Katalog

Eskiden Terzi'nin iöne izleri 1 laydar Lıgulcn, "Eskıdcn Tcrzı" kıtabında kendı scsıni biraz daha gelıştırıyor, sahıp olduğu ıma) dunyasının yansımalarını sunuyor şıır okuruna. BAKİ ASİLTÜRK* Haydar hrgulen ın yenı şıır kıtabı Fskıden 'Ierzı (* ), Şıır Atı Yayınlaıı arasında çıktı "1991 1994 Şıırlen" alt başlığını taşıyan kıtapta otu/ şıır yer alıyor, bunların bııyıık bır kısmı daha once Adam Sanat, Sombahar, Gosterı, Varlık, Defteı, Şııı Atı gıbı çeşıtlı dergılerde yayımlanmıştı Bıınlardan, orneğın "Herkes Dışaıı 1 " şıııı Adam Sanal'ta çıktığı /aman "meg'er ateşlı bır hastalıkmış hayat 1 ' dızesını uunlerec dılımden duşurmedığımı hatırlıyorum Haydaı Lıgulen, Lskıden Tcr/ı kıta bında kendı scsıni bıra/ daha gelıştırı yor, sahıp olduğu ıma| dunyasının gu /el yansımalarını sunuyor şıır okuruna kanımea Şuılenn adından başlayarık okurıı metafmkle buluştuıan ıneelıklı cğıhınlcı fark edılıyoı I ıgıılen'ın şıırle rındc "Benı Aşka leıkettıgın Içın Se vıyorum Senı, Pcıılcı Aşka Uçar Fskı Cıımle Bahtcsı Dans I ttıgın Yabaneı ya Sakın Mckiııp Ya/ma1 gıbı şıır ad ları bıı açıdan ılk dıkkatınıı çekeııleı oldu Bır ya/ısında kııçıık tskendeı ın Perıler Olıııken ()/uı Dıler adlı kıta bından so/ ederken bıı adın buyusune kapıldığını ve kendısınm de " p c n ' l ı bır şıır ya/ması gcrektıgını vurgulamış tı !}aır yakılacak ovlc (,ok sır var kı bıı orman da/ vıne sen tutuştur, vı nc bır auıı sııvıın/ usl.ın dıısin di.li (,n,ekleıı e/en kotu so/lcı 1/ dcıım kı aşk vaımiş o peıının 1 çırprıgı hcı kanatta " (s 17) dı/eleııyle bıten Pc rılcr Aşk 1 Uçar' şım sa nırıtn bunun bır ızduşu mıı Yalnızca bunda dcgıl, daha pek c,ok şıırde pc rı" ızlegı yınclenıyor, ba zen de "melek"le bırlık tc tşte bırkaç dt7e mektuplann pcrılcı 1/ perılcnn ormanları bırık tırdıgıne " (s 16), "bır sen renklıydın bır de melekleı / (bazı melekler sanıldığından tla beyaz) (s 22), "yolunu şaşırmış meleklerc şaşııma/peıı lcrın beklcdığı scn bıra? ııç"(s 23) Şıır adlarının bır kıs mında bıı şey daha dık Haydar Ergüien katımı çektı "Zıp' Zıp 1 , Bırımız Hepınıızı Yalnız Bıraktık1, O Kapıda Yıscmın Var1, B171 Kanjiya Ge çır'' ^urlcrıylc bırlıktc altı sjırın ba^Iı ^ında daha ıınlem ı^aretı vaı Bunun anlamını cozmek u/ert bu tıp sıırkrc ırdeleyuı bır «vle baktığımı/da ıınlem ışaıetluının, kullanılı^a uore kımı yer J e saşkınlık kımı yerde uyarı kımı yerde sıtcm anlamı taşıdıgını goruyo ru7 Şıırlerınde çok gerekmedıktc noktlama ı^arctlcrını kullanmayan şa Haydar Ergülen'in 19911994 şiırlerı.. ırın unlem ışarctınt boyle ozel anlam lar yuklcmcsı, ijiıılcıdt o/ellıklc dıkkat edılmesı gereken bıı duııım sanıvo rum Şıır, sovlcnen so/un aslında baska aniamlaı yuklenmesı dcmcktıı bır bakıma Kar^ımızda dııran dı/eler bırer Kondencıdır ve bızı gorunenden, harflere bakarak gordıı^umuz ^eylerden, ılk anda /ıhnımızde uyanan cvrenden daha başka bır evrene gonderır ' Şunn Kitapları hızla dtlırmze kazandırılıyor... Uc kitaptaki Fernando Pessoa Fernando Pessoa'nın kitapları hızla