Katalog

lığın karıştırılıp btından ha/ duyulması duyulan ha//ın geıı donııldug'ıındc arka daşlara anlatılması onlaıla payl ışılması dır Vınccnt ha//ı arar Buna oldukça yak laşıı anıa ışlet tam ıstedığı gıbı gıtmc/ loplantıda daktılocu kı/la tanışır Vın tent Bahçcye çıkıp bıraz dolaşırlar ( an ları sıkılıı ama ımdada "gokyuzunun kıç delığı' yetişır Vıncent bunun uzerıne daktılocu Julıe ıle havuzda çıplak yu7mek ıster soyunurlar Yatmak ıstcrler ama ya tış gerçekleşmez (.unku "Vıncent'ın alctı solmuş bır dağ çıleğı gıbı kııçuk" oldu ğundan vc buyumechğınden ışler yatar Ama ıkısı de gerçekten yatıyormuş gıhı ses çıkarırlar Odasına çıkan Vıncent yorgunluktan yatağa U7anır ve Pontcvın ge*lır aklına Ioplantıya temsılcı olarak gonderılcn Vıncent Her şey çok hızlı gelışınıştır Vınccnt tam olaıak nelerı yaşadığının far kında dcğıldır Olaylaıın hı/ı başını don duımuştur onun Yaşadıklarında yu7ey sellıkten başka bır yoğunluk yoktur Vın cent'ın Soııunda yaşadıklarından duydu ğıı ha7/ı vurgulamak ıçın şıınları sovle mek gelır aklına ' Dostlarıın si7in ıçın duzdum hepıni7in babafıngosu bu mut hış alemdc yer aldı ben si7in vckılını/ dım, si7in buyukelçıni7dım sızın duzueu mılletvekılınızdtm, sızın paralı babafıngo nu/dum, çoğul bır babafıngoydum (s 139) Vınccnt'la şovalye gundoğumunda kar şılaştıklarında, Vıncent şovalyeyc ıyı bır gece geçırdığını ıkı kcz soyler, ama şoval ye hıç oralı olmaz Ama uçuncu kez ıyı bır gece geçııdığını cklcyınce Vıncent, şovalye de katılır oııa O da ıyı bır gecc geçırdığını soyler Bana kalırsa şovalye nıç duşunmcmıştı gecenın nasıl geçtığını O lıalen daha gcçırdığı gecenın etkısı al tındadır Ve belkı bu ctkıdtn kurtulmak ıstıyordur Bu etkı şovalytnın yaşadıkla rından aldığı hazdır Sovalye hazzın bu yuleyıcı dumanının altında yarı baygın ge/ınırken Vıncent kcndısını gcçırdığı gecenın ıyı bır gecc oldıığuna ınandır makla mcşgulduı "Romanın kahraman ları hazzı yakalamaktan başka bır şeyle ıl gılenmezleı Bununl.ı bırlıktc, onları ha7 dan çok hazzı cldc etmenın kışkırttığını yavaş yavaş anlar okur Onları yonlendı ren şeyın ha/ arzusu değıl, zarer tutkusu olduğunu " (s 11) Kundera'nın romanında gunumuz ın sanlarının yaşayış vc anlayış bıçımlerını gozler onunc serebılmek ıcın Vıvant Dc non'un oykusuylc parclcllıkler, sık sık bağlantılar kurması bılınçlı vc ustaca bır davranıştır Kundera yavaş ama buyuk oynar Çunku amacı "Bugun, XVIII ge nel anlayış ve sanatını en ıyı temsıl ettığı kabul edılen yapıtlar arasında sayılan (s 9) " Vıvant Denon'un yapıtı gıbı, XX yuzyılın genel anlayış ve yaşayışmı temsıl eden ıyı bır yapıt oluşturmaktır Acaba bu tur yapıtı oluşturabıldı mı Kundera? Bunun yanıtını vermek ıçın