Katalog

Albert Vidalie'nin "Ayışığı Kuyumcuları", Fransa aa yayımlanışından hemen bir yılsonra, 1955'teTürkçeye çevrilip Cumhuriyct gazetesinde "tefrika" edilmişti. Thilda Kemal Yaşar Kemal çevirisi olan bu tefrika şimdi kitaplaştı. ALPAY KABACALI ıradan bir Fransız köyi'r CroixdcBonvoir. Köyün dolayında, çalılıklar arasında bulunan bir ceset... Bir cinayct işlenmiş... Yazar, olayın gelişimini anlatırken köyü, köylüleri tanıtır; aralanndakı ilişkilcri ortaya koyar. Sürukleyici kısa bölümler... Jandarmaların hiçbir sonuç vermeyen araştırmaları. . Paris'tengelen dedcktitin çabaları . Cîezgin satıcı Cantalou'nun kı/ına, Mariette'c âşık, kötü ünliı bir "avare"yi, Lambcrt'i katil sanığı olarak yakalamaya hazırlanır Parısli dedektif. Pekgençbir kız,öldürülenin akrabasından Ursulc, Lambert'iuyanır. Birlikteormanakaçarlar. Lambert'le dişj bir kurda'benzedig'i için onun Louvettc adını taktığı Uif.ule, yabanıl doğanm bağrında doyumsu/biraşkyaşarlar Aylarca Yazkiş.. Bu ,ışkın ve ıki sevdalının dogayla ilişkılcrinın anlatıldıgı bolümler.. Sonra bir çolak girer yaşamlarına. Sag cli bilcğinden kcsilmiş, eliıı yerinde bir kanca. Bu, Ja<.qııot. Lambert'le birlikte nice seriivf ne atılmıs.. Aynı çcteden olmalılar. Kendı aralarındaki gizli saklı, üstü kapalı konuşmalardan, Ursulc de okurlarda bunların "ayışığı kuyumcuları" olduklarını anlarlar Bu çolağın yardımlarıyla genç âşıkların yaşamı biraz kolaylaşır. Sonrası... \ lem anlatılan olayın gelişimi, hcm dc üslup ve çcviri üzcrine f ikir vertnck üzere bir alıntı yapalım: Avısıöı Kuvumcuları min bitmez tükenmez zenginliği... Bedenıbirneşe...Güzel, kıvrak, güçlu... Ormanın ctiyle beslenmİ!}, sııyuyla yıınmuş. Serbest, scrt. Kendi kendinin olnıaktan sarlıo^. Mer günün taze kanı damarlaıında. Işte bu on sekız yaşın bedenı, büyük bir bcyaz kıış gibi, bir gün bu ne^e hasatının üstiine kilitlenen kapıya çivilendi. "Bılmiyordu ki, insanlar yalnız başkalannın mutluluğunu çekemezlcr, mııtlulııktan başka her şeyi bagışlayabilirler. Daha şimdideninsanlarınkendi mