beethoven' (Romaın Rolland), "Dın Hayatının Iplıdaı Sekıllen" (Lmıle Duıkhcım),' IktısatTarıhı" (JosephCon rad) "tctımaı Taksım ı Amel/ Topluınsal İ!) Bolunıu' (Lmıle Duıkheım), "Ruh ul Kavanın" /' Kanıınların Ruhu" (Montes quıcu), "Sosvalıst Mesleklerı / I'oplum salcı ()ğıetıler ' (VıKrc do Pareto), "Burjıı va laniıyom" (Molıcıc), "lloras" (Pıerre Lorneılle), "Lcvla vc Mecnun" (Mchmet Fu/ulı), "Fcrhonknamo ı Sadı IcıtumeM Y.ıhut Mııhr.ısır Bostan Tcrcumcsı" (Sa dı ı îjıta/ı), "Dıvan 11 urkıSultan Veled" (Ahmet Bahaettın Sııltan Velet), "îlyada" (Homcros) "Danımaıka Prensı Hamlct" (Shakespeaıe), "Ilurrıyet" (John Srııart Mıll), "llım ve Dın" (Lmılc Boutroux), "llımvel ara/ıve Tclsetc ı tlmıyye" (I len Lak ^cuıılcıın olabıldıgıiKc kubuısu/ ol masına o/enıldı C'ıiıi!;ilcn (,o\ırı dc\ ınımı I'urk aydın lanmaeılı^ının, C umhurıyct doncmı ay dınlanmacılıöının bır atılımıydı I urk okuru, Batı duşııncesının, sanatmın ba^ yapıtlarını okunıa olanağına kavus,uyor du Donemın ( ıımhıırba^kanı bu ymitların ba^ okuyutusuvdu Klasıklotın l)a ^ında da (,ok gıızcl bıı onso/ıı yer alıyor du Klasıklcr, Tıırk sanatını, Tuık dııs,un va^aınını /cngınlc^lııcn, ycnı kusakların vctı^mcsındcctkılıolanbıı ckın devınımı yaratmıştır I lcı vıl ( umhıırıyet Bayra mı'nda yayınılanıyoıdu (.umhıııba!;ka nı'nca da ı.tdyolaıda sozu edılıyordu ( ıımhurbaşkanıbuyapıtlarınnıtınokun masıgcaktığınıonsozdc vuıguladığı ka daı Koy I nstırlcrıne upradık^a da açıklıyurdıı Sa\ a^tcpc Koy Lnstıtıibunde bov le bır olay vaşanmıiçtı dcrslıklcrı, ışjıklc rı, tarım alanını gczcn lnonu vc yanmda kılcı koyunları vavan bıı kı/ oğrcncıylc krşılaşmıs lnonu yanına sokularak ko nu^mava naşlamış, vc bıı arada, ( antan AA nc var, gorcbılır mıyım kı/ım' dıyc soı ıııııs, ()gıon<ının <,antasından bıı çeyrck ıx\nıı tkmckk vcnı vayımlanını^ klasık lcıckn I kktıa ı,ıkmı^ lnonu tokhcyc canlanmi!} Bu kırap ycnı cıklı, anıa bu laya kadar ulasnıı^' dcmı^ (scvıcsındekı askırı vcsivıldcvktbııyuklcrınc, '(loıdu nu/Ko) L nstıtukıındckıtapckmeklcbıı tııtuluvor ( Wcnc ı a/ığının yanına kıtap da koyuvot \Ş[L bı/ boyk bır I uıkıyco/ lu\onı/ Nc /aman crındcn gcncralınc, sııadan vuııta^mdaıı ( uınluıtba^kanına dcgın a/ıgımı/ın yanına bu sc^kın kıtap latı kovabılııstk o/anıan 1 uıkıvc bılınt, knnıı^ avılınlanmı^ kcndı roncsansını, vcnnlcn uyanı^ını yaıatmı^olur" Okuyan bıı toplum bılınçlc urctır llrcttığını daha ıyı dc^crlcndırır, ınsanca bolu^ur, yaijanı bıı ımcccyc donu^turule bılıı Klasikleı, y.ını tlunya ya/ınmın ba^ yapıtları (/atcn klasık dcınck, hcı doncm dc dcgcrını koruyan alanmda ornck olan dcmcktır) hct /aman okunması gerekcn, SAYFA 6 rı Poıncare), \b Bıııad.ı .iıll ırını verdıgımı/ çok azkırap bılc, Cumhuııvct'ın kurucularının (.ğıtım ve kultııı anlayısjnın nc kadar kaps.ınılı, toplııniLiıı lıım kcsıınkı ıııc vondık \ı en oiKmlısı ıkııvedonuk oldugıınu roslı r mcyc yıttvoı doıduğunıu/bır ba;kagu <,ek de, amaun sonı.ul.ın (>ın!i'î) anl.ışıl dığı gıbı bır "Baıılılasma" dcgıl Mustaia Kcmal'm soyledığı gıbı ' kcndı değerlerı mı/ı ortava ııkaran bır tag^lasj.i'jma' ol dugu ( umlıuııvct'ın ılk yıll ıııııda daha s.ı\ aijin dum.