vaktın çok er ken oiduğunu duşunuyorum, Vıvant De non'un oykusunun, ıkı yu7yıl sonra yuzyı lını temsıl eden yapıt olarak kabul edıldı ğını gorunce Ayrıea yapıtların gelecek yuzyıllarda nasıl değcrlendırıleceğını şım dıden kestırmek mıımkun değıluır Anıa şu kadarını boylcyebılırım Kundera bana CUMHURİYET KİTAP SAYI 294 Zalup tutkusu tı edebıyatl çok ıyı bılen vc kcndını hı/a kaptırmadan gıınumu/ olaylaıını dcgu lcndıren bııı olırık ıvı bır yapıt oıtaya koymuştur (Jyk kı romandakı olaylar vc olayların gchbimı, çok sağlam vc araların da hcrhangı bır laçkalığa ycı vcrnıeyecek bıçımde bırbırıne rııttııruimu^lardıı Bır bırınc sıkica bağlanmış vc romanın yapı sına yedırılmi!} olaylaı oıgıısunun cn ku çuk btr parçasında dıkkatsı/lığın ya da acemılığın cserı yoktur Dahası, romanın hcr tumccbi ozenle seçılmış, romanın akı şında duzenı vc anlatımı yaralayacak faz lalıklardan kaçınılmıstıı Roman her ne kadar ' ıçınde tek cıddı soz buluıunayan bır hahflık ornejSı gıbı gorunuyorsa da, romanın asıl aöırlıöı Kundera'nın roma nına kattı^ı hatıflıklc saklıdır Romanda olaylara bıçim vercn unsuıiar arasında ycr alan ııudyanın punumuzde heıkesı boyunduruk altına aldığı, herkesın sırtın da a7imsanamayacak bır ağırlık oluştur dufiıı ortadadır Aj*ırlığını en çok, kame rayla çektığı goruntulerı ıstedığı gıbı ke sıp bıçtıkten sonra çckımı yapılmış ılk goruntulcrın zaman ıçındekı konumlanıs laııyla uzaktan yakuulan ılgısı olmayacak bıçımde, penib. btr scyırcı kıtle&ıne yayın laması vc bu goruntulerı dcöı^ık /aıııan ve mckanlarda defeışık amaçlar ıçın, her seferınde ayrı ayrı dıfımleyerek kullanma sı ve bunun sonucunda goruntulerı, go runtulenen varlığın dcnctımınden tumuy le çıkarmasıyla hıssc trırır medya Kundera, medyanın ağırlığını gunumuz yaşamından aluı^ı cntelektuel Berck, TV'cı Immaculat.ı ya da Çck bocekbılım cı gıbı çevremızde tınt atan, hemen her gun karşılaştığımı/ ınsanlarla temsıl ede rek ve bu ınsanları, gunumuyu ve geçmışı ayrıntılarıyla bırlıktc çok ıyı bılen ve gelc ceftın hcs,abını şımdıden oldukça ıyı ya pan bılge bır ya/arın usta bır anlatımla, guncel olayların ıçıne fa7İata ıddıalı boz lere gcrck duymadan buyuk bır rahatlıkla yerleştırerek, medyanın kaçınılmaz ağırlı ^ını bır hafıHığe donuşturur Romana bu rahatlıgı vc hafıflığı katan, Kundera nın anlatım gucunu, anlatıyı sonuna kadar /orlamasıdır Romanın deneme havasında yazılmış (1 ve 3 bolumler orneğın) bo lumlcrı dı^ında heı şey romanın ımgc ka lıpları ıçınde kalır ve olaylar "anlatıhr" hıcbır şey dogrudan "saptanma7" Hoş, eğlendırıcı vc 150 sayfalık bır kı tap Yavaşlık Kıtabın, "buyuk usta" bır şaırımız olan Ozdemır Ince'nın tıtız vc tcmı/ çevırısıylc, Fransa'da yayınlandık