Katalog

padı^ahlaı sefeıde oldugunde, eesedı mi7 dırı kalsın dıye ballanıp sarmalan m<\z nnyıZ'V Cıuncsın dogdugu vc battı 5ı yerler değısırken mcvsımk rın takvım leıı karıştı, saatleı kaydı, yılın aylarında cksılmc oldu vc sankı bııtıın bunlara nc den olan bır kadınnıısçasma kan yağclı gokten aşağıya nehırlcr ve dcnızlcr bu kanla kı/ardı Bu kanlı yıldı/a kıırban olaıak, çocuklar kesılıp, olabıldıgıncc bol kan akıtıldı Araplar da Kabc'dekı put al U/za, yanı Venus ıçın, bu kutbal evın çcvrcsınde yaptıkları ayınle, çoeuk ) ları kuıban etmedıler mir Ve bu gunler, takvımlerebayram olarak ıslenmedı mir' Yahudılerın uzun buıen goçleıı sırasın da Ilazrctı Musa'nın vardığı geçıt dcrıı zı boylebine kanlandığı ıçın o gunden bonra adı Kı/ıldenı/ oldu / 1 la/retı Mıı hammed'e peygambeılık ınmeden on ce, kendısının de bır ferdı oldıığu Kıırcyş kabılcsı rahıplerının dcnctımındekı Ka be'de, bu kabıleye bolca gelıı sagiayan yuzlcrcc put vardı ama bıınların arasın da uç fanrıça çok bavgındı, hele Mıı hammed'ın de tapındığı U//a'nın yerı bambaskaydı Ozel bıçımleıı olmayan taşlarla sımgelenen al Lar, al U//a vc Manat'a, yanı biıasıyla, yuec Ianrıça, yu ce Kudretlı ve KaJerın Gucu'ne Arap lar, 'benat al Lah', yanı al Lah'ın kı/Jaıı dıyorlardı kı al Lah, yuce Tanrı, yuceya ratan anlamına gelıyordu Bugun bırle bik boyledığımız Allah'tı o Ba^ka yore lerdc de alUzza'ya 'Yaratanın Kızı' dı yorlardı ve onun Jupıter'dcn çıktığına ınanılıyordu " denılmektcdır ve konub, ına okuılaıın bılgılerındekı bosjukları doldurarak ve daha da ılgınçleşcrck sur mektedır Bıınların dı^ında (Beyazateb, Adası)nın duygulan kamçılayan yanları pek çoktuı Melekpcr Ana'nın Sofıa'nın, Akıncı Be yı lbhakoğlu Iba Bey'ın ve daha başkala rının oykulerı, romanın guçlu orgusunu olusturuyor Sofıa, buyuk l u r k ' u n , pa dışahın sarayına goturulen bır tutsaktır, Melekper Ana'nın oğlu kaçınlmıstıı Bu tehhkelı yolculuğu sankı kendısı yap mış gıbı ınandırıcı bır dılle anlatır M u rat Erman Olağanubtu, masalımsı, kay pak ıçerıkh durumları da gıi7cl anlatır Murat Erman, bır sanıyede bın kılomet rc yol yapmaları, uçmaları, kımlıktcn kımlığe geçmelen, tekrar tekrar doğma ları ve bambaşka adlarla geçmıs çağlar da bırıktınlcn deneylerı, nimetfen, alış kanlıkları, ıığraşlan, buluşları sunmaları Yabemınie bırlebip ayrılmaları da anlatır ve anlatırkcn dc anlatımın doru ğuna tırmanır Bır betımleme Ubtasıdır Murat Frman Bırkurgu ustasıdır Kur gu ustası olmasaydı, ycdı kışıyı yedı ayrı karakterın ıçıne sokmayı, onların aracı lığıyla ınsanlara hıç îb.ıtılmemib, mesajlar vermeyı başarabılır mıydi'' Âbartıyor olabılırım ama bu yedı kısılık, Tanrı'nın dunyayı yedı gunde yaıattıgı soylencesı nı anımsattı bana Ycdı kısılık, yedı gun Teknığıdeguçludur Muıat I rman'ın Sınemasal ogelerlc sımpektlc, anı gc çibjetlc ımgeleıle, oıaelan oıaya biçra malarla, gerıvc donuşjerle, otc leıe fırla yışlarla donatılınıstıı Aytıea ıncelemecı aıaştırmacı kılı kırk yarmacı bır va/ar dır camıleıı kılıselerı, onlaıın dışlaıı nı, ıç sııslemcleımı sergıkrken