Katalog

O K U R L A R A Türkiye'de çeviri etkinliginin başlaması çok eskilere dayanmıyor. Dilimize çevirilen ilk kitabın tarihi 1859 olduğuna göre aşağı yukarı 140 yıllık tarihi var çeviri faaliyctimizin. Cumhuriyet'e gelene kadar da pekfazla kitap çevirilememiş dilimize. Türkiye'de çeviri faaliyeti Cumhuriyet'ten sonra büyük bir ivme kazanmış. Bilimın, felsefenin, düsüncenin ve edehiyatın önemli örnekleri büyük bir htzla dilimize aktarılmaya başlamış. Cumhuriyet'in, üzerinde yükseldiği 'Aydınlanma'' fehefesi temel klasiklerinin^ yayımı ise Hasan Ali Yücel'in Milli Eğitim Bakanhh döneminde sisternlıbir biçimde dilimize aktanlmaya başlanmış. Bakantık bünyesinde kundan 'Tercüme Bürosu' çevresinde olıtşturduğıı aydınlar kanalıyla 10 yıl gibi bir sürede binlerce kitabı dilimize uktarmtş, ucuz fiyatlarla okurlard uhışttrmtş. Bu büyük kültür girişimi 19 50 yıhndan snnra hızla tavsamaya başlamış, 1960 ydından sonra da yeni başkılar dışında o da çok sımrlt olarak kitap bile çevirttirilmemiş dilimize. Buçok çok önemli kültürfaaliyetini şimdi gazetemiz Cunıhuriyet üstlcniyor. İO Uaziran Salı gününden başlamak üzcre her hafta bir klasik verilecek Cumhuriyet okurlanna. Sayfalarımızda, klasiklerin önemini belirtcn yazdar yer alıyor. Bol klasikli günler diliyoruz okurlarımıza. TURHAN GÜNAY Şükrü Erbaş'tan "Kül Üzun Sürcr ve Tülay Koçak'tan "Gül Aydınlığı" sair, iki kitap... Şiirini bilgclik düzeyine taşımayi amaçlayan ozan, son şiirlerini Umit Yayıncılık'ta çıkan "Kül Uzun Sürer" adını verdiği kitapta topladı. "Kül Uzun Sürer" ince bir kitap; 56 sayfa. Kısa uzun 23 şiir yer alıyor. Şiirlerin kimi kısa, kısa dizeli; kimileri de düzyazışiir biçiminde yazılmış; ama öz, içerik değişmiyor. Tülay Koçak'ın çocuk şiirleri "büyümüş de küçülmüş" esprisine uyan başarılı, aydınlık bir şiir çalışması, "Gül Aydınlığı" yalnızca çocukların değil, yetişkinlerin de tat alarak okuyabileceği sevimli bir kitap. MUSTAFA EMRE ükrii Krbaş (doğ. 1953) yalın, sı cak, rcnkli, imgclirleriyle yeni şiiri mi/in gcnç usralarmdan birisi olarak ilgi derlcdi. F.rbaş, 1984 yılında yayımladığı "Küçük Aoılar" adlı ilk şiir kiiabıyla sanatmı, şurinı "imgescl gerçckçilik" divebileccğimiz bir tcmclde kurmuş; yumuşak, ama kararlı yoniinii belirlemişti. Ozan, duyarlılıklarını ülke, dünya ilişkilerine göre düzenlcmiş; neyin şiir olduğunu, ncyin şiir olmadığını belirlemiş bir donanımla şiir anlayışını sürdürdü. "Küçük Acılar' adlıkirabını izleyen "Aykırı Yaşamak"(1985), "Yolcııluk" (1986), "Kimliksiz Değişim" (1992), "Bütiin Mcvsimler Güz" (1994), "Dicle Üstü Ay Bularıık" (1995) adlı şiir kitapları ilc oncmli adıml.ır attı şiir yolıında. Erbaş'm " Yolculuk" adlı kitabı 1987 Ccylıun Atııf Kansıı Siirödiılii, "Dicle l'Jsrü Ay Bıılanık"adlı kiıanı 1996Orhan Murat Arıburnu Şiir ()dülü ile taçlandı. Krbaş; şiir, sanat, kültür, l)ilim, toplum üsünc düşüncclcrini dt yazarak ozanlı^ını, aydın lıgını sürdürdü. Bıı alanda yazdığı yazıları da kitap, lıaline getirdi, olayı bütünlcdi: "tnsa nm Acısını İnsan Alır" (1995). îjiirini bilgelik düzcyinc taşımayi amaçlayan ozan, s<m şiirlerini Umir Yayıncılık'ta çıkan "Kül Uzun Sürer" adını verdiği kitapta topladı. "Kül Uzun Sürcr" ince bir kitap; 56 sayla. Kısa uzun 23 şiir yer alıyor. Şiirlerin kimi kısa, kısn dizeli; kimileri de düzyazışiir biçiminde yazılmış; ama öz, içerik değişmiyor. l Istelik gelişme var: Yaşama, dünyaya ince, sıcak bakış. Ask ile