ınl.ırı tuk rken, bıı ınsanlarm ^u \ukarda adlaııııı vcıdıgımı/ kıtaplaıı vcdaha pck çoklarını yavımlanıavacmtk, /aman \c para ayırması u/cıındc dııtup ) bıra/ dıiMinmck gerekmc/ mi' Yavımianan kıtaplatın arasında pck (,ok dunva klasıgının dc >cr alnıası isc, T las.ın Alı Yııccl ve arkadaijlarının bcslcndıklLrı \c csınlcndıklcıı kaynağın ncrcdc oKlu gıınu gosttrmıyor mu J • /amankı adıvla Maaııl Vckâlc tı nın, bugLinku adıyla Mıllı Cgı tım Bakanlıöı'nm 1941 yılından başla\aıak yayıınladıgı dunya klasıkleıı nı < umlıııııyctımı/ın 75 yılında, ("um hıııı>(.ı okuılaıına aınıagan ctnıc kaıan nı \cıdıktuı sonıa, hcmen ^alı^maya ba^ o Yayımlayacağımız diinya klasiklerini nasıl sectik? ladık Ilk Hjinıı/Jıstcmı/calatağımı/kla sıkkrı bclırlcmck oldıı Bakanlığın ya s ırnladıgı klasıklcrın sayısı 1500 uldı bu iuvoıdıı Bunların arasından vakla^ık ıl lısını scuııck vc ılk vılııı lıstcsmı olustıır mak oluukca /am.ınımı/ı aldı Ikınc ı ı^ı mı/ ısc, dıllcıının gıınumu/ Turk(,csınc uyarlanması Dİataltlı (^ıınku, kıtapları ıncclcdı^ımı/dc.dıllcrınıno/cllıklcgcnı, ku^aklaıca anla^ılmasının /or oldugunu gormııştıık Uyduğumuz ölçütler llk vılın lıstcMiu nasıl, lıangı ol^utlcıc gorcolujtııracdktık' Kıtapları ncvcgcırc scccccktık' Bunun kararını vormomı/ dc, bi7e \olu, bu etkınlıgı 1940lı vıllar da basjatıp surdurcn \ lasan Alı Yucol ılc arkada^larının amacı gostcıdı Onlar, gcn<, (umhurıyctın yctıijtırdı^ı, vctı^tırmcktc oldugu ve vetıijtırcccğı aydın ku saklarınabır "Avcfınlanma Kıtaplifîı" ka /andııma dıibiıncesıvlc ışc uuı^mı^lcrdı Oylcvscbi7 dc Aydınlanma nın tcmcl kı taplarıyla ba^lamalıvdık Bunların başın da dı\, Roncsans'ın vc Aydınlanma Ça öı'nm tcmclındc ycr alan Yunan klasık lcrı ve Transı/ Devrımı'nı hazulavan ya pıtlar gclıyordu kılmaya yonclık dog macılık dalgalarıyla tn«;anoölu bır du/eye ya da degcrc ula^ma va gorsun S0711 cdı lcn ruzgârlar hızını kcsmcye yuz tutar tııt ma/, kafclıüı ycrdcn başlıyor, daha ılcrıye gıtmcnm yolunu buluyordu Klasıklerı, bııtun bu (,abalaıdan, tarıhın gelgıtlerınden su /ıılııp gelmış,, 7amanın dcmırı bılc cnton aiimaMz gucunc dacncbılmı^, zamanın sınavından ya I\A fcleğın çemberinden gcçmı^ yapıtlar olarak de^erlendırmek gerekır Dcgüjik alanların klasıklcı ı v aı Buı ada bı/ı ılgılendııcn, dılın vcya/ının, ba^ka bır deyı^lc edcbıyatın, du^uncenm klasıklc rı Yukarıdakı baki!; atısıyla gorursck, uy garlıgın vc tcmcl dcgerlerın o/unu yansı tan tcmcl mctınlcr, bunlar Bır cdcbıyat yapıtıvsa hcm ınsano^Iunıın duygu vc davranısjaı ma vcnı bakı^ at ıları gctırıyoı, hcnı vazıldıgı tlılın tadıııı vcııvoı Bıı du ş,uıuc unınıı\sc du^ımccyc vcnı bır yol aı,ıvoı, daha onec ınsan duifunccsının gırrnodıg'ı bır vonc, bır alana do/tru Ulaijtığı uvgarlık vc du^uıuc dıı/cyını hcr {AfcaA bıı a/ daha ılcrıye gotunru vc tabalayan ınsanoğlu, aynı zamanda ge(,mı s,ını dc bılmck, o cvrcyc nasıl ııla^ıldıgını ogıcnmck, kavramak gcrcksınımı duvu yor Bunun ıcın tarıhe, psıkolopye, lcıseicyc, o "riKiak"ını gıucrccck oııtakım ba^kadısıplınleıc ba^vuruyor Ama bııtun bunların yctcrmcc aydınlatamadığı nok talaı var Sonıa, tcmcl metınlcrı okumak tan alınan tad l)a^ka I .dcbıvat vapıtımn gctırdığı dıl tadını vc ınsan duvgulaıına, davranışlarına gctırdıfiı (,ok dcgı^ık av dınlıklan, tcmcl metınlcrı okumanın du şunccye açtıgı yolları go/ardı ctmcyclım Butun bunlar da, klasıklerı okumanın sagiadığı ka/anımlardan " C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 4 3 8 Başbakan Reflk Saydam ve Cumhuurbaskanı Ismet Inönu Ile, Turk Dii Kurumu. 1940 gunumıi7de dc toplumumu/da bır du ijuncc dola^ımı, bcğcnı yucclığı yaratacak yapıtlardır () nedenle Cumhunvct'ın gınsımı Turk aydınlanmacdı^ını bılııı^legc lıştıımcgırışımı sayılır n s a n o ğ I ıı n u n . du!;iınme vc ya rarma yctcncftının doıuklaıdadolastı j5ı doncmlcrc vc kı ^ılcıc aıı yapıtlaı adına kultııı ya da uygaılık dLdıgıınız o ola^anustu sı nı vcnın ana ctkcnlc i ıdiı Yuzyıllaı ontcsınden gelcn bu vapıt ları (tııru nc olıırsa olsun) okurkcn, o ın sanı ıns.an yapan ccvheıı kc^fcderı/ Içındc ya^adığımı/ do^al vc toplumsal koş.ıılları ajııu, dunyavı anlama vcyoı um lanıa ıstcmını, bu ıstımın atcijinı dc, lijtc, adına klasıkkı ıkdığıınu yapıtlar yak.ır Sokratcs ın Savunması nı, C.andıdc'ı Dcvkt'ı, Dıvma (,omııi(.dıa'yı, Kuıbağa laı'ı vada HcscaıtLs'ı Spıno/a'vı, I K gıl'ı ılk kc/ okuyan kiiji, aıtık ayııı kısı dcgıl dıı lıısanlıgın dcğı^ınıını o, artık kcndı hayaiında ya^amaya b.i'jlanıı^tıı FERÎT EDGU İ: bcruven klasıkleı den ızlenerek bugun yaşadıkları mi7İa ılı^kılcr kııı ulabılır lnsanlı^ın ya$adıgı sava^ barı^ gı bı temcl çclışkılcıın yanı sıra, ınsan ların bırbırlcrıylc, dogayla, ınarK,lar la baskılarla savasjimlarının da bır tarıhı dıı klasıklcr F.gcmenlcrın,çıkarcıların ıp lıgını pa/ara ı,ıkanr Dıınya klasıklcrı okundugunda bugun i(,ındL Injlundugunııı/ keşmekeşın kay n.ıklııına ınılcbılır tnsan nak vc ozgur lukkıınırı hi(,c s.nılnıasının nedenı anla •jilabılıı Yoksıılun nıun yoksul bırakıJdıgı, vaılıklınm ncdcn hep varlıklı kaldığı, tokun alabıldığınc tok, açın alabıldığıne a<, olduğıı dunyamı/da yasamın neden, hangı gıi(,lerte ortadan kaldırılmaya t.ılı•;ildıgı goıulcbılır Bağna/lık kaı^ısında ınaiK, tı/gurluğıı, kanlı savaşlar kaı<;isın i\.\ barış vı karıkşlık du^untcsınc varıla I Lı luıIııckonomık.sıyasal,toplumsal baskılaıa karsı dııennunın, somıırusu/ sınılsi/ cşıtlıktı bır toplum yaratmanın gutgı bu kııltuıcl avdınlanmadan geçer tns.ına \c dıınvava ı^ıklı bıı pctıccrcdcn bakaıak goıuş a<,ımuı gcnışlcten kı taplardn bunlar İMİII ADNAN ÖZYALÇINER Klasikler görüş açımızı genişletir... D unya klasikJctının ılk vavtml.ims.ivla ycnı c umhurıyctın kulturj alt yapı sı olu^turulmıibtur Ya/ılı cdcbıyatın tc mtl yapıtlarından olan dunva klasıklcrı bılım, dusjUiKc vc cdcbıyat ausındarı ın sanlıga mcsajlaı ılctcrck msant.ırın aydın lanmasına, ^ağdaslaijnıasına ncdcn oluı lnsanlıgın ya^aclıgı tarıhscl vc dıı^unscl ALPAY KABACALI Feleğin çemberinden geçmiş yapıtlar tcmcl de^crlcre yuzyıllar sıırcn (,abalar la ulastı ()ylc taölar uâ ya^andı kı, ula^ıl mıij olan ııvgarlık dıi7cyını, tcmcl deöer lcrı yıkınav a, gcı ıvc goturmeye y onelık gı ıı^jmlerın ru/gârları cstırıldı Sava^larla, despotızmlc, karanbk du^unceyı egemen • nsanoğlu bugunku uygarlığa, bugunku