Katalog

0 K U R L A R A "Siyasal demokrasinin ülkemizdeki genel işleyişinin tarihsel dönemler ekseninde ve basına yansıyan yüzüyle ele alındığı "Türk Basınında Demokrasi" kitabından, Arap çöllerindeki serüventerimizin, çarpışmalarımızın bir panoramasının anılara, mektuplara ve belgelere dayanarak çizildiği, savaşın arka planını, büyük devletlerin Osmanlı împaratorluğu'na bağlı topraklar üzerindeki hesaplannı yansıtan, ülkeyi savaşa sokanlann Turan ve îslam Birliği hayalleri ardındaki çırpınışlartnın belgeseli kimliğindeki "Arap Çöllerinde Türkler" kitabına; iktidar uğruna, terör yaratmak için ya da düşüncelerin yayumasmı önlemek için Osmanlı Devleti'nde padişah buyruğuyla verilen idam cezalanndan, günümüzde "gözaltında kaybolari'lara siyasal cinayetlerin anlatıldtğt "Türkiye'de Siyasal Cinayetler" kitabına kadar; Cumhuriyetimizin kuruluş sürecinden, ülketnizde insan hakları ihlallerine, Hindistan Yardımı'na, Türkiye'de CIA'den, Osmanlı'da devlet erkinin cinayetlerine, Tanzimat'ın kabulüne, yayınalığırmzın baslangtç noktalarına, kaynağımeçhul sabotajlara, Talat Paşa'ya, Aziz Nesin'e, Yahya Kemal'e, TarıkZafer Tunaya'ya uzanan geniş bir çalışma alanı var Alpay Kabacalı'ntn." Bu haftaki kapak konumuzu Alpay Kabacalt'ya aytrdık. Bol kitaplt günler dileğiyle. TURHAN GÜNAY Nasrettin Hoca Bulaaristan'da Nasrettin Hoca Yılı'nda Hoca için Bulgaristan'da da çeşitli etkinlikıer düzenlendi.Sempozyumlar yapıldı, bilimsel bilüiriler sunuldu, üç kitap yayımlandı ve yediyüz yılda bir çıkan bir de gazete çıkarıldı. M.Türker Acaroğlu bu kitapları ve gazeteyi tanıtıyor. M. TURKER ACAROĞLU aris'teki UNESCO Genel Merkezi'nce 1996'nın "Nasrettin Hoca Yılı" ilan edilmesi üzerine, bizde olduğu gibi, dış ülkelerde de Hocamız üzerine sempozyumlar düzenlendi, bilimsel bildiriler sunuldu, kitaplar ve süreli yayın ekleri yayımlandı. Bulgaristan'da Nasrettin Hoca Etkinliklerini Düzenleme Kurulu, şu üyelerden oluştu: Ali Derviş (rejisör), Doç. Dr. Antonina Jelyaskova (toplumbilimci), Georgi Mişev (yazar), Prof. Dr. tbrahim Tatarlı (milletvekili), Doç. Dr. îbrahim Yalımov (bilim adamı), îsmail A. Çavuş (ozan, gazeteci), Yordan Popov (yazar), Kristö Kristev (yazar), Doç. Dr. Mihail tvanov (toplumbilimci), Munarrem Tahsin (gazeteciyazar) Radoy Ralin (yazar), Turhan Rasiev (yazar), Şerirc Mustara (toplumbilimci), Şevket Feyzullah (gazeteci) Hristo Georgiev (diplomat). Kurul, ilk is olarak, bilimsel bir sempozyum düzenledi. Bunu halka duyurmak için, "Ölümsüz Nasrettin Hoca" başlıklı, renkli bir afiş bastınp Sofya sokaklarına yapıştırdı (bizde yapılmamış bir şey). Afişte, eşek üstündeki Hoca'nın kavuğu yerküre biçiminde resmedilmiş olup üzerinde 5 kıta haritası görülmekte, altta da (ünlü fıkrayı anımsatmak üzere) 9 eşek karaltısı yer almaktadır. Bu kurul, sempozyumun ardından, ikisi Türkçe, biri Bulgarca olmak üzere 3 kitap ile "Nasrettin Hoca" başlıklı TürkçeBulgarca (metinleri aynı olan) iki broşür ya da "700 yılda bir defa yayınlanır" gazete çıkardı. Kitapları kısaca tanıtmaya çalışalım: 1. Eskil ve Çağdaş Nasreddin. Sempozyum: Nasreddin Hoca'nın Bulgaristan halbilimine etkisi, 26 kasım 1996, Sofya. Derleyen ve Bulgarca'dan çeviren: îbrahim Yalımov. Uslup redaktörü: Şevket Feyzullov.Sofya, Bulgaristan'da Nasreddin Hoca Etkinlilderi Düzenleme Kurulu, 1997. 