Katalog

Giilten Akın: Siir=ask. vani hersev gücüme göre o kadar zor olmayan biı lıayat. lnsan kendini kaııdımıazsa, dircnçli olamaz. () dırcnci içimdcki Gııl tcn verdi. Bcn o Ciültcn'e kandıııı, gü zcl bir kanmayılı." Biı sjiıde haşatın kcndisi bu kadar varsa, acaba hayatı şiir yazmak içın kullanmak... ()labilir mi? l l a n i seni .ıcıtan birilcrini acıtmak için, yaralayanlara varaları ladc ctmck için örnc ğin. Olabilir nıi? "llayır. Vazgccmck gcrckır şıirdcn, cğcr öylc bir yola sapılmış.sa. Bcnim yazdıgım tıir, oc almak ya ıla bunun terM için, kendini ralıatlamak için kııl lanılnıaz, kullaııılmanıalı. ( ) zanıan başka bir şcy yazmış olursun. lltık an lamda sizi zorlavan sjeylcı vardıt. Kcndi yaşamınızdan tlcğıl dc, insanların gcncl s o r u n l a r ı n d a n k a y n a k l a n a n şiiılcri boylc dıısıincrck yazabilirsiniz. F.tik olanı, ohınildiğı kadar cstetiğe sığdır maya çalışıısınız. Bıınu lıep yapmava çalışrım. Ama gidcrck, özcllikic bu ki tapta azaldı o şiiılcr." Bu kitapta nc var pckir1 "Başka oir liir denedim. Bircyscl ola nı ı\.\, loplum.sal olanı da, bir başka biçımdc tıırlü yazdım. Daha oncc zorla naıak yazdığım, görev olarak übtlcndi ğim şiirlcr oldu. Ama gcyiklcr vctcrincc ölmcden yazmışım gaıiba. Cîcnç bir katlınkcn sakladığım gizlcrin ilk kcz ipuçlarını vcrdim. İlk kitabımda 'Kaçış' şiiıinde 'Nc tüılü koybak az sö/. cüklcrdcn / Cîcrçcgi dıişscl inccliklcrc' dcmiştim. Simdi, gcrçcği diişscl ınce liklerdcn alıp, bir parça göslcrıııcyc, sezdirmeye çalıştım.' Gizlcrinı bııgıınc ılck gızlcmcsinin bir nedeni de kadın olmak. Neden? Çünkü, Gültcn Akın'a göre kadınların sahıp olduğıı öylc çok fazla şcy yok, bu yuzden ijiirlerinde savrukca kullanmı yor gizlcrini. Hem gizlcr şiır yazmanın nedeni ona göre, çabıık bitiıip, tüket memek lazım. Madcnı kadın olmava dcgdi söziin ııcıı, soralım; kadın şaır olmak? "Bclki yaşama biçimlerimiz, kadın olmak değil şiirin nedeni. Ama şiir, bi raz dişil bir şcy. Duyarlılık istcvcn, duyargalarını dünyaya açmavı gercktırcıı bir şey. lirkcklcrin dc, kauııılara cn yakın olanları şiır yazar, duyarlı olantar, ince olanlar. ()rneğin, keşke bu dizelc ri Murathan Mııngan cleftil dc, ben yazsayılım: 'Bazı sözlcr karanlıkta söy lenir 7 Bazı sözler hiçbir zaman'. Uani dcöişrokuş mümkıın olsa, bcn bııtıın şiiıfenmi versem; o, bana bu ikı dizcyi vcrse." Kadın olmak bir yana, toplumcu şiirin de ucundan tutulmuş "Sonra Işlc Yaşlandım"da. (irneğın, "Kent bitti" "... crkcklcı/ kanına alkolden kıy mıklar batıran/ crkckler do^uyor çılgınlıklarından/ kadınlarsa/ kapatıp Kcndilcrini rahimlerinc / sırlarıyla oynuyorlar / kent bitti" Gültcn Akın, toplumcu şiirin ancak "içselleştiği "oranda yazılabilecog'inı söyliiyor. Yoksa, estetiğe sığdırılama yan bir kurııluk olur ona göre. Hele geyikler can çckışirken hıç yazılmamalı şiir. Yani öncc, iyice bir bitircceksin va şadığın şeyi, soruları yanıtlayacaksın enine boyuna, şiir ondan sonra. Kınııl damayacak şiirin ncsnesi ki, tutup biçim verebilesin Kolay mir1 Hclc tııttıı ğun kanlı canlı hayatsa, kendi sııiann dan başka butün tuinyayla oynuyorsan. Kolay mı? • Sonra Işte Vaşlandım / Gii/tcn Akın / Yapı KrcJı YıiyınLırı / 60 v CUMHURİYET KİTAP SAYI 303 Hayatı şiire Kapak konusunun devamı. ı** mctııın sui) uımlesi gıbı, oııcesını .uısıtan. Bu yüzden sormak gerekiyor: Nasıl bir geçınek bıir1 Nasıl bir an? Giinü güniıne bır yanıti var bıınuıı; kitaplaıuan dcgil, kııan kıraııa yaşatnaktan ctlinilniı^: "Geçmek, başaımak biı bakıma. Bir başka alana geemek, bitirmek, kısaca başarmak. Acı, mtirmenin sancısı. Çocukluğumdan biliriın, Karne alırdmı. l'.limdeki karnede nekıyiyi anlatan 5'lcr olurdu. Biı dayı kı/.