okurun kalasında, en a/ Mıınaı Sınan kadarde ğerlı bır mımaıla karsı karsjya oldıığu gerçcğı kıpırdamaktacîıı Mııthısbıı bıl gıve sahıptıı, ama o bılgılerı yerlıycrın de vc sabırla kııllanmasım da çok lyı bıl mektedıı F'dcbiyatımı/ hcm eşı ben/erı gorul memış bır roman ka/anmıs,tıı "Beya/a teş Ac1.isı"yla, hem de çok yeteneklı, çok değerlı, çok o/gun bır yazar kazanmı^tır Murat I rman'la Flbct hcrkes, amao/ellıkleeleştırmen leı, ya/aı çı/crler, sanatçılar mutlaka okumalıclırlar'Bc va/atcj Âdası nı • Beyazateb, Atlası/ Roman/ Mural I r ınaıı/ \ılo\ Yayıınılık/ \ 257 CUMHURİYET KİTAP S A YI Ev Pedanofllar: Dikkat Pennac Danıcl Pennac, masal anlattığımız /amanlardan so/ edcr, kitabın kendisi olduğumuz /amanlardan Çocuklarımı/ için ayırdığımız 15 dakıkacık mutkıluktan sö? eder. () mutluluk anları, çocukların okumayı öğrenmelerıyle zevklebaşkalarına dcvredilir. Hcrkes yorgundur: Çağımız yorgunluk, bıkkınhk çağıdır. Artık, yaşamlarında çocukları için ayıracak 15 dakikacıkları bilc yoktur. MUSTAFA ALKAN pagan' geçer akçc ama "hındı dc vaı bıı alemde bı!' Pennac sı/e scsle nıvoı Ly Pcd<.gc)g 1 lar 'Yalnı/, bıı ueda goglar, acelec ı tefec ı lcrı/ 'Bılgı'yı elındc tutan kışıler olarak karsılık beklemeden veımeyız Geııoden 1 mesıla/ımdır I lemdeeahuk Yoksakcn dı kcndımı/den şuphelenırız " (by 35) Ly pedagog, kendındcn şuphc ctme mek ıçın cckıl aradaıı, vapacağın en lyı ış İKdelbi/ okumak ve valnı/ "Merak /orlan ma/, uyandırılır" ılkcsını unutma 51 nıı lın savla98 aıadan çekılıyorum Pennac san.ı da scslenıyor [ v okul 1 (3) "Okul /evkın oğıetıldığı ycr olama/, çunku oylc olması onemlı olçude bedel sı/lık ıstcr ()kul, gayrct ıstcyen /orunlu bu bılgı ınıalathanesıdıı " (sy 60) "( anlı varlıkların ayırıcı vasfı, ıkıncı de ıccedcn bır denkknı üorunumundc dc olsa hayatı sevdırmektır fakat anlılık okulların pıogıamına hıçbır zaman ko nulmami!}tıı Okumak okıılda oğretılıt ()kumayı sevmek (sy 61) Okurun Yenıden Doğuşıı lOEmır Buyuk kurtarıcı Pc nac'ın bu 10 Lmıı 'ı bıze ozgur okuıun manıfestosunu vcrır îstcdığımız zaman, ıstcdığımı/ ycıde, ıs tcdıgımız veıden, ibtedıgımi7 kaclar çop kncbılırı/ Artık buyuk romanlarıno/et lcrı, kısaltılmış metınler ve buyuklerın ar kasına sıgınan yazarlar yok Yontcm, ara cıları yok ederekokuvueunun kcndı ken dını vetı^tıımcsını ve çoplenme o/gurlu ğıınc kavusmasını ongoruyor Lvet ınsan bılgıvı/metnı seçtığı sureceo/gurdur lle tı^ım araçlarıvla olub,tuıulmub, bıı "ben' ne kadaı bcnımdır O sadecc ıletıtının "ben"ıdır Nc"bırey "ı, sızbadecehcı sev dc kullanılabılccck potansıycl "bır"sinı/, "cv"ı mevı vok Kımlığımı/, okudııklaı ı nıı/ duvdııklarını/ vc gordukkımı/ın oluşturefuklarıdır Bunları başkaları olıib, turuyorsa sı/ "kım"bi/ın Sadece bır /amır vam bırbırını/ ycrme bırılerı taıalındaıı kullanılabılen ıcııksı/lık' 'farksı/lık (4) ncsıllcı Neıedc o masal anlattı£>ımı//dınledıgı mı/"bedclsı/' gunlcr llk anlatılan masa lın dımagımı/cla bıraktıgı tatlı saıhosluk laı O tatLıt kı hıçbıı metnın yakalaya madıgıtatlaı olacaklır Belkı dc yıllaıcaılk dınlcdıgımı/ (vc dclalarca tckrarlattıgı mız) masalın tadını araviijtıı venı okuma larımı/ vc bu aıayıslar /amanla masalın kendısı olur.yıllarea masal kahıamanı ola rakya^ar vcna/ıneyı (•*) arardııruruz \ş te bır gun zoıda kaldığımızda Buyucu Pennac çıkar karşımıza ve bıze sıhırlı 10 Emır'ı vererek dcvlcrc (Bal/ae, Dosto vevskı, (.ervantes, Ianpınar ) karçı mu cadclemı/ın mıırlu sonla bıtmcsını sağ lar Lvet Pennac'ı dınleyıp okumaya ye nıden ba^layalım vc yuksek sesk beclcl sı/ okuyup bcdelsız susalım Not Illıeh'sel bır tavırla ya/ımı bıtırıp Pennac'ın bu kıtabını bı/e 1 urkçe soylc yıp aıadan çekıklıgı ıçın Mutercım Mus tafa Kandenur ve Metıs Yayınlan'na ıçtcn tcsekkur edıp sı/e Pennac la başbasa bır omur dılıyorum (Bır oğretmen Saçı bası, ru/gârdan vc soguktankaımakarısıkolmus Sııtıeğık, denızeı kalıanına saıınmış, ağzında vcya elındc pıposu ) 'Bıze hcr seyden konıısurdu hcı scvı okurdıı, çunku kafamı/clakı kıtanlaım ncler olmasi geıektıgı konusunda niçbıı dayatmada bulunma/dı Kotu nıyctın sı hı derecesıydı Neybekoyle bılıyoıdu bı 71 "(sy69) (Seslı okumada) "Ya/aıın nıyctını kes tırmede, bırımaj, açıga vurmada bır tcl mıhı ortaya koymaua, scsının tonunda daha açık bır metın ı/ahı olama/dı Yan lıs yorumu ımkânsı/ kılıyordu " (sy69) "Okumak hılının cmır kıpıne taham mulu yoktuı Baska lııllcrk dc paylaşır bıı nefretını "Sevmek lıılı "havaletmek (sy 11) "Okuma toplumsal /amanın c>rgııtlen mesıne bağlı değıldıı, o ask gıbı, bır va lolma tar/.ıdır (sy %) Okumayan hcıkcsı a prıorı olarak potanbiyel bır "hocluk veya "alık " olarak degerlendıren sebcp sonuç teorısıne ka tılmaktan da kaçınalım " (sv 116) "Sevmek, nıyctındc, tercıh c f tığımı/ b,evlcrı tercıh cttıgımız bırılcrınc bagısl.ı maktır " (s 66! "anne, bır halka, bıı kulp, ıkı kııçıık baston ve bır clugum, ıştc anne" (sy 29) 'Bır/amanlaı masakıvdık, artık hcı se vın hesabını soıaı olcluk' (sy 37) 'Sanatın tek akçesı bcdelsı/lık" ( l y 25) 'Munceeım vemuvakkıt nebılır valnı/ lıgı tadana soıun gceelcı k ıç saat1" (sy 56)" (/) B/ı/ıoı ııt, nohtıilıiınn kıipunhflı alan hahkında Alm/ct luraıı Alkcııı c'ç Vu/ hının Soyhdı&ı Ol/ıluıı N Q \\tanbul l'J% {Adı nntıı \uız/20<) \a\jadadır) (2) Dıintıll'c/ındı Ronntn (ı/hı Mctı\ \ıi\ıııhm hlıinbıd Ş/ıhnl, /V'AV lii \\ ((^u> Mın/ıi/ti ktiııdtııııı) f >') Okul ok îilıı mıı sounoı \ıııı L ) ok ııı ııımhaıituL^ıUvtiıı illnb < \or Ivıinlllıch Ohuhıız lopln»ı, H/rc\ u \opltı»ı \a\ Anlauı /9S"> ({>r I liıdnlnın [Ulıııı) (1)Mıinl'iıılijhdiu \ıı<,ııı( cıı^uA^tınci Ittv (ıitnülnrAutiliıdı/ O/ııhnNc) /s/ I'J'JI, (\.f\ancnutııı 150 uıyf,ıd,ıd/r) (5) Çc vın bıı U lıbtır vıi/ııız dı/ı </< ğıl lK difjiıncc n dıı\ıirltlıjl/n vıııll tlııııya sını da zı n&ııık ilın ıı bıı A lıb Iş /c ı< nı bı> fıilın Mın/ıi/ıi ktiııdt \ uır Roman Gibi/ DIIIIH 11\ ıı ihic /MLI:\ \u\ıııları/ f < Daniel Pennac'tan "Roman Gibi" K ıtapulara çok sık gıden bırıyım C)/elIıkk Imgc Kıtabevı'ne Yınc oradayım Railara bakıp dostlar la selamla^ıvorum kı go/ume eskı bır dost ılı^tı Bır elındc romanı dığerınde kılıtı, koltukta otuıuvoı ve yanında asırların sevgılısı Dıılc ınca del Tobossa ellcrını bırle^tırıp yıne yaıdım ıstıyor ü ne hoş ka pak resmıdıroylc Fvet, gcçmı% zamanla rın en buyuk sava^tısından bahsedıyo rıım Don Kı^or'umıi7dan O nc hos, ın sandır, okumayanlara . (1) Kapagın en ııstune yazann adı (Danıe! Pennat Bu yazara ve yazdıklarına dık kat1) otuıtulmıi!;, altında ıse kıtabımi7in adı Roman Cıibı (2) Kitabın arka kapa ğıııda !