181 s. Doç. Dr. tbrahim Yalımov, önsözünün bir yerinue: "...Bu sempozyum bize doğulu bilgenin ve onun izinden giden bazı yerel güldürücülerin yaratıcılıgını ve yaşam felseresini, günümüz sorunları ışığında, yeniden değerlendirme olanağı verdi. Aynı zamanda sempozyum, bölge halklarının ve özellikle Türk ve Bulgar halklarının kültürlerinin birbirini etkileme sürecine de ışık tuttu" demektedir. Sempozyumda sunulan bildirilerin başlıkları ve yazarlan şöyle: Bilge Nasreddin ve ftkraları (Prof. Dr. tbrahim Tatarlı); Yedi yüzyıldır Nasreddin'le başka tür düşünce öncüsü (Radoy Ralin); Rengarenk Nasreddin siması, bu simanın Balkanlarda yaygınlaşması üzerine (Doç. Doroteya Doorcva); Türk dünyasında ve komşu ülkelerde Nasreddin Hoca (Doç. Dr. tsa Ozkan); Ezopos, Nasredddin Hoca ve Kurnaz Petır (Veliçko Vılçev); Bulgar halkbiliminde Kurnaz Petır ve Nasreddin Hoca (Elena ügnyanova); Nasreddin Hoca fıkralarında personaj (tsmail A. Çavuz); Türkiye'deki Nasreddin Hoca (Adelina Peneva); Yerel "Nasreddin'ler"in yapıtlarında sosyal ve ahlaki sorunlar (Doç. Dr. tbrahim Yalımov); Deliorman çarıklı filozofu Mehmet Gerenli'nin yaMimı, kişiliği ve şakaları (Muharrem Tahsin); Türkçe eğitiminde Nasreddin Hoca fıkraları (Şevket Feyzullov). Görüldüğü üzere, her birinin altında kaynakça notları bulunan bu bildirilerin çoğunda bilinmeyen yeni ögeler var. 2. Dokunmayın Hırsıza. Hazırlayanlar: Muharrem Tahsin, Yordan Popov, îsmail Çavuş.Sofya, B.N.H.E.D. Kurulu, 1997. 144 s., karikatürlü. Kitabın arka ka~ nağındaki not: "Bu kitap, UNESCO 1996 Nasreddin Hoca yılı nedeniyle Bulgaristan'da düzenlenen kültürel etkinlikler kapsamında bulgar ve Türk aydınların katılımıyla gerçekleştirilen özel girişimlerdcn biridir. Bulgar yazarı Yordan Popov'un şu düşüncesi baştarafa ahnmıştır: "Yedi yüzyıldır Avrupa'yı, Asya ve Afrika'yı köşe bucak dolaarak zulmete, budalalığa, zorbalığa, açgözülüğe, kıskançhğa ve cimriliğe karşı en etkili ilacın mizan olduğuna bizi inandırmaya çalışan bir adam var. Yedi yüzyıldır derin düşünceli bilge bir adam bizi bu dünyada parası bol olanların de^il, aklı fikri, duygusu ve dostları çok olanların iyi yaşadıklarına inandırmaya çalışıyor. Yedi yüzyıldır garip bir adam geçtiği yerlere gülücükler ekerek sevgi ve saygılar biçiyor. Bu adamın adı: Nasrettin Hoca." Bu arada bir Nasrettin Hoca öykü varışması düzenlenmiş, BulgarcaTürkçe olarak. tki dilde gerçekleştirilen bu yarışma, yazar ve çizerler arasında, büyük bir ilgi uyandırmış, değişik konular işlenmiştir. Tanınmış gazeteciyazar Muharrem Tahsin, "Önce birkaç söz" başlıklı Türk ve Bulgar yazarlarından öyküler, Nasrettin Hoca'dan seçmeler ve Hoca'mızın torunları denebilecek yerli halk şakacılarından bazı espriler. Görülüyor ki, o bildik antoloii biçimlerine basmaKalıp uymak yerine, claha serbest bir iç düzenlemeye gidilerek Hoca'mızın dünyasına daha çok yaklaşabilme amacı güdülmüştür.." Bulgar yazarı Georgi Mişev, "Kadim çağdaşımız" Daşlıklı yazısını şöyle sona erdirir: "Halkbiliminde Nasrettin Hoca ile Hitır Petır, birbirinin karşıtı olarak gösterilir. Ama bunlar hiçbir vakit birbirlerine sopa kaldırmaz ya da kılıç çekmezler. Aralarındaki rekabette asla cepneleşme ve kin ya da intikam yok. Üstünlük başka düzeyde aranır; içgüdü ile ilkelliğin dışında. Alabildiğine çağdaş anlam taşıyan kadim bir felsefe bu! "Nasrettin" sözünün ne anlama geldigini bilmiyorum. En doğrusu, olsa oısa "Çağdaş" olacak." "Nasrettin Hoca Öykü Yarışması"na