Katalog

K İ T A P Ö D d L L Ü B U L M A C A Önce aşağıda ta 1 J 2 C 3 C 4 E nımları verilen sözcükleri bul 11 A 12 C 13 H 14 8 maya çalışın ve her bir harfi bîr 21 F 22 23 E 24 c yatay çizgi üzerine gelecek bi31 F 32 B 33 M 34 çimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayı 41 K 42 B 43 K 44 C 45 lara göre bu harfleri bulma b1 52 F b3 V b4 1 bb cadaki aynı sayılı karelere aktann. 62 H 63 G 64 K 65 (Kara karcler iki sözcük arasını gösterir. Bir satı 72 K 73 L 74 E 75 C 76 rın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki ADI, SOYADI:.. satınn başına ADRESİ: sarktığını göstcrir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukandan aşağıyu doğru Haydar Ergülen'in, "Çocukluk kadar yeni bir kıtab"ının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeysc, aynı şiir kitabından bir alıntl ve yayınevinin adı ortaya çıkacaktır. 1 1 1 1 1 1 F 1 1 5 LKHtMUMCUO&U B7 I 8 K 9 B 10 M 1 20 L6 15 K 16 D 17 B 18 D 19 J M 25 L 26 K 27 M 28 35 J 36 K 37 L 38 29 E L 39 G 40 B A J 46 K 1 b6 L 57 K 58 11 47 K 48 F 49 A F 1K 1 11 111 1 1 İ30 C 60 G 61 G 71 G 59 E 1 1 B 66 K 67 K 68 F 69 A 70 : 11 77 1 78 H 79 M 80 A 81 K 82 D 1 1F 1 1 1 1 Şiirle atan koca ile noktalanır. Bu kitap, bu dönemin hem doruk noktası, hem de sonu olacaktır. Zira, EUeri Var Ozgiirlüğiin adlı kitabını tam sckiz yıl sonra yayımlar. Üstelik, yeni bir anlayış geliştirmiş ve bunu da bildirge sayılabilecek yazılarla desteklemiştir. "Şiir hem şiir olmalı, hem de okunmalı, okunabilmeli... Diyeceğim, halkın beğenisi olmalı" demektedir. Yani Oktay Rifat, artık anlamı açık, iletisi çabuk anlaşılır bir şiirin peşindedir. Fakat, dediği gibi şiirden ödün vermcden. (Bazılan şiirden ödün verme sözünü tuhaf bulabilirlcr. Şiire bir görev verip, kendisini ikinci pıanda bırakan anlayış, ülkemizde kimseye yabancı olmasa gerek.) Peki, bu dönemindeki şiirini belirleyen yalnızca yukarıda andıklarımız mı? Buna kısaca hayır diyecegiz. Şair bu döneminde de şiirinin ana şeklinde pek fazla bir defiişiklik yapmamıştır. Biçim, hem içeren hem içerilendir. İlk iki dönemindeki dencyimleriyle şiirinde daha çok göze çarpan bir yere varmıştır. Bütün ustalığını şiire yedirmektedir artık. Nitekim Şiirler (1969), Yeni Şiirler (1973) hep bu anlayışın ürünleridir. Ama bizce şairin şiirinde doruk noktasına vardığı, şiirimizde daha önceki imzasını ölümsüz bir şekilde yeniden attığı şiiri, Çobanıl Şiirler (1976) ile başlar. Toplumsal çizgisi, bu hep koruduğu özelliği, bu şiirinde kejıdini niteler, artık. EUeri Var Ozgiirlüğiin kitabındaki yoğunluk, yaslandıgı Yunan mitolojisi kadar, dizelerin uzunluğu ve kitaptaki diğer şiirlerdeki göndermelerin kendisinden nasıl kaynaklanıyorsa, Çobanıl Şiirler'deki yoğunluk da insanın kurduğu doğayla gerçekleşiyor. Toplumcu anlayışa yeni bir soluk katıyor bu şiirleriyle. Öyle kavga vb. ile deöil, alan şiirleriyle dedcğil, insanı kendi Kurduğu doğa ile yaşadığı