Katalog

madım. Bütün Avrupa'yı bil mek diye bir şey olamayaca gını vc Eliot'ı büyük bir şaır yapan şeyin bilgisi olmadıöı nı (ki Eliot'ın zaten o kadaı bilgili olmadığını da bugün ^ ^ ^ ^ ^ ^ artık bıliyortım) o zaman bi ^ ^ ^ ^ ^ ^ lc görebildiın. Aynı sekilde, Eliot'ın şıırinin gerçekten büyük olan, Ingiltere'de yaşayan şair ve çevirmcn .Savkar Altıncl'in, Ortaçağ'dan günümüze dek en önemli gcrçekten yaşayan yanının bu şıırın için deki bilgi öğesi olmadıgı gibi, o bariz " Ingiliz şairlerinden yaptığı çevirilerden oluşan "Kuzeyde Bir Adadan" adlı dcrlemesi geçtiğimiz sanat" ö^csi bütün o "modernist" günlerue yayınlandı. Altınel kendi şiiri, çcvirileri ve Ingiliz şiir duyarlığıyla ilgili görüşlerini numara ve oyunlar da olmadıgını göranlattı. düm. Daha do^rusu, bu "sanat" öğcsine de bir ölçütle inandım, ama gene için için $atr kımltginızi inanmadım. Yahya Kcmal'ın bugün sonMEHMET DEMİR suz saygı duyduf*um o "ilimdeıı, sanattan vc fiır anlaytjinızt nluşturan bu elmcn azade şiir" görüşü bende daha o günlerde fiöy/e bir hitahtn uzden gelme\i tabii gelışrneye başlamıştı. Ilım ve sanat şaiıi ler tam olarak ncdefctl Yıllardır Ingutcrc'de ya$ı Haşim'i de o gün de sevemedıın, bu güıı lcrdı? yıırsunuz, süreklı olarak tngıliz şıirinden Bir örnek vere de sevemiyorum. Yalınlık, doğallık, raçcvırılcr yapıyorsunuz ve kcndı şurınızlc hatlık, gcrçek bir dııygu yüküne sahip olyım. Yukarıda adını de tngiliz sıırı vc Ingiltere arasında, dahu nıak ve hayat hakkında bir şeyler söyle andığım liliot'ı ilk ilk sıır kıtabımz Kraliçe Viktorya'nın Dümck benim gözümde şiir için hep önemli kez neıedeyse çoşü'nu/ı admdcin ba^layan bir bağ var Önıe ölcüler oldu. Sonradan bu özelliklerin en cuk denecek yaşta bıraz bu bağdan \öz cdcr mıuniz? çok tngiliz şiir gclcneğınde bulundu^unu okudum ve tabii Şiiı yazmaya Ingiltere'de, ya da daha hcrkes cibi ben dc gürdüm; ama tabii bu anlamda "Ingili/" Kralicc Gcce G Ku/.eyde Bir dofirusu Britanya'u.ı, başladını. Yetmışlı olmak yalnız Ingilizler'e özgü bir şey de bu siirde çok güzel Viktorya'nın Diişii/ Adadan / Şavkar Şchirler / Şavkar yılların sonunda Glasgovv Universıte şeyler buldum; gil. Benim gözümde bu anlamda Yahya Şavkar Altınel /Şiır Altınel /Oglak Altım'l / Korsan si'nde dnktora yapıyordum. () dönemin Kemal de "Ingiliz11, Cahir Sıtkı da "lııgi ama daha o zaman An Yavıncılık /47 s. Yavıncılık/ 110 s. Yavmcıhk / 43 s. Glasgovv'u Eliot'ın 1920'lcrdc tanıdıgı liz", Metin Altıok da "Ingiliz". bile Eliot'ın birçok Londra'ya benzeyen, gri, karanlık, yag yanı bana tcrs geldı. Klıot 1880lerde Yalınlık, doğallık, rıihulltk tabıı sıztn lıı şıır, lıikâye, roman okuılum, kendim murlu bir şehirdi. h'arklı olarak, Eliot'ın ^urinimz de beıncn go'ze çarpan ozellıklerı, de birtakını şeyler düşündüm, ckıydunı, ıloğnıuş, Avrupa kültürü karşısında belli Londra'sı, ncr şcye karşaı, yaşayan bir şcbir e/iklık duyan bir Amerikalı. Ancak ama bunlar hep bıçitrnel ozellıklcr liıraz hirkcn, benim Glasgovv'urn çoktan öl duyunısadım ve bu karnıaşik etmenlerin da ingiliz şiiriyle pavlajtıgınızı uiylediğj »onucu olarak gelişen şiir anlayışımın vc çok şey bılc.rck, bütün Avrupa'yı bilerek müştü. Bir /amanlar dünyanm önemli bir Avrııpalılar'ın dengi olabileteginı düşüntz dünya görüşünden söz edcr tniunız? dünya görüşiimün en çok Ingiliz gclene köşesi olmasını