katılıp dereceye giren öyküler ve yazarlan şunlar: Hoca'nın eşeği (Radoy Ralin); Zincirli yolculuk (Turhan Rasiev); Dokunmayın hırsıza (Hüseyin Kösev); Knstnik amca bizi Paskalya panayırınagötürdü (VasilTsonev); Parti kurmak kolay değil (Hüseyin Hayrullah); Nasrettin 1 ioca'nın kardeşleri (Yordan Popov); Hayırdır, inşallah (Mehmet Bekirov); Gün doğarken birer kaşık cevizli bal (Damyan Begunov); Hep Sülmanız (Yusuf Kcrim); Yarı^ suya düştü (Sergey Traykov); Zevzek Sali (Mustafa Mutlu); kulübü (Dimitır Yarımov); Yollarkapalı (NaciFerhadov); Hamamda kuzu var (Zdravka Eftimova); Uçan patatesler (Aiiş Sait); Nasrettin Hoca hâlâ yaşıyor mu? (Veliçka Nastradinova); Elinize sağlık ustam (Ahmet Tımış); Kocama karı anyorum (Hristo Karastoyanov); Sol kroşe (AliPiroğlu); Şehirgezisi (Mukaddes Akman). Nasrettin Hoca'dan seçme 53 fıkradan sonra, "Nasrettin Hoca'nın Bulgaristanlı torunlan" başlıfiı altında şu yerel fıkra tipleri tanıtılmaktadır: Mehmet Gerenli (18641942), KöseHalü (19051977), KapsızBilâl (18851945), Şeremet Yaşar (doğumölüm tarihleri bilinmiyor, XX. yy. başı), Magazin Hasan (doğumölüm tarihleri bilinmiyor). Bunların her birinden 510 örnek fıkra verilmiştir. 3. Nasradin Hoca, yubileyna kniga posvetena na populyarniya şegobiets (Nasrettin Hoca, ünlü şakacıya adanmış jübile kitabı). Sofya, "Stırşel"Yayınevi, 1997, 128 s. Yukarıda tanıtılan "Dokunmayın Hırsıza" kitabını hazırlayanlarca düzenlenmiş. Gcorgi Mişev'in "Kadim çağdaşımız" adlı yazısından sonra, eski ve yeni Nasrettin Hoca fıkraları sunulmaktadır. "Nasrettin'in torunları" bölümünde, yukarıda başlıkları ve yazarlan belirtilen öykülerin Bulgarca metinleri bulunmaktadır. Yedi yüzyıldır geçtigi yerlere gülücükler eken adam: P l tegaBa ce BegHb>K na 700 eoguHu) ^ 700 yılda bir defa yayınlan asrettin Hoa tüiruü tılftn t/pıtn fnkmM vtiııb, bu ınıın bın bu T d<k»*4ı fı**bololitiınn Mi,l»klı tıtı, ılurgvtu KADÎ.V1 CAĞDASIMi KİTAIP Imtlyaz Sahlbl: Berln Nadi o Basan ve Yayan: Yenl Cün Haber AJansı Basın ve Yayıncılık A.ş. o Genel Yayın Yunetmeni: Orhan Erlnç Genel Yayın Koordlnatörü: Hlkmet çetlnkaya : Yazılşleri Müdürleri: Ibrahlm Yıldız, DinçTayanc " Sorumlu Müdür: Fikret llklz o Yayın Yönetmenl: Turhan Günay o Craf Ik Yönetmen: Dllek Hkorur CUMHURİYET "700 yılda bir yayınlanır" denilen "Nasrettin Hoca" gazetesine gelince, Kkim 1996'da Sofya'da çıkan bu 8 sayfalık broşür için: "UNESCO 1996 yılını O'na hasretti; biz de bu jübile gazetemizi savgıdeğer mizah Hoca'mıza adıyoruz" denürnektedir. Çeşitli karikatürlerden başka, içinde yer alan taşlıca yazıtar ve yazarlan şunlardır: Kadim çağdaşımız (G. Mişev); Bilge Nasrettin ve fıkraları (Tatarlı); Nasrettin Hoca'nın Bulgaristan'daki torunları: Mehmet Gerenli; Örtülü hazine (Veliçko Vdçev); Yerel Nasrettin'ler (Yalımov); Nerede, ne gibi kitaplar basılmış (Sofya'da TürkçeBulgarca olarak basılan birkaç kitabın kapağı); Rakip olabilirler, ama düşman asla ("Nasrettin Hoca" filminin senaryo yazarı Petere Neznakomov'le söyleşi); Romanya'da Nasrettin Hoca sempozyumu; Dokuz eşekler (Popov); Aziz Nesin'in hediyesi (Popov, Nesin bir ] loca heykeli armağan etmiş); Nasrettin Hoca'nın ikiz kardeşleri; bunlar arasında benzerlik olduğu gibi, ayrılıklar da var (M. Türker Acaroğlu); Eşeğe neden ters binmiş? (M. Tahsin); Gerenli'nin akabeleri üstüne peşin notlar (Doç. Dr. Riza Molla) vb. • SAYFA 3 K İ T A P SAYI 393