Katalog

TürkiveYunanistanKıbrıs I larvard Ünivcrsitesi'ndeki konferanstan sonra yayimlanan "Cyprus and It's People: Nation, Identity and Expcrience in an Unimaginable Community (19551997)" adlı kitabın editörü Vangelis Calotychos: "Yeşil Ilattı hayal dünyamızdan silmeye çalışmalıyız, çünkü ancak o şekilde sahiden de silinebilecektir." Middlesex Üniversitesi'ndeki konferansın ardından yayima hazırlanan "Stepmothertongues: From Nationalism to Multiculturalism in the Literatures of (Cyprus, Greece and Turkey" adlı kitabın editörü Mehmet Yaşın: "Kıbrıslı Rum söylcminde esas olan Adanın 'Kuzey ile Güney' toprağının birleşmesidir, yoksa Türk ve Elen' kökenli insanlannın birlcşmesi değil." Vangelis Calotychos ve Mehmet Yaşın New York'ta kitapları hakkında konuştular... Sosyal bilim ve edebiyat çalışmalannda çok önemli iki kitap V angelis Calotychos: Gerçekte Kıbns Sorunu toplumlararası bir çatışma deeildir, bu nedenle çözümlenebilmesi de Kıbrıslılann elınde değildir. Bunun çok ötesinde ne yazık ki. Ancak, "Kıbns ve tnsanları Hayale dilememij Bir Cemaattc Ulusaliık, Kimlık ve Deneyımler (1<J5511J'J7)" adıyla yayumladıgım kitap, 1990'lann başında bir grup Kıbrıslı Rum, Kıbrıslı Türk ay dın ve sanatçının ve Kıbrıs'la, onun var olmasıyla ılgilenen diğer önemli akade misycnlerin, kcndi deneyimlerinden çıkacak sonuçlan, "hayaletmeyi", artık £tW/ ellerine geçirme ve onu kendı meseleleri edinme arzıısuyla ortaya cıktı. 1974Sonrası birkac tane önemli Kıbns araştırmaları kitabı yayımlanmıştı. Örneğin, Michael Attalides'in "Kıbns tçtn Bir Tanılım" adıyla 1977'de, Edvvard Said, Tom Nairn gibi önemli akademis yenleri bir araya getiren Kitromilides ile Worsley'in "Modern Dünyada Küçük Dcvlellcrın Vcırolma Slratcjilcri" adıyla 1979'da ve Mehmet Yaşın'ın "lulebiyat ta Kıbrıslı Türk Kimliği" adıyla 1988'de hazırladığı derlemelerı Kıbrıslılar arasın daki entelektüel tartışmalarda en etkili olanlardır. Benim ha/ırladığım kitabın dayandıgı gırişım Aralık 1994'te I larvard Univeı sitesi'ndc düzenlemis, olduftıım konferansın ardından ortaya cıktı. Kıbtiblı Rum ve Kıbrıslı Türklcre ait farklı gorüşlerin belli bir denge içiııde temsil edilme hi gerektig'ini kabul ederek işc girıştim. Antropoloji, siyaset bilimi, sosyoloji, psikoloji, basınyayın, edebiyat, kültürel eğitinıler, çatışma tözüınleme ve götmen eğitimlerı gibi degişık dısiplinlerde Kıb ns'ı calnjan ve artiK bir şeyler yapmak gerektiğine ınanan akademisyenleri bu konferansa davet ettim. Yeşjl Hat'tın her ikı tarafında çok u/un süredir aratjtırma lar yapmakta olanlardan tutıın da, en gencine kadar herkesi... akadcmisyen ve sanatçıları değil, ama Türkıye ve Yunanistan çalı^anlan da tlavet ettim. Çunkiı Kıbrıslılar veya Kıbns çalışanlar, bugune kadat oldıığu gibi, vine otıırup kendi kendılerıne bu konııl.ı n tartışabilirler, hatta sonsuza kadar tartışabilirler, ama bıından kımsecıkleıın haberi olma/ Kıbrıs'ın baglantıh oldıığu TürkçeYıınanca tngilizcedünyasi da işin içinesokulunca, hem kuramsal, hem pratik anlamda daha etkin bir sonuç alı nabilir. Türkiye'de, Yunanistan'ın tersine Kıbns hakkında pek bir şeybiünmiyor. Yanlış bilinmesınin de ötesinde, böyle bir sorun yokmuş gibi davranılıyor. Oysa Yunanistan'da, Kıbrıs politikadan edebiyata, kültürden ekonomiye her şeyin merkezinde. Tıpkı Kuzey Irlanda'nın İngiltere'deki, Filistin'in tsrail'deki önemi Böylece konfe gibi... Aslında Kıbns sorunu her şeydcn raıib, 1955'lerden önce Türkiyelilerin sorunu, Filistin'in ls güntımü/c Kıbns ile raillilerin sorunu olması gibi. Ama Turonun halkını, Kıbkiye veya Türkçe dilındeki akademik, sarıslı Rum ve Kıbrıslı natsal üretime bakacak olursanız, böyle Türkler arasındaki bir "sorun"ları olduğunun bilgisi ve biilişkilcrdc siyaset, lincini pek aöremezsiniz. Bu yuzden, or kııliıır