Katalog

Fernando Pessoa'dan bir uzun şiir: Denize Ovgü II Denize Ovgü"ve övaü rinden biri de yalnız anlamın, imgclcmin değil bütün has şiirlere özgü olan seslerin hatta ünlemlerin de önplanda olması. Daha da önemlisi bu seslerin Türkçe'ye taşınabilmiş olmasıdır. Zaten yapıt, çevrilmiş gibi değil de Türkçe yazilmış gibi. Hem çevrilmiş olması ama aynı zamanda bu kadar şiir kalabilmcsi sevindirecek düzeyde şaşırtıcı. "Şiir çevrilebilir mi çevrilemez mi, çevrilirse nasıl çevrilmeli" sorularına iyi b.jr yanıt oluşturuyor. Aslında Denize Ovgü'nün çevirisine de övgü diizmeli. Ama hiçbir övgünün çevirinin niteliğini tarif ediei olacağını sanmıyorum. lyisi mi alıp okumalı kitabı. Sonra Iyi Şeyler'den biri olarak kitaplığımızın görünür bir yerinde ver vermeli ona. Denize ve şiire susadıkç.a alıp okumak icin. Denize Ovgü, yalnızca denizde doğanların, çocukluğundan beri denizle naşır neşir olarak büyümüş va da sonradan denizle tanışıp dost olmuş olanların değil, daha deniz görmemiş çoban çocuklannın da ruhlarını dalgalandıracak, duyguların yelkenlerini sişııe cek etki gücüne sahip uzun soluklu bir şiir. Deniz Hasreti çekenlere ve Denizi Ozleyenler Için güncle üç öğün salık verilir. • "Denize Ovgü" / l'ernando Pc\\ocı / Çevtren. Cevat Çapan /lyışeyler Yayıncılık "Denize Ovgü", yalnızca denizde doğanların, çocukluğundan beri denizle haşır neşir olarak büyümüş ya da sonradan denizle tanışıp dost olmuş olanların değil daha deniz görmemiş çoban çocuklannın da ruhîarını dalgalandıracak, duyguların yelkenlerini şişirecek etki gücüne sahip uzun soluklu bir şiir. Deniz Hasreti çekenlere ve Denizi Ozleyenler îçin günde üç öğün salık verilir. bir ilişkinin olduğunu göstertııektedir. ..Denize Ovgü, kırk beş sayfalık u/.ıınca bir şiir. Bütün kitap bu şiııden olıışmakta. Bir bırini izlc ycn kendine özgü bölümlcri var. Bu uzun şiir rıhtımda başhyor. Bir yolculuk özlemiyle sürüyor. "Ktıhumıın olancti özgürlügüyle bakıyorum uzaktakı o vapura/ Ve yavaşca bir dümen db'nmeye haşltyor ıçımdc". Şiirdeki dizeler gözterinizin önünde aktıkça siz de gitme arzusuyla yanıp tutuşuyorsunuz. "Cıi/mek, gıtmek, hıç dnrmadan gitmek1/ Kanatlanmah ıçin tutuşuyor olcıncü kanım!/ ilerı atılnıak ıstiyor bütün bcdcnım!/ Sellerc kapılmıs gibi bütün inıgelemim/ Çırpınıyor, kükriiyor, kabıma sıg'amıyorum! / Köpük köpük oluyor kızışan ı\teklerım/ Vc kayalarda patlayan bir dalga gıbt tcnım'" Dayanamayıp, tutkularınızı dile getırerek denizcilerle söyleşiyorsunuz. "Yola çıkmak tstıyorum, sızınlc yola çıkmak'/ llcpıntzlc btrlıkte/ Gıttığiniz hcr ycrc'/ Yüz yüze gelmek ıstiyorum karşılaştıg'ınız tehlikelerle,/ Yüzünıdc hıs\ctmek ıstiyorum yüzünüzü buru\turan rüzgârı,/ Dııdaklarıntzı open deniz tuzunıı ufalanıakj 111 vermck çahanıza, fırtmalannızı payla^makj Sonunda \ızın gibi o olağanihtü limanlara ıtlaşmak!" Kitabı okumayı sürdürdüğünüzde rıhtımdan yosun kokulu, dalgalı, fırtınalı, korsanh, bol limanlı ve dinamik hayat nabzını taşıyan düşsel bir yolculuğa çıkıyorsunuz. Denize ait ne varsa hepsiyle içli dışlı oluyorsunuz. Batık günler, kınlmış gemı omurgaları, kıyılar, dalgalar, könükler, deniz savaşları... hatta korsanlarfa bile. Denizin etkisiyle kendinizden geçiyor korsanlarla birlik oluyorsunuz. "Bütün dünya sıliıııyor gözümde ar tık! Mosmor kcstlıyorıım// Yanıp tuttışuyorum o tekneye sıçramak ıçın'/ Ey korsanlar Rei\i' Korsaıdarın Kralı!