tan çok kısa bır surc sonra I urkçe'ye ka zandırılmış olması sevındırıcıdır I ransi7 ca bılmedıöım ıçın, Almanca'sıyla karşı laştırarak okudum Yavaşlık'ı ve Ozdemır Ince'nın kusursuz çevırısının tadına var dını O7demır Ince, her ne kadar Şurlık'ın 14 sayısındakı (Nısan 1995) bnscs te Karşı Çevırı adlı şıırın yazısında, "şıır çevırmenın cnayılık" olduğunu soylese de, o çevırdıfiı şıırlerle, denemelcrle (or neğın Saptırıimış VaMyetler, Can Yayınları) ve ıomanla Turk hdcbıyatı'na "enayı lığı" sayebinde çok onemlı yapıtlar ka/an dırmıştır Kcşke her "enayı şaır" Ozdemır Ince gıbı olsa • Yavaşlık/ Mtlan Kundera/ Can Yaytnla n/ Çnıtren Ozdemır Ince/ Utanbul 7995/ 150 s Hulki Aktunç'un önemlı romanı yeniden bastldt Bir Çag Yangını GÜLTEKİN EMRE HULKI AKTUNÇ Hir Ç.ıg Yanuını "Bır Çağ Yangını" ulkemizi yakıp kavuran bıtme7 tüken mez bır yangının, bıtme/ riıkenmc/ oykusunu, acısını anlatiyor. I Medyanın ağırlığı stanbul'da, (ya da kucuk bır şehıre ozgu bır sokakta) ıkı katlı, belkı de cumbalı bır cvdc yaşayan Omcr'lc ablası Nısa ' Bu evdc kıın varsa, ne varsa, yaşamlauyla ve olumlcrıylc hcpsı cehen nem kozlen"dır Ikı kardeş bırlıkte yaşı yor Omer'ın devrımcı bır arkadaşı gelı yor sıkça vt gızlcnıyor burada Babayla bırlıkle ılegıl çocuklar Annesız Ulkc hcr /amankı gıbı karısjktır (Ne /aman bclını dogrulftu kı^), sıyasal çatış malar tartışmalar volayrımları sezılır fon dan Karşı guçlcr (Nuh gıbı mı'), yangını koıuklcmcye neveslılcr goz lerını sokaktan Omerler'ın evındcn ayırmamakta, pu sular ktırmakta, lıaııı tuzak lara ha7irlık yapmakta "Olum boylesınc gcnış bır ycr kaplaınıyordu hayatı mızda Gıdcrek yalnız o ka lıyor Istıla cdıyor bızı Olum yaklaşıyor, bır otclde 37 canı almaya hazırlanıyor "Kaçak"laı ve kovalayanla rın kol gc/dığı bır du7en, bır ulkc, bır kcnt, bır dun yada yaşamak kımın ağrına gıtmc/1 Llbette "Olıımdcn kolay kolay nayat çıkmaz " Alevın nc zaman ortalığı kaplayaca^ı, yayılaca^ı her şeyı baracağı hıç bcllı ol maz Ateş mazfumları, suçsuzfarı hedef almışsa bır kcz olum ya7ilmış demcktır tarıhın bağrına 'Oç gc/ınıp duruyor aramızda, fırsat kolluyor can yakmak ıçın, can almak ıçın Acılara acılar eklenecck dıl de acıları yansıtacak ycı arayacak, şurc, romana, oykuye yuklcnecek yureklere, bellckJere, yaşamlara gırccek, gırdı de Dıl, gunlerın "tutanağı "na da ım/asını atacak, gı/le nenlerın peşıne takılacak ve "Hıçbırı ola ğan" olmayan "oluler"ı ele alacak, tarıhe navale cdecek, cttı de llulkı Aktunç, 8O'lı yıllarda yaşanan acıları, karmasayı, kıyımları, olumlerı, duşmanlıkları, Kinlenmelerı, oç almaları, gpçlcrı Omcr, Nısa, Nuh, Kurt, Çavuş ve Omer ın arkadaşı uzerınden ele alıyor Bir Çağ Yaneını'nda yerlı yerıne