ve tarıni botalama milliyetçi ya da barışçı laflar dıyutları ele alan kap şında dü^ünsel anlamda ciddiye alınabısamlı bir çalı^ma ol lecek bir Yunanistan Kıbns söylemi yok du. Konferans, ulusTürkiye'dc. Hatta sol veya muhalıf enlararası ılişkilerın, telektüel kesimlerin geliştirdiği "karşı" özellikle Yunanistan söylem bile geçerkcn soylenmış bir şey ile Turkiye'nin ka;ıbı kalıyor. Çünkü, esasen, resınisöynşmalannın Adadaemle sunulan bilgiler, kaynakçalar, kav kiıkı toplıım üzerın ramlara dayanıyor ya da büyük ölçüde de yaıattığı dışmüonlan içincîe barındırıyor. Bu ıse, bizım dahale ve ıç güven " Dışardan" geliştirdiğimiz karştsoyleme lik korkularını ve göre geneldcki mcrkezsöyleme dana ya bırbırlerıne güvene kın duruyor. meyihlerini irdeledi. Ancak, Kıbrıs'la il Vangelis Calotychos: Ancak şunu be gili dü/:enlenen dilirtmekte yaraı var, hazırladıgım bu topğer konferanslardan lu kitap Kıbrıs bunalımına bir çözünı Farklı olarak, burada önermiyor. Cîerçekten de, "Sorun"un sadece uluslararası Sair ve yazar Mehmet Ya$ın, Mlddlesex ünlversltesl, Edeblyat cevlrtsi kendisinden bir başka tarafa göz atıp, ilişkiler dc^il, bcşeri Araştırmaları Merkezl'nde öğretlm uyesi. geniş, bir yelpazede Kıbrıslı deneyiminc biıimler ve antropo bakmaya çalışıyor, bu "sorun"un Kıb lojinin ortak ve farklı gelenekleri, sıradan rıslılann hayatının her alanına yansıdığına katkıda bulunuyor. Örne^in Ameriinsanların anlatılarını çözümlemesindcn nı gözardı etmeden elbet. İlk defa, külka'dan çok Avrupa'da yaygınlaşan çevı de yararlanıldı. Konferans farklı disıp türel, sosyal, disiplinlerarası çalışmaları, ri disiplinj... Konferansı csasında ben linlerin Kıbns ve Kıbrıslılar hakkındaki siyası bir söyleme yegieyen kitap, artık Kıbns sorunundan çok, dil olgusu çer çalışmalarda alışyeriş içine gırmesini ilk yıpranmıjj olsa da içselleştirilen, hatta çevesinde düzenlemiştim. Şu anda dcfa teşvik etti. Bunun sonucunda ortamevcut disiplinlerce yerlesik hale gctiri"Middlesex University Press" tarafınya çıkan kitap da disiplinler arası nitelidan yayıma hazırlanan kitapta "Üveyana len, ulusal, etik toplumsal anlatıları ye^iyle özel bir önem kazanıyor. nıden sorguluvor. dıller Ulmçuluktan Çok küllürlülüSc Bir toplum diğerine, belli baslı tarihKıbrti, Yunanistan, Tiirkiyc EdchıyatlaMehmet Yaşın: Gerçi benim Middle scl siyasi kavramların içinden bakıyor, rt" adını taşıyor. sex Üniversitcsi'nde gcçen yıl, Aralık hatta bu kavramlardan annabilmek heAmacım, Türkçe ile Yunanca'dan ha1997'de, düzenlcdifiim konferans ededefiylc kitaba katkı yapanlar, aslında top reketle, bııgün, mevcut ulııs devletlere biyat üzerine yoğunlasmıştı, yine dc dilumlararası yakınlasma ve bunun uygugöre adına "TürkiyeKıbrısYunanistan" sıplınler arası bir nitelik taşıyordu. Kal lanması konularınJa bütünüyle hemfi denen bölgemizdeki edebiyatları, gündı ki, dil ve edebiyatın diğcr disiplinlerkir değiller. Kitap, Kıbrıs'ta çokyonlü deındeki çokkültürlülük, kürcselleşme, den bütünüyle bagımsız bicimde cle alıve daha kapsamlı bir toplumsal kimlik ve ulusçuluk, ötekilik gibi kavramlar açınabilecegini sanmıyorum. Ozellıkle kül aidiyet tariflerinin arayısjinı yapıyor. Kuşsından tartışmaya açmaktı. türel egitimler, günümüzde özel bir önekusuz, bupınkü tıkanmayı aşarak, geleme sahip ve kendisi gibi yeni dısiplinle Vangelis Calotychos'tan farklı olarak, rın edebiyat çevresinde ortaya çıkmasıben bu konferansa, sadece Kıl > • ıl ı • ı ceğcyöneıik heıhangi bir çözüm formu' Î Mlddlesex universitesi nde gecen yıl. Aralık 1997de, duzenlenen konferansa katılan edeblyatcılar soldan sağa: Bekir Azgın. Mehmet AN Dlkerdem, Vangelis Calotychos, Peter Bush, Maria Hadjlpavlov Trlglorgl, Cregory Jusdanls. Cevat çapan, stathis Courgouris, Hasan Buient Kahraman CUMHURİYET KİTAP SAYI 436 SAYFA 14