ını vardı. O da rcınbeldi. Bcnım iivey anneannem onıın ö/ babaannesiydi. Karnelerımizi ona gotıırdugıımü/ /aniaıı, ilkin s>omurturdu. Bcn sınıf geçnğim için acı hissederdiın. Sıkıntılı oir şcy. Gcçmek, acıyı gcîirır ışre." Digcı pekiyiler ncydi pekir' "Pırıl pın] 5 çocuk yctiştirdiın. Yetiştirdiğim çocuklara halkınızı, ınsanları sevin, kimseyi incitnıeyin dediın. Onları, sosyalist nlarak yetiştirmeye çalıştım. Bıınuıı boıuında, en büyiik acıyı da orad.ı gördüm. Çiinkıi böylc insanları severek, ınsanlara yardım ederek yaşamak istcyeıı çocuğıımun başı bela ya girdi. 7 yıl içcrde yattı. Bcn dc cc/.acvi anası oldum. Geçmek, hep geçmek. Acı vcrir." Madem öyle, ııasıl bir yaşam bu şiir Icri yazdırır? Nasıl gelindi bu son cümlelere? "Bıınu, simdiye kadar pck anlatmadığım bir bıçimde anlatayım. Nirengilcıden vc (,xli^kilcıden söz cdcyiın. \ı\ şamım nircngilcr vc onların gctiıdiği çclişkiler üzcrinc kuruldu. Yozgat'ta, kıicıik bir Anadolu schrindc doğdunı. Dogdııuum ktnttc kızların yaşaması i(,iıı belli kalıplaı vaıdı. Bcn, böylc bir yaijaına biçıminc nasılsa lıağlanmadım. Bunun en önemli nedcni, crkck çocıığu olmayan biı ailcııiıı en büyük kı/ çocuğıı olmamdı. Böylccc crkck çocuklarmın görcvlcrini üstlendim. livin gclcccğı, onıırıı olmak, kcndisiyle öviinükcck, boi'umlııluklar yüklenecek çoSAYFA 4 cuk olmak gibı. Dedcmin ann es inc bcnzcdi £ i m i <; i n a d ı nı ı , Z cyncp koydular. Bcn 10 yaşıma kadar Zeyncp'tim. Okııla başladığım zanuırı, nülusa öylc vazıldıgı i(,in, Cîülten olmaya karar vcrdim. Nircngilcr bunlar. Çeliskilerse anncmle vc babam arasında basladı. Anncnı eijraltan, babamsa halktandı. Ama dcdcm, bir halk bilgcsiydi. Mahallcnin insanları onıı dinle mcye gclirlcıdi. Dcdcm cski kitaplar dan, pcygambcılcnn yaşamlarını okurdu. Ba/eıı makamlı, bazcn nıüziksı/ Bcnim clilimın ı.ıdı da, oradan uclir. Hi(,' kaı,'irmadan izlcrdim. Küçiiktiim ama büyuklcrin arasındaydını. l'crbiyem bozıılacak diye cvdc tutarlardı bcni. Boylccc (,ocukluğum bozuldu. lin Culten Akın'a göre kadınların sahıp olduğu öyle çok fazla şey yok, bu yuzden slirlerinde savrukca kullanmıyor gızlerini. büvük çcli^ki Ankara'ya taşınmakrı. 15u cn buyük ccli^kidc, 10 ya^ındavkcıı, !jiir vazmaya başladım. lntim.ımla bıiyütufcrı (îültcn, daıacık biı cvdc anne vc babayla yüz yüze kaldı. () kıışak biraz acımasızdır, dcdclcr, ninclcr gibi dcgil dir; atfctmczler. Çünkiı çok korkarlar. Bcn dc kendi çocuğumda korkmuş tum; iyi şcyler yapsın, bcnim vapanıadıklarımı yapsın gibi. lnsan, bu korkııyu ancak o ku^ağa gccincc anlıyor. Bir oncckı kıışak, dcdclcr, ninclcr, ilişkilcıc daha yumu^ak ini^Icr yanabilırlcr. (Ikıını.ımam gcrcktiği haldc ncni okuttulaı. Çeli^kivi burada bırakmadım. Hukuku bitirdim. Avukatlık biraz yaptım. (üttıg'im Anadolu kcntlcrindc 6ğrctmcnlik yaptım. Bıınlarla insanları ranıdım, buralardan şiirler yazdım. Okuduklarımı elimın tvrsıylc itip şiıri rncslck yaptım." Mucı/c mi bu.' llani şiır yazmak için biraz da çılgınlık yapmak gcrckmcz mi.' Bu 5 çocukla .'jiir, aynı kucağa sıüabilıı mi? I lclc ki, cocuklar sosyalisr olacaksa... "Mııci/c olan rarafı, bcs çocuk bııyütmck dcğil, sjir yazmak da dcgil. Beş çocıık bıiyiıturkcn, o çocııklara anncsi oldıığıııuı/.u hissctırmek, a^ırlığınızı şiirdc koynıak. Çok ağır iki i^i, birbirinc dcgdırmeden yapmak. Cîccc silahlı, gündüz külalılı bir hayat. Şiiri bcn, ncıkcsı uyurtuktan sonra ya/.dım." Bu, "zor ya^amak" dediğimiz türdcn bir şcy mi.'' Bclki dc kcndi şiirini, "Ayrıııtılar ilahisi"ııi, soııı yapıp gcri çevirmclı .şairc: "Ben ncyi kımden aldım, ncrdcn aldım/ hcrijcyi bir ycrdcn aldım / yorgu nıım yorganım ıızakta dışarda / sabrımı bolca vcrdilcr icerden aldım ... durıır nıııyum bu göıııüdüktc neyim var / tulıal dcdı çılgınca tuhaf/ ayrıntılar, paslı sürgünlcr, yobunlu taşlar / ya al rındakilcr ardındakilcr/ (îültcnc kandıın" Nasıl yani, zor nıu kolay ını yaşamak.'' "CUiltcn'in zor biı hayatı oldu bir bakıma, dışardan zor görüncn, ama ic Kaoın şair olmak