Katalog

Vitrindeki Midilli'den Arnavut Vasil/ Stratıs Myrıvılts/ Çevıren. Cem Kaşkarh/ Bclge Yayınları/ 112 s Asıl adı Efstratios Stamatopoulos olan, Stratis Myrivilis Midilli adasının kuzey sahilinde bulunan Skamniya kentinde doğdu 1892 tarihinde. Lise öğrenimini tamamladığı Midilli kentine gelene kadar köyünde kaldı. Atina Üniversitesi'ndeki hukuk öğrcnimi Balkan Savaşları nedcniyle yarım kaldı. 1915 yılında ilk yapıtını, "Kızıl Hikâyeler"i yayımladı. Daha sonra Birinci Dünya Savaşı ve TürkYunan Savaşı sırasında deneyimleri, onun baş yapıdarından biri sayılan ve 1924 yılında yayımlanan "Mezarda Hayat" adlı romanının temelini oluşturdu. Bu romanda savaşın bütün dehşeti yansır. 1933 yılında "Altın Gözlü Okul Müdiresi", 1949 yılında ise Denizkızı Madonna'yı yayımladı. îlk vcrsiyonu 1934 yılında yayımlanan "Arnavut Vasil" dışında iki kısa romanı daha olan Myrivilis'in birçok kısa öyküsü daha bulunmakta. Myrivilis, Italyan ve Alman işgali karşısında dircnişçi bir tavır sergiledi. 1943 yılında Alman işgali sırasında yayımlanan "Arnavut Vasil" de büyük bir heyecanla karşılandı. Girit'te Bir Şehrin Hikâyesi/ Pandalis Prevelakts/ Çevıren Osman Bleda/ Belge Yayınları/ 96 s. Pandalis Prevelakis insanoğlunu, ister birey isterse toplum olarak uğraştıran özgürlük ve ölüm gibi konuları işlemektedir. Buna rağmen eserlerinde karamsarlığa yer yoktur. Hayatla ölüm arasındaki diyalogdan, hayatın yaşanmaya değer nesi varsa çıkarıp, ortaya serer. Elinizdeki eserde hikâyenin kahramanı bir insan değil, bir şehirdir, yani yazarın doğıım yeri Rethemno'dur. Ölüm Rethcmno'yu (bugünkü resmi adıyla Rethimnon) kucaklarken bile, bu şehir canlı bir insan gibi vakarla ona göğüs gerer, bu uğurda kurban vermeye de hazırdır. Pandalis Prevelakis, 1909'da Rethimno'da doğdu, ilk cğitimini orada aldı. Atina ve Paris Üniversitelerinde Sanat Tarihi uzmanı olarak yetişti. Atina Güzcl Sanatlar Okulu'nda profesör olarak dcrs vcrdi. Nikos Kazancakis'in çok yakın arkadaşı olan Prevelakis 1986 yılında Atina'da öldü. Kaderin Oyunları/ Elsa Triolet/ Çeviren: îraid Samyel/ Tclos Yayıncılık/ 116 s. "Yaşamın dilimlere bölünmediğini hiç fark ettiniz mi? Hayatın bir pasta olmadığını hiç fark ettiniz mi?" Kaderin üyunları, 'günlük' dc denilebilecek bir kısa roman; hayatın rastlantıları, kazaları, cil\cleri karşısında yürck buran bir ıç monolog. Bir kazadan sonra, hayatının "perde arasi"nda şarkıcı Clarisse Duval'in yazgısını arayışı, yüreğinin götürdüğü yerc gidişi... İnsan iradesi ile Clarissc'in 'kaderin oyunları' adını verdiği olgu arasındaki amansız savaşım... Onun kişiliğinde iradc, tiyatro oyunculuğuna dönüşerek geri gelecektir. C) zamana kadar bir söylenti olan bencilliği, sanat, bilim, siyaset, spor alanlarında "lanetli canavarlar"ı yaratarı ve onları aklayan tutkunun somut gerçekliğine dönüşecektir. '6O'lı yılların başlarında Paris'te, Montmartre'da, müzikhol ve tiyatro dünyasında geçen Kaderin Oyunları... ve "şarkı söylemck" ve "oynamak" tutkusunu, gizemle sarmalayıp sergileyen bir yazar: Eşsiz Elsa Triolet. SAYFA 16 Vakit OldürmekOtobiyografi/ Paul Feyerabend/ Çeviren: Nedım Çatlı/ Ayrıntı Yayınları/ 180 s Paul Feyerabend 1994'ün sonlarında Otobiyografisi'ne ve hayata hemen hemen aynı zamanda son noktayı koydu. Onu, başlıkları gibi içcrikleri