doğa arasındaki gelgitte derinleştirerek. Oradan sundugu görüntülerle. Görüntü. Evet, bundan sonraki şiirlerde görüntü hep önemli olacak. Bir ressamın özel ve özgün renkleriyle. (Ozgün, renklcri kullanışıyla, özel, yeni renkler buluşuyla). Ve bu görüntülerde, doğanın bir parçası olan nayvanlar da yer alacaktır. Ancak, anlatılmak istenen yaşamla ilgili yine. Yaşam üzerine gözlemlerinde hayvanlar insan çevrcsinin hem tamamlayıcısı olarak, hem de gözlemin felsefi boyutunda bir araç olarak vardırlar. Oktay Rifat'ın görüntülerinin bir özelliği de anlattığı yerlerdeki insanımızı, ekonomik, sosyal, psikolojik boyutuyla vermesi. Elbetteki o dönemin gerçeklıkleri içinde. Gelişmişliği vb. içinde. Çobanlı Şiirler'den sonra Oktay Rifat aynı anlayışı geliştirerek sürdürür. Bir Cigara Içimi (1979), Elifli (1980), Denize Doğru Konuşma (1982), Dilsiz ve Çıplak (1984), Koca Bir Yaz (1987); beş oylumlu yapıt daha verir. Yeni şiir anlayışını nice imbiklcrden süzerek damıtır ürünlerinde. Ta ki, şiirle dolu yüreği susana kadar (1987, 18 Nisan). Ve bir şiirimde söylediğim gibi ayların en zaliminde şiiri değil, ama yüregi çarpmaz olur. Bu koca şairden bugüne kalan mı? Bütün Şiirleri. • SAYFA 19 Oktay Rifat K. " / bülbülleri kaçırdın ormanlanmdan/ kulaklarımın kapılarını havalara uçurdun/ kapılar baba kapılar pencereleri alıp gittiler/ tenorlar kaçtı ses tellerinden/ çevreye saçıldı yavru diktatörler" (Akgiin Akova). 20 66 64 41 46 15 67 8 72 Yaza yaza şiiri tüketmeye çalışan şairlerden Oktay Rifat. Başkasına yazacak tek Bir şiir kalmasın diyenlerden. Bu nedenle olsa gerek, salt şiir yazmakla yctinmedi, şiir üzerine düşündü, çeviri yaptı ve 15 adet, oylumlu şiir kitabı yazdı. Anlatmak istediklerine az gclmiş olacak ki, roman ve oyun türünde eserler de verdi. METİN CENGİZ Tantmlar ve sözcükleriniz: A. Uygulama, pratik. S0 69 80 11 49 B. "... Kant" ("Salt Aklın Hleştirisi" adlı yapıtı da yaratan, Alman, filozof). 9 65 40 6 17 42 14 32 C. Alfred Hitchoock'un bir filmi. 22 2 30 12 3 75 44 D. Bardak, kadeh. 82 16 18 E. "..ülerheb" (tavşan dudagı). 59 4 29 74 23 F. "dün bir gece buldum, şimdi eski bir çocuğun/ bendeki gözlerini yumdum, onun ... .../ dün gece bütün ya/lanmı açık unuttum!" (Haydar Ergülen'in, kendisi kadar eski olan şiir kitabı "Eskiden Terzi"den). 31 48 21 52 58 68 53 34 51 70 47 36 81 43 57 26 L. "... of the King" (A Tennyson'un Kral Arthur ile ilgili temalan işleyen 12 manzum öykü dizisi). 37 73 5 38 56 25 M. Muhabbetçieeği. 79 76 10 24 27 33 O 878. sayınm çözümü: A. Bir Ada Bir Kıta, B. Ehram, C. Nehr, D. Boğaziçi, E. Izlek, F. Rabba, G. Aysun Kamacı, H. DM, I. Agnes, J. Yli, K. Ibsen, L. Maviye Maviye. Metin: "Ben bir kayayım, ben bir adayım. Vc bir kaya acı hissetmez, ve bir ada hiç ağlamaz. Simon & Garfunkel" G. Macit Eren'in çıkardığı şiir dcrgisi. 39 60 63 61 71 H. Mide. 62 78 13 I. Çok yapıt ortaya koyan, verimli (sanatçı). 