sevda, kavga bir direnç. Krbaş; toplum, yaşaın, insan ilişkilerini yalın ve dııvarlı bir yaklaşımla işler. "Acı llişki" adlı şiirinide ilginç bir ilişkilcndirme yapar: Scvgilim/ Bıı İİİKe senin gtivden kadar masum olsaydı/ Bir tek anne oğlııru. devletten sor ma/dı... (s. 28) "Büyük Işık" adlı şiirinde ise duyumsanıp da dile pek getirilmeyen duyar lılıktan kesitler verir: "Bütün nerdeleri açtım da/ Oyunlarda terleyetı çocukJaı gibi bir güneş/ Çayırlardan ıslak ve geniş gökyüzü/ (.amlarda boneuk boncuk yağmur serinliği/ Bir diiğiin alayı gibi evleri basan/ C )t kokuları, kuş kanatları, sokak sesleri/ Hiçbiri hiçbiri silemedi/ üövdenin geceden kalan ışığını.../(s. 29) I'lrbaş'm şiiıierinde "bozkınn ortasında binlerce küçük ırmaklar akar", "bir çift çocuk SAYI 436 ğü tutan/ () gizilgüç" (s 50). Kitaba adını veren ve çocukların dünyasına bir "gül aydınlığı" düşüren dizeleri de bir likte okuyalım: "Zamana kaynıyor/ Cî<ikdeniz/Çiçeğeduruvor/ Dünya/ Birgökkuşağı/ Açılıyt)r/ Bir renk, bir koku/ Yavılıvor/ (!ökle deııiz arasıııda/ Bir gül aydınlıgıdıı kalan" (s. 55). 1 lalk kültüründen yararlanmanın, bıı söz değerlerini dönüştürmcnin başarılı örnekle rini ise "Bilmeceli Şiirler" bölünıü oluşturu yor: "Cümşığı" bilmecesi "Ciül dalına/ Ses sizcedüşer/Gül uyaııır/C.ülümser" biçiminde şiire dönüşürken "Çiğdem'de "(,'alı di binde/ Mum gibi yanar/ Yeşil içinde/ Ak sevinç sunar" (s.62/6î) Tülay Koçak'ın çocuk şiirleri "büyümüş de küçülmüş" esprisine uyan başarılı, aydınlık birşiirçalışması, "(Iiil Aydınlığı" yalnı/ca çocukların değil, yetişkinlerin de tat alarak okuyabileceği sevimli bir kitap. • fotoğrah" vardır (dikiz ayrıalarında", "...vıldızlar ve kimsesız kavaklar" bakışır, "kalabalık çarşılarda tenha adamlar" yürür. Şükrü r.rbaş'ın şiiri, Zehrad'ın "ben sizin en eski düşünıızüm, bir daha göremeyeceğiniz düşünü/" ö/deyişiyle şiir dostlarını selamlar, "hazın bir tat" duvumsatarak... Kül Uzun Sürer / Şiikrii Erhaş / Ömtt Ya\UUlllk / " V 'P' dergisinden yolculuğa davet Sanat Kültür Antika D e rg r si'nin 9. sayısı, yolculuk sanatı nın simgesi haline gelmişOrientExpress'in 20 yıJ aradan sonra ilk deneme seferini müjdeliyor okurlanna. Yolculuğu sanata dönüştüren SimplonOrien Express'in scçkin konukları, 28 Ağustos 1998 günü Londra'dan tstanbuFa doğru yola çıkacaklar. ParisBudapeşreViyanaBiikreş güzergâhnii izleyecek olan uencme seferiyle Istanbul'a gelecek olan I'ransız ta rihçi Jean dcs Cars, OrientExpress kompartımanlannda bir cfsane kadar büyüleyici olan olaylan aktarıyorokurlara. Agatna Christie ve Graham Greene gibi yazaıların bu lüks treni mckân tutrnalarının nedeni de bu olsa gerek. Insanın kendi içindc çtktığı yolculukları ııstaca kaleme alan Demir Ozlü, OrtentExpreşs'le ilk yolculuğun öyküsünü anlatıyor. Öte yanda, 19. yüzyıl sonlannda OrientExprcss yolcularının konakladığı Pera Palas'ta bir "cinayet"in izini süıüyor Abidin Dino. Dino'nun benzersiz öyküsü ve desenleri, OrientHxpress'le Pera Palas arasında mekik dokuyan Louis Vouitton sandık ve bavulların öyküsüyle başlıyor. Zamanın gözde desenleriyle bezeli al tın, gümüş ve pirinçten seyahat saatlcrinin çağnştırdıği yüzleri deTomris Uyar'ın Za man ve Yolculuk denemesinde bulacak okurlar. Sanat tarihçisi Zeynep Inankur ise, modern kent hayatının simgesi olan garlar ve trenlerin îzlenimciler'in dünyasındaki ycrini, National Gallery of Art'daki Manet, Mon'H ve SaintLazare Gan adlı sergiden yola