de kışkırtıcı olan "Özgür Bir Toplumda Bilim", "Akla Veda' ve "Yöntemc Karşı" kitaplarının yazarı olarak tamyoruz. Geçmişini hatırlamak için yazmaya başladığı otobiyografisinde, bu kitaplardaki düşüncelerin hazırlandığı mutfağı gördüğümüz gibi, çocukluğundan ölümüne kadar geçen süre içindcki aşk, iş, sanat ve düşünce hayatıyla ilgili çok samimi itiraflarını da buluyoruz. Feyerabend basit gözlcmlerın bile dünya görüşleriyle çarpıtılabileceği konusunda bizi uyarıyordu; bilmenin ve yaşam tarzının pek çok yolunun olduğunu; bilimin kamu denetimine açılması gerektiğini; anlatılmak istenilenin bilimin kuru dili yerine "ucuz roman" diliyle belki de daha iyi anlatılabileceğini söylüyordu. Akla ve bilime bağnaz bir şekilde bağlılığın tehlikelerini gösterirken, bir yandan bazı bilimcilere adeta "Bilim elden gidiyor!" çığlıkları attırmış; öte yandan, akılla ve bilimle öteden beri iyi geçinememiş, ancak toplumdaki prestiji nedeniyle bu konuların da desteğini almak zorunda kalmış fikir sefaleti içindeki bir kesime de "Yoksa aradığımız o mu?" dedirtmişti.Feyerabend, geçmişe bakarken "Sorumluluk alternatiflerden haberdar olan için söz konusudur," diyor. Ona göre geçmiş ne vicdan azabı çekme ne de böbürlenmc nedeni olabilir. Fikirlerin yetiştiği bahçeleri merak edenlere... Mümkünlerin Oyunu/ François jacob/ Çeviren: Turhan llgaz/ Kesıt Yayıncılık/ 143 s. Mümkünlerin Oyunu, canlının evrimini yöneten mekanizmalardan, kalıtımdan, ürcmeden, cinsellikten, yaşlılıktan ve ölümden söz ediyor. Bilimin, en son canlıyı da kopyalamayı başardığı bir ortamda, modern insanın kendi kcndine sormazlık edemediği birçok sorunun yanıtını, zamanımızın en büyük biyologlanndan biri, Nobel ödüllü François Jacob, bize enfes bir öykünün akıcılığı, sürükleyiciliği içinde veriyor. Yazarın, yapıtının Türkçe baskısı için yazdığı önsözde belirttiği gibi, "Bu küçük kitapta evrim kuramının bazı yönleri tartışılmaktadır. Bu kuram bugün bütün biyolojiye egemcndir; çünkü, en çeşitli alanlarda, onsuz, yalıtılmış bir durumda kalacak bir gözlemler yığınını bir araya getirmektedir; çünku, canlı varlıklarla ilgilenen bütün disiplinleri kendi aralarında birleştirmektedir; çünkü, organizmaların olağanüstü çekiciliği içinde bir düzen kurmakta ve onları sıkı sıkıya yeryüzünün geri kalanıyla birieştirmektcdir: Kısacası, çünkü, yaşayan dünyanın ve onun olağanüstü çeşitliliğinin nedcnsel bir açıklamasını sağlamaktır." Nedenselliği ıskalamayı yaşama düsturu yapmış köktenciliğin tırmanışa geçtiği ülkemizde, çağdaş insanlarımız için donatıcı, rahatlatıcı, güven tazeleyici bir yapıt Mümkünlerin Oyunu. Aydınlanmanın lşığında Sanat insanlarımız III Fakir Baykurt HayatıEserleriSanat Yaşamı/ \\azırlayatı Ferıdun Andaç/ ide Yayınları/ 215 s + 8 s. Albiim Baykurt, Türkiye aydınlanmasında, toplumsal etkinliğiyle halkın gücünü göstcrebilen bir simgedir. Olanaklar sağlandığında aydınlanmanın ışığının nerelere ulaşıp, neleri ortaya çıkarabildiğinin bir göstcrgesidir üstelik onun yaşamı ve eylemi. Baykurt, hangi koşul da olursa olsun, insanın serüvenini anlatır. Uyanışı, başkaldırıyı, direnmeyi, çözülme ve göçüşü değişim odaklarındaki durumların gerçekliğiyle anlatır. Bu sürüklenis, çizgisini yansıtması önemlidir. Bunun ardında Türkiye'nin yapısal değişimini görürüz. Geçişler sürcci Baykurt'un yazarlık çizgisinin de belirleyicisidir. Değişimin yazarıdır o. O, her koşulda aydın/sanatçı tavrını ortaya koymuş; bu uğurda Türkiye aydınlanmasına önemli katkılarda bulunmuş bir yazın, düşün, eylem insanıdır. Yazar ve eğitimci kimliği ile bu alanda yapılacak, ulaşılacak her yeri kucaklamış, her alana ulaşma çabası göstermiştir. Baykurt, yazına ve cğitime adanmış ömrüyle bunu günümüze taşıyan; uğraşı ve eylemiyle yazın/kültür yaşamımızı her dem aydınlatan, zenginleştiren biridir. Çileli bir yolun, saygın bir uğraşın, gözüpek bir eylemin insanı olan Baykurt'un bizi kuşatan aydınhğını anlamak, anlamlandırmak yarının Türkiye'sinin aydınlık günlerine sahip çıkmaktır. Aydınlanmanın lşığında Sanat İnsanlarımız IV Orhan Asena HayatıEserleriSanat Yaşamı/ Hazırlayan: Ferıdun Andaç/ Ide Yayınları/ 92 \ +4 v Albüm Tiyatronun gelişmesinde, kitlesel etkınliğınin yaygınlaşmasmda oyun yazarhğı başat bir öğcdir. Cumhuriyet dönemi tiyatrosunun kuruluşu ve sonrasındaki gclişmeler oyun yazarhğının bizde de giderek kurumsallaşmasını getirmiştir.. Sevda Şener'in yerinde bir tanımlamasıyla, "Orhan Asena bu ivmeyi ateşleyen yazarlarımızdan biri ve önde geleni olmuştur." Orhan Asena, toplumun gelişme dinamiğini yakalayabilmiş bir yazardır. İlk oyununu yazdığı 1947'den bugüne uzanan yarım yüzyıllık süreçte, yazdıklarıyla gelişime ve değişime tanıklık etmiştir. Her bir oyunu, onun aydınlanmacı düşünceden yana oluşunu sergiler. "Insandan yola çıkılırsa, topluma vanlır", "Toplumsal olan sanatın yolu insandan geçer" sözleri onun oyun yazarlığının birer manifestosudur diyebiliriz. İnsanı etkilemek, değiştirmekten yana bir eylemin insanıdır o. Dönemsel sarsıntılar, toplumun yaşadığı ikilemler; geçişlerin ardından gelen çözülmeler onun oyun yazarlığının yeni bir çıkışı, ivmesi olmuştur. Aydınlanma düşüncesinin en temcl ilkelerinden yana ödünsüzdür. Dogmalara, bağnazlığa karşı amansız bir savaşım verir. Ele aldığı her konu, yansıttığı her insan trajedisinin altında bu gerçek yatar. Onun söz ve yazıyla kuşatılı aydmlanmacı yanı yazm ve düşün yaşamımızda her dem ışıyacaktır. Yarım yüzyılı bulan bu uğraşısı Türkiye aydınlanmasının önemli atılımlarındandır. Şaşırtan Varsayımlnsan Varlığının Temel Sorularına Yanıt Arayışı/ Francis Çrick/ Çev. Sabit Say/ itJBtTAK Popüler Bılıtn Kıtaplan/ 3)01. Bundan kırk yıl önce, Francis (Irick, James Watson ile birlikte DNA'nın yapısını keşfcdince yaşamı kavrayışımızı kökiinden değiştircrek tarihe geçti. Crick şimdi de dikkatini insan bilincinin gizemine yöneltmiş olarak yine bilimsel keştin ön saflarında. Beynin karmaşıklıgını çözmcye eğilen Crick, görmenin nörobiyolojik şemasını çıkanyor. Sonuç, beynin nasıl "gordüğu'nün inandırıcı, hazırcevap ve oldukça ayrıntılı bir analizi. tnsan varlığının en temel sorularından bazılarına bir yanıt arayışı: Ozgür irademiz var mı? Bizi hayvanlardan ayıran, duygulu bir varlık yapan şey nedir? Ruh diye bir şey var mı, yoksa biz yalnızca korkunç karmaşıklıkta bir nöron yığını mıyız? Francis Crick bu yapıtıyla zamanımızın bilimsel ve felsefi düşünüşünün merkezinde tartışmayı başlatıyor. Francis Crick, James Watson ile DNA'nın molekül yapısını keşfederek 1962 Nobel Ödülü almış Ingiliz fizikçisi ve biyokimyacısı. ' CUMHURİYET KİTAP SAYI 377