77 19 7 55 54 876. sayımızdan kitap kazananlar: Istanbul'dan Ilgın Omayra Özmen, Alptekin Şimşek, Nalan Sanay, Hande Vatandost, Ankara'dan. Murat M. Kalfa, Bülent Ata, Sebilay Erdoğan, Ayla Özdemir, Berrin Eroğul, hmir'dcn Nilgün Tortop, Bilge Akbal, Gülsen Korkmaz, Bursa'dan Onur.Yılmaz, Ferit Giray, Nuran özbilgin, Çanakkale'den. Jane îrem Özek, Müzeyyen Kahraman, Mugla'dan Sacide Yurtkulu, Turgut Ceylan, Giresun'dan: Emine Fiisun Akar, Karabük'ten. Ayla Okay, Karaman'dan Fahri Turgut, Tekirdağ'dan Yusuf Gündeş, Antalya'dan: Vesile Aydan îzgi, Çorutn'dan: Kafiye Gürhan. J. "Bir yazarla bir oyuncunun kitap mekânında buluşmasını" gerçekleştiren "Duo" adh kitabın yazarının soyadı. 35 45 1 28 ktay Rifat, Türk şiirine damgasını vurmakla yetinmedi, danasını istedi ve Çobanıl Şiirler ve sonrakileri yazdı. Oktay Rifat'ın şiirlerini üç dönemde inceleyebiliriz. İlk dönem, alışılmamış olan bir şiir. Türk şiiri yatağını değiştirmeye çalışacak denli bir cesaretle. Orhan Veli ve M.C. Anday ile toplumcu egilim ile halkm deyiş ve söyleyiş biçimlerinden yararlanarak taşlamalar, sosyal, aşk içerikli şiirlerden bir Garip Şiiri çıkarmak kolay olmasa gerekti üstelik. Hem de, kendi söyleyişini, biçim ve biçemini devam ettirerek. Orhan Veli'nin beldenmedik ölümii üzerine şiirinde bir yenilmeye girişir Rifat. Şekil aynı görünse de, şiirini bulmuş gözükmektedir. Perçemli Sokak (1956) ile bu iyice belli olur. lkinci Yeni etkisi kendini göstermiş, O. Rifat şiiri iyice kendi çağrışım alanına kapanmıştır. Ulaştığı geniş kitlclere sırtını dönmüştür. Artık "anlamla bağlı kalmasını istemediği" bir şiirle karşı karşıyadır okur. Sözcüklerle gerçeği Jeöiştirmek pcşindedir. Gerçeğin ardındaki gerçeöi göstermek isteğindedir dahası. Çünkü ona görc, alışılmış gerçcklik aynı zamanda dikkatlerden, ilgiden de uzaktır. Ve bu ara dönem şairin ikinci şiiri dönemidir. Alışılmamış bir şiirden gelinen nokta yine alışılmamış olanın odak noktasındadır. Diyecegimiz, alışılmamışlık (son şiirlerinde de) şairin asıî kimliğidir. Son şiirlerinde ise ki üçüncti dönemidir, herkesin bildiği bir dünyayı şaşırtıcı, akla gelmedik, üstgerçekçi bir şekilde anlatır. Biçim, özde erimiş, salt kendine dönmüştür. Gerçi bu özellik, Oktay Rifat'ın ilk iki döneminde de mevcuttur, ancak son dönem şiirlerine ırasını veren asıl bu özelliktir. Aslında ikinci dönem özelligi kapalılık, sırtını ortalamaya anlaşıfırlığa dönüş tam Perçemli Sokak ile de başlamaz, Aşağı Yukarı'daki (1952) kimi şiirler bu dönemin öncüleridir. Örneksc, "Istanbul Şiiri", "Uludağ Sokak Satıcıları", "Fadik ile Kuş." Bu şiirler, son dönem şiirlerine tema olarak ilmek atsa da. Anlamı rastlantıya bıraktığı, söz yerindeyse anlamsızlıkta anlamı aradığı, sözle gerçefii değiştirmek peşinde olduğu, kapalılık ile niteliycbileceğimiz bu ikinci dönemi şairin, Kara ile Tilki'dc (1954) iyice gelişip asıl Perçemli Sokak (1956) CUMHURİYET KİTAP SAYI 378