çıkarak yazdı. Mimarlık sanatmm büyük adı Le Corbusier'nirı 1911'de çtktığı tstanbul yolcııluğunun izlerini ise ülkcmizin ünlü mimarlanndan Utarit lzgi sürdü. Osmanlı ağaç işçiliğinde ahşabın fildişi, scdcf ve bağayla bezcndifii başyapıtlar uzun süre Topkapı Sarayı Müzesi'nde görev yapmış Banu Mahir'in 15. yüzyıidan 20. yüzyıla uzanan incclemcsiyle buluştu. Dokuzuncu sayımızın "BirRessamı" Burhan Uygur'u, sanatçının tesminin tüm evrenlerinin tanığı ve yakın dostu Turgay Gönenç yazdı. Raffi Portakal ise "P"den köşesinde art dealer'ların piri Joseph Duveen'ikonuedinenilginçbirantikacıportresi sunuyor okurlara. "Küçük Ansiklopedi", Allah'ın güzel adlannı simgeleyen tesnihleri Mesut Hakgüdcn'in yazısıyla buluşturuyor. • SAYFA 3 P Tütay Koçakın "Güt Aydınlığı" Tülay Koçak (doğ. 1964) ya/ınsal çalışmalarını "sessiz ve derinden" sürdüren genç ozan, yazarlarımızdan. Yazın'm birçok clalında verdiği (şiir, çoouk şiiri, öykii, film öykü sü, deneme, derleme...) ürünleriyle Orhan Kemal Oykü Odülü. Çankaya Belediyesi Çocuk Şiir Odülü, Şinasi Özdenoğlu Deneme Ödülü, Altın Koza KültürSanat f:estivali I'ilmOyküsü Odülü, Karacaoğlan Şiir Odülü, Ali ftı/.a Ertan Şiir Odülü, Nasrettin I loca Dcrlemc C)dülii almasına karşın son iki yıida ötlüller alarak kitap haline getirilen çoeuk şiitleriyle öne çıkan bir ad oldu. Koçak, geçen yıl Damar Yayınları'nda çıkan "Papatya ile Söyleşi" adlı kitabında çocuk şiirine yeni bir ses, yeni bir yaklasım getirdi. Açık, yalın, ince, duyarlı şiirleri belleklerde ge/inirken veni kitabı "Gül Aydınltğı'ııda o/anııı daha gelişmiş, ineelmiş şiirleri ile karşılaştık. (Damar Yay. Ankara97) ( )zan, "Papatya ile Söyleşi' lerinde bize "bir küçük çilek" sunarken "Yaz kokıısuyla geldi/ Bir küçük çilek/ Sevgi eliyle güldü/ Bu kü çük çilek" diycrek küçük ayrtnrıların, inceliklerin siirini iletiyordu. Yalnız çocııklara değil, büvüklere de tat vcren bu siirler arasında "Mareşal" de dikkat çekiyordu: "Rütbcsi en yüksek/(!ökyüzü/(^ünkü en çok onunu var/ Y.ld.zı." Koçak'ın ikinci çocuk şiir kitabı özenli bir basımla okıırlara sunuluyor. İlk sayraları açarken bir üçlük ile duruyoruz: Şiir ve Tarih ad lı üçlük söyle: "l ler günden/ Bir ılize kalsa/ şiirolurdu tarih." Bu kısacık şiir, güncel / tarihsel sarmalında salınırken hem küçüklere, hem de yetişkinlere seslcnerek bir soru imi açıyor. Süleyman Bilgin'in resimlediği "Ciül Aydınlığı" bcş bölümden oluşuyor: Şiir Yolcıılufiu, Bilgeler, (ıiil Aydınlığı.SerçeileSarmısak, Bilmeceli Şiirler. tnsanı sarıp sarınalayan beyine, yüreğe sıcacık bir su gibi akan bıı şiirlerde yaratmanın ve dönüştürmcnin narlak örneklerini buluyorıız. Orneğitı, "Bilgeler" adlı dizi şürde insanlığm ortak değerleri Umut, Sevgi, Ozgıırlük, Dostluk, Mııtluluk, lyilik, Doğruluk, (lençlik, Baıış, Sevda, 1 lalk Bilgeleri ıluru, duyarlı bir deyışle yansıyor. Birkaç örnek verelim: "Sevgi Bilgesi/ Ak papatyalarda/ Ciülümseyerek/ Yürüyen yaz yağmurları" (s. 28), "Barış Bilgesi/ Yaşamın badenı çiçekleri/ Doğamızı saran/ Kardeşlik", "1 lalk Bilgesi/Tırnak uçlarıyla/ Yeri gö imtiyaz Sahibi: Berin Nadi o Basan ve Yayan: Yeni Cün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A ş , cenel Yayın Yönetmeni: Orhan Erinç o Cenel Yayın Koordlnatörü: Hikmet çetlnkaya Yazıişleri Müdüheri: Ibrahim Yıldız Sorumlu Müdür: Ffkret llkfz • Yayın Yönetmeni: Turhan Giınay Crafik Yönetmen: Dilek HkoruroReklam: Medya C L CUMHURİYET KİTAIP KİTAP