oturtuyor Hulkı Aktunç, sankı bır onbılıcı Sı vas'ı oncedcn gordu sankı, romanında yobazların (Nuh un) yaktığı yangının kol ları Sıvas'ta yakılan aydmları, şaırlerı, sa natçılan da yakıp kavurmak ıçın durmadan genışler, dallanıp budaklanır gıbıdır "Govdclcrın çevresınde vangın, yangının kullerındc uyuyan govdefer Aydınlık guçlerın, ılerıcılerın karşısında yobazların dıncıle rın gelışmcsı de Bir Çağ Yangım'nın bclkcmıCını oluştu rur Nulı muslu manları tembilen ycr alıyor kıtapta, surcklı alevı, yangını, dınsel motıflerı gunluk yaşamında ağırlı yor Onda "Yaşam vc tutkıı, alcv ıçınde boy" atar hep Olum korkusu ıçındekı yençlıgın yaşa dığı fırtınalı gunler, gazctclerdc her gun boy gosteren olumler, oldurmeler yaşa mayı bıle unutanların dramı, "kıyamctı kcndı egemcnlığı ıçın' kullanan kcsımler namluların lıecıef aradığı gunler, kana doymayan yoba/lar, duşlerındc sureklı yangın gorcnler "Çukurda yangın var Gayyadıı bu", 'Onları yok edcceöım Sı lahlarım ve kundaklarım yerecck bana " olumden kurtulmak ıçın olumune koşan lar, 'başkalarının olumunden geçe"nlcr ulke ararken kendılerıne, " bırılerı bi/ den soz edecek ve asıl o L& man yargılanacağız dıye ken dı"ne gclenler "Kedıbıyıklı adamlar"ın gıderek ço^aldı 2ı bır Turkıye'dekı sıyasal karmaşa yayılır durmadan Bir Çağ Yangını, ulkcmızın hcr yanına Kıtabın 135 140 saytaları nı okurken Madımak Ote lı'nde yakılanlar geldı gozu mun onunc alevlcr nasıl ya yılmıştır itını koşc bııcaga kım bılır1 Tcnlerı eşyaları duvarları nasıl cmmıştır crıtmıijtır yutmuştur' "Yangın bır ke/ başladı mı kımse u/ak kalama/' Ya ateşı ya alevı ya dumanı gclır sana Ulaşır [ la ben de yakıcıdır onun " Ulkcmızı yakıp kavuran bıtme7 tuken mc/ bır yaııguun bıtme/ tukcnmcz oyku sıı, acısı Bir Çağ Yangını. Sımgeler, ımgelcr, motıllcı bırbırıne agar romanda Dıl bır şııre banar, bır ma sala "Sut kanadı ıncır Dıllcrın tutuldu ğu, kckcmeleşıldıgı gunleıın ustune ustu ne gıden, adreslerın ıslıklaştığı, "7amır"le rın (ıçyu/) anılaştığı ortamların romanını yeniden okurken, guncelı romanında us taltkla agırlayan ve yarına kalmayı başara bılen usta bır yazarın hakkını teslım et memek kımın naddıne1 Romanın kurgu biınu dılındcn, anlatımını kurgusundan ayırmak da olası değıl 12 Eylul'u, sıyasal cınayetlerı, faılı meç hul cınayetlerı, yobazların saldırısını, Sı vas'ta yaKilan 37 canı yaşayan ve yaşatan bır Turkıye harıtasının neresınde duruyo ruz? Sorgulayın kcndınuı hclc bır1 Çoktandır ıyı bır roman okumadım dı yenlcre hararetle onerılır Bir Çağ Yangını; bağrı yanıklara, yureğı yanıklara, çık mazda olanlara, şııre duşkunlere de • Bir Çağ Yangını/ llulkı Aktunç/ Ro man/ AbA Yaymları/ 2 bs Nt\an 7995/ 143 i SAYFA 1 1