dılımıze kazandırılıyof "Şeytanın Saati" ve "Sırların Cebri" Pesboanın kcndı kıtap ları. "Fernando Pessoa'nın Uç Gunu" îse Antonıo Tabucchı'nın bu unlu ozanı anlattığı olağanustu bır kıtap KEMAL ÖZUDOGRU gorevı budur, bu olmalıdır ' anla mında sovlemıvo rum demek ıstc dıgım 'Şııı buıııı yapar " Ba/c n bellı ınetaloılara bellı sımgeleic vukleıııı bu gon derıcılık goıcvı Ba/ense ^111 ın bu tıınuduı bı/ı "başka"lıklara ulajjtıran Bu bağlannla Haydar Ergıılen'ın s.nılerı de bı/ı sıı reklı olarak ftayatın yoıumlarına gotıı ruyor, her şıır bır butıın olarak yapıvoı bıınıı Eskiden l'erzı de, kıtabı kapat tıktan sonra gonıyorsunuz kı bu bu tunluk kıtabın tamamı leın de geecılı Ineele'yıcı bır bakısja, şıırlerde ışleıien temler bırbııınden farklı olarak tcspıt edılse de sonuçta yaratılan atmosleı parçalanmışlık ucg'ıl, butunluk gosterı yor şıır acısından "ne kaldı, şımdı hepımı/de bır par ça/ can1 artık kımseye kırılamavız/ yal nızlık bııımı/ı hcpımı/c bıraktı/ bırı mi7 hepımızı yalnız bıraktık/ ama or manı yalnız bırakamayı/' (s 24) dı/e lerıyle bıten ' Bırımız Hepımızı Yalnı/ Bıraktık1" şıırı kıtapta yer alan şıırler de /aman zaman ustu ortulu olarak karsımı/a ı,ıkan "yalni7İık" ı/lcğını farklı bıı a<,ıdan \01umlamakta Bura da yalnı/ bırakılan tck bıı ınsan degıl bırkaç ınsan, boyleee "yalnı/lık da bır durum olmaktan çıkıp bır dııyuş olıı yor Yalın degıldır ınsan, Lrgulen ın ^ 1 11 lerınde, derındıı ve leınde bıı ba^kası tıı daha taşır Kendısı olan/ olamayan bır başkasını Bıı bolunmublukıuı ya sanan, yalnı/lığı ulanan bır bolunmuş Iıık Bıı kaçı^tıı atzulanan bıı kı^ının yolcııltıga çıkışına 17ın veren bır kaçiş I akat hangı kı^ıdır yoleultık ijansını \a kalayan ve hangı kısiclıı gerıde ka lan'1 "yoklugun bıraktı^ı ıkı kıiçiden/ bırı derınlıgıne ınsan/ bııı bogulur on dan" (s 12) demektcdır şaır bolun muşlıığıı gostermektedıı "benı ıkı kısj bırak/ bırı ele veısın bcnı/ bırı suçumıı ustlensın" (s 13) dızelerıyle B ııa/ gccıkmı^ sayıls 1 da ı,dgınıı/ın buyuk s.ınatçıl 11 ınd ın hırı daha I ıırk I debıyatı oılaııııiKİa goıun ıiKyc ba^ladı Bu goıunu^u saygı vc !>cv gıylc sclamlıyoruııı Bclkı dc Fernando Pcssoa'ya bu yakısır Bclkı dc kcndısıne sorsay(lıni7 o ıla Doyle bıra/ geç bııaz farkedılıncden farkecıılmtyı ıstcrdı Çun ku boylesı onuıı yapısına daha uygun du ^erdı Fernando Pessoa ya da namı dlğer Alvaro de ( ampos vcya daha sayısı/ bır tok ısmın sahıbı 13 Ha/ııan 1888 de Lızbon'da doö nıu^ geıtck bır sanatı,! Mılton, Shclly, Keatb, Pcx;, Byron, Whırman, Sheakespa re, Baudlaıre gıbı dunyammn en soylu sanatçılannın sanatını ozumscmış vc on ları kendı yaratıcı potansıyelının katkısıy la ^ağınııza taijiınıs ^agımıza kcndı dam Kasını vurmuş ender rastlanılan bır kabı lıyet Asıl mesle^ı şaırlık yanı kendı yuregını yıycnlerdcn yedırenlerden Tıırk t debı yatı nda sahneye once 1993 yılında Metıs Yayınlaıı nda yayımlanan "Şeytanın Sa atı' adlı olunıunden sonra elyazılarından dcrlcncn du/ya/ısıvla çıkıyoı Daha son ra Pessoa nın ızıne kendısı bır Pessoa hayranı ve u/nıanı olan \c ltalo Calvı no dan sonra Italvan \e Duııya Ldcbıya tı'nda ondan boşalan yerı cioldurmaya "Ask"tır ve buna bağlı olarak ka dın'Vıır Haydar Lrgulen'ın uzeııne en yetkın duelerı di7ebıldı|*ı tımltıden dıöer ıkısı de Duyudan eok duyguduı belkı dc duyguya donıı^cn duyudıır A\ ka ve kadına bakı^ı yonlendıren onıın aday gorunen Antonıo Tabucchı'nın yazşıırlerınde Urpcrışlcr aşk.