/ Yag'malıyor, öldürüyor, parçalıyorum her şeyt1/ Yalnız denizi hi\\cdıyorum, ele geç/rmck, yağnıalamak'/ Bıitıin duydnğıtm damarlarunın gtim gıını atışı,!/ Şakaklarımın zonklayışı1'/ Gözlenmi k.orcltıyor tu/uyın kanım1/ I iehehcyheyhey! hlehchey'" Şiirin sonlarına doğru düşsel serüven bitmeye yüz tutarken, siz de şiirde konu edilen deniz tııtkunu kişi gibi düşten uyanıyor, serüvensiz, tutkusuz bir hayat yaşadığınız gcrçeğiyle yüzleşiyor ve tlüşkınklığınızı dile getirmekten kendinizi alıkoyamıyorsunıız. "Duruyor ıçtmdckı volan./ Geç git yavas gemı, gcç git, dtırnıa \akın ../ Bırak hcnı, uzakldş, hayhol giizdenj Git, ıızıihlu) kalbınıdeııj Uzakla kaybol, ıtzcihlardü, Yanruıın \ısıj Gözdcn kaybol, yazgmı ızlc, bc/tı hırah ../ Ben kım oluyorunı ıi^layıp uzlayacak'1/ Ben kuıı oluyorunı \eninle honıı^up \eıu \evccckJ/ Ben kını oluyorunı \ana bakıp ahlı bajinda/ı gnlecekJ" Denize Ovgü, öylesine giiçlü bir biçimde denizi bizeduyumsatıyor ki, sanki denizi betimlemiyor da, deniz, şiirin etki gücüyle kendini tutamayıp dalgalanıyor. Bu uzun şiirin en önemli özellikle Uzun soluklu bir şHr HASAN ERKEK erver Tanilli'nin nitelemesiylc edebiyatımızın bir şansı olan Cevat Çapan, kültürcl hayatımızın dııvarma bir tıığla tlaha koydu. Bizi ilgiııc, ilginç oldıığu kadar da yetkiıı bir şairle tanıştııdı. Bu, Yirminci Yüzyılın başlarında yaşamış olan Porrekizli şair Fernando Pessoa. Pessoa, bir dcğil, iiçü düşsel olnıak ü/cre (Alberto Caeiro, Ricardo Reis ve Alvaro de Campos adlarında) dört ayrı şair yaratmış kendinden. Dört ayrı im/a yerine dört ayrı şair demek gerekiyor çünkü, söz konu su şairlcrin bir tck isimlerinin farklı kılınmasıyla yctinilmemiş. Pessoa, yarattığı her düşsel şair için cdcbi birer kimlik de oluştunnuş. Adı geçen şairlerdcn hcr biri ötekilerden bağımsız, kcndi dili vc üslubıı olan özgün birer şair. Böyle olması Pessoa'yı yalnız ilginç yanıvla değil, edebi yanıyla da önemli kılıyor. Pessoa, ayrıca Bernardo Soares adıyla da denemeler yazmış. Cevat Çapan'ın çcvirdiği ve Iyi Şeyler Yayıncılık'tap çıkan Pessoa'nın şiir kitabı Denize Övgii (Ode Maritima) adını taşıyor. Şair, yapıtı Alvaro de Campos im/.asıyla kaleme almış. Bir başka ilginç nokta da Campos adlı düşsel şairin yine Pessoa'nın, düşsel bir şair olarak yaratmış olduğıı Alberto Caeiro'yu kendine ıısta olarak seçmiş olmasıdır. S ÇAĞDAŞ YAYINLARI SERVER TANİLLİ KİTAPLARI İSLAM ÇAĞIMIZA YANIT VEREBİLİR Mİ? 7.BASI 250.000 TL DÜNYAYI DEĞİŞTİREN 0N YIL devlet demokrasi 300.000 TL 5. BASI bilgilere göre, Pessoa, Campos'ıı Marinetti ve Whitman'm i/inden giden fütürist bir şair olarak tasarlamış. Söziimona, Campos, 15 Kkim 1890'da Tavira'da doğmuş, Cilasgow'da gemi mühendi.sliği eğitimi gordükten sonra Uzakdogıı'da ve Avrııpa'da yoleulukla ra (,ıkmış olan bir seıüvenciymiş. Füturizmin savaşı kutsayan yanıyja değil ama dinami/.miyle Denize Ovgü'ye yansıması da sözkonusıı düşsel şaire yakıştırılan kimlik veya yaşamöyküsü ile ona nıaledilen şiir arasında tutarlı CUMHURİYET KİTAP SAYI 338 Çapan'ın, kitabın başında verdiği Yolculuk özlemi UYGARLIK TARİHİ 650.000 TL 9. BASI DEVLET VE DEMOKRASİ 8. BASI 700.000 TL Cumhuriyet Kitap Kulübü Çağ Pazarlama A.Ş. Yerebatan Cad. Salkımsögüt Sok. No:9/B Cağalogluistanbul Tel:514 01 96/95 Posta Çek No:666322