}Oylt bır ba^lık "Kıtap Okurunun Haklan" ve sı/e her okurun bıbnçlı ya da bılınçMz tabu halıne gctırdığı "latap"ın kutsallığın yok edıp "okur"un ozgurluftunu ılan eden 10 Cmır 1) Okumama hakkı 2) Sayia atlama hakkı 3) Bır kıtabı hırırmeme hakkı 4) Tekrar okuıııa hakkı 5) Canının ıstedığını okuma hakkı 6) "Bovarı/m" hakkı 7) Canının ıstedığı ycrde okuma hakkı 8) Çoplenme hakkı 9) Yuksek sesk okuma hakkı 10) Susma hakkı Artık, kitabın ıçıne dalabılırız tlk say fada bı/ım Pc nnat kıtndır, ne ı^ler yapmı^ bu bıldırılır Kitabın 7 sayfasına dikkat, nazıkanc bu rııa ılcduruyoruz "Busay faların pedagojık ı^kence malzcmesı ola rak kullanılmaması rıca olunur" Suttcn afSzı yanaııa Pennac yoğurdu ufleyerek yıyıyor Uyanık ıısta Pennac, soyledıklerının larklı bır amaçla kulanılmamabi için baştan 'ııfluyor' Yınc 15 sayfada "Ne saglam pcdagoglarmüji/, pedagojik kay gılar taijinıadıgımı/ /amanlar1" derkcn dı lının yandığı bcllı olmuyor mu? Kıtabımız dort ana bolıımdtn olıı^u yor "Sımyannın I^oğuju, Okumak dc rck (Dogma), Okuma ()devı Vermek, Ll Alem Nc ()kuı (Ya d.ı Okurun Zaman Aijimıııa Ugraınavan Haklaıı) Pennac s.ına sısknıvor l y o k ı ı r ' "Sadecc, bıı kitabın, onun bı/lcıc sıı nacağı işeyın nc olclııgıınıı unııtmu^tıık MesLİa, bır romanın hcı s,cydc.n once bıı oyku anlattıgını unutmu^tuk Bır roma nın bır roman gıbı okunnıası gc ıcktıgını, oncclıkJeoykııyesubamışlığınıı/ıngukrıl mesı gercktıgını bılmıyordıık " (s 90) Lvet "okur" Pennac ın dcdıgı gıbı 'okuma'dan kar^ılık bckİLinc Sadecc okıı Okumak bedclsı/ bıı ıvlcmdıı ask gıbı C)kudugunun karsılıgını vc ımc n gc r<kmı\oı Scııın dc cvclden veıılnııs hak laıınvar lOLmır Belkı, çagımı/da Pa 436 Büyiiri Pemac'tan Masatar Pennac, masal anlattıgımı/ /amanlar dan so/ eder, kitabın kendısı olelugunnı/ /amanlardan (,oeuklaıımı/ıçınavırdif<ı nıı/ 15 dakıkacık mutkıluktan so/ eeleı O mutluluk anları, çocukların okum.ıyı ogıenmelerıyk /cvkk baskalaıına clev redılu Heıkeb voıgunduı (,agımı/ voı gunluk, Bıkkınhk çağıdır Artık, yaşamla ıında çocukları ıçın avııacak 15 dakıka cıkları bıle yoktıır (^ocuklarımı/ 'çoeuk olma o/guıluk lerının alındığı bır dunyada yaşamak /o rundadır tletışım araçfaıınııı yaıdımıvla çocııkluk yctcrıncc vasanmadançok ca buk bılırılıvoı (,ocuklaıımı/ bıı hı/lı ık lışını çagında I V kar^ısında vapayalnı/ dıı vc bırılerı çoc uklaıımı/ı cgıtmeve /va bancLİaştıımava başlar Bıı gun b ıkaı ı/ kı onl.ıı bı • nıı çocıık laıımı/ dc gıl, 1 V nın, mlpısayaıın. ladyo ' nıın çocıık larıdıı So ıı uç go/deıı kufaktan vol b ıı I u n iı ı bc v ne vc etasen gcıçck olur M a nk ıı r ı /m s vın ıı Mın/tifıi ktiııdt ı/ıır SAYFA 11