ı cafiırışl 11 dıgı "Fernando Pessoa nın Son Uç Gu yabancıları ıstevısjer kralıee olamaya nu adlı oykusuyle rastlıyoruz Bıı enfes oykııdc Anronıo Tabtıcchı Fernando eak kadar guzel kadınları hatırlayışlar Pessoa'nın bır oyun olarak (tıyatro anla dır yaşanan "kadın başka bakıyordu mında) kabullendığı yasam sureeincle bu bankı/ gırıverctckmış gıbı kapıdan (s ovunıın ba^ kısjsı olarak oynadığı roller 42) dızelerıncie ıyıee yakıııımı/a uclcn de kull ındıî4! sayısı? tikmi ısımlerden "tenınden bır yağmur bıç bana da (s ohışm ki!;iliKIcrı bagımsı/ kı^ıleı olaıak 71) dıvebılecek kadaı tcnııun tadını Pessoa nın kaı^ısına çıkaııyuı ve onunla dııyumsayabıldı^ımı/ kadının bı/ı sıı soyleşıyc sokııyoı Bu savede bız okurlaı rukledıgı aşkla laııı olaıak buluşama\ı/ Fcınando Pcssoı\ı 57 sıyhlık bıı kısa kımı 7aman <\A \a k ıpılaı atilıı a^k cık oykııdc ıınııtıılması nııımkıın olınaya dışarda/ ya kapılaı kananır, aşk dışar tak bıı \ogiinlukti tanıma olanagıııı eldc da/ bı/ kalsaydık aşk kaçsavdı dunva edıvorıı/ I 11 sıııı Nıs.ın Yavınlaıı ndan \A (s 42) L^kıcn Icr/ı Haydaı Fıgu yayımlanan Sırlaıın ( ebrı ısınılı şıırlc len şnrındekı surc klılıgin bıı gosteıgesı rınden dcrlcncn kitaptaki ijiırler ısc rast olarak duruyoı kaışınıda ()/cllıkle de 1 ıntı mı \oksa /oııınlıılıık mıı* Sokak Prensesı nde belııgınlesen ve Antonıo Lıbucclıı nın oykusundekı as "derınlıgı sezdıren yalınlık ' dıvebılccc lında Pessoa nın kendısı olan ıkıneı kı^ı jım dokıı bıı kıtapta daha bıı bclırgm lıkleıın o/cllıklerını tadına doyum olma ık kazanıyor 1 lcm bu sıırcklılığı sagla yan bır anlatımla okııyucuya sunuyor ması acısından hem de bııeysef bagım Oyle sanıvoıııııı kı okuyuculaıınıı/ın bu buyuk sanat(,ıyı daha yakından tanıınak sızhklarını ka/anmışlıkları bakımındın u/cre 1 urk(,eye kazandırılacak escrlcrın o/ellıkle de "Peııler Aşka Uear Ku/ elı kulagındadır Meveutlan okumaya so guncıık Otclı, Ya/ı, Odtınt I lançcı yunanlar ıçın keyıflı okumalar dılerım • Sıfır, Herkes Dışan, Bahçelı Rıvayct, Dans Ettığın Yabancıya Sakın Mektup Şeytanın Saatı / Ftrnando Pt\ma / ÇeYazma" gıbı şııılerın zamanla daha cla ıınn l<>ık hrguJcn Mt'tn / dıbtyat Dızı one çıkacagını sanıyorum • u, V)')i Uuınhul O Marmara \Jnwer\Uat Tcn Edcbı Fernando Pessoa'nın Uç Gunu/ An yal lakultcM 1 ıırk Dılı vc hdıkı\atı luıiıo labıiiihı Çıvmn Muntr H Gok, Araş Gor Afa Yayınları i')l)4 Utaııhul Sırların Cebrı (Şıır)/ / ırnando Pe^oa, Eskiden Terzi/ Haydar hrgulen $tır (,ıiınn Işıh l.rgtıdın Nısan Yayınları 1W> Ulanbul Atı Yayınuhk, Utanbul, V f SAYFA 6 CUMHURİYET KİTAP SAYI 303