sagiayan bütün o öğeler, o nüyor. Ben de Eliot'ın ctkisiyle buna Ben bunu kısaca bir rür gcrçekçilik, eski gemi tezgâhları, lokomotif labrikala ginıîc rastlanılaıı şiir anlayiiji ve dünya gii ınandım, ama bir yerde için için de inanhayata gcrçckçi bir yaklaşım olarak tarüşüyle çakıştı^ını sonradan gördünı. rı, dcv ürctim gücü, 1890'larla 1920'ler nımlıyorum. Gene Eliot'a dö arasında öztllikîc görsel sanatlar alanında nersek, Eliot için belli bir ideal kendini göstcren canlı kıiltür hayatı, her var; hcr şey ögrenileeek, Avruşey, lıer şey geçmiştc kalmıştı. Bir metropalı olunacak ve böylelikle bir polda dcğil, br nckropolda yaşıyordum. tür kusıırsuzluga ulaşılacak. Tcmcldc bir raşralı olan üliot'ı, Lond Tabii Eliot akıllı bir ınsan ola ra'nın o karmaşık ve gürültülü hayatının, rak böyle bir kusursuzlugun hcr sabah banliyölcrdc yaşayanlar şehirde gerçekte olanaksız olduöunu çalışmaya Kclincc köprülerden akan iriban biliyor, ama bir yandan da sü sellfrinin, gccclcrı publan dulduran kalarekli olarak bundan dcm vur balıkların çok etkilemesi gibi, tcnıcldc bir maktan geri kalmıyor. Bense biiyük şehir iıihanı olan benı de Glas böyle bir kusursuzlug'a, ya da govv'ıın DLI ölrnüşliigü, bir kıyıya itilmişli mutlaklığa diyeyim, inanmıyoği, lıaritadan silinmişliği çok ctkiledi. rum. ilk şiir kitabım Kraliçe Şchrin, sonradan baştarı başa ycnilcnccck Viktorya'nın Düşü, bildiğiniz olar, inanılma/ dercccdc köhnc bir mcr gibi, "Kraliçe Viktorya nın rosu vardı. Bu nıciroda uyuyakalıp dü Düşü" ve "Çin Lokantası" adlı şünde kendini eok daha görkemli bir döiki bölümden oluşuyor. Bu ıkinemde gören bir gençkızla ilgili ilk şiirim li yapıyla belli bir karşıtlığı an"Kraliçe Viktorya'nın Düşii' nü bu duylatnıak istedim. ilk bölümde gular içindc yazdım. Anıa bcn bu şiirde "Kraliçe Viktorya'nın Düşü" ve başka birkac şiiriıııde Ingilterc'nin bir şiirinin yanı sıra, aralarında tür fon ya da dekor olarak kullanılmasını Eliot'ın da bıılundugu, büyük fazla önenısemiyorum. Şiirimle Ingiliz şi edebiyatçılarla ilgili şiirler var. iri arasında sizin dediğıniz türden bir bag Bu bölüm bu insanlann kusurvarsa, bence o bağ bu degil. stız, ya da dışarıdan bakıldı O zaman bu buğı iizin tam olarak nastl öında kusursuz görünen, mitdeğerlendırdığı'fiızi soraytm. leşmiş hayatlarıyla ilgili. Anıa Her şeyden önce şunu söyleyeyim: In sonra gerçek hayatın ya^lı, pis, giliz ^iirinden de, genel olarak Ingiliz külkarmaKarışık Çin lokantasına türünden de çok erkilcndim; ama bu etkigiriyoruz. Söylenmeye çalışılenme "Bu tngilizler çok büyük insanlar. lan, hayatın gerçekte her zaher yaptıklarında mutfaka bir hıkmet var man böyle sınırlı, yarım, eksik dır, ben de onlar gibi yapayım" şeklinde ve kusurlu oldugu, hcpimizin olmadı. Yeııiyetmeliuımde, daha Türkihayatın içinde olduğumuz ve ye'de yaşarken, edcbiyatla ilgilenmeye nc yaparsak yapalını dışına çıbaşladıg'ımda çoktan lııgilizce ögrenmiş kıp üstünde mutlak bir cgetim; dolayıstyla ıla Ingiliz kültürüyle olan ınenlik kuramayaca^ımız. Bu tanışıklığım çok gerilcre uzanıyor. Anıa bir yerde zaten "Kraliçe Vik işin başından Ingiliz kiiltüründen yola torya" şiirinin içinde de söyle çıkmadım. Tiirkçe de, Ingilizce dc bir donen bir şey. Hepimiz Kraliçe* Kendi şiiri ve çevirileriyle Şavkar Altınel 11 Kuzevde Bir Adadan" sesler... SAYFA 12 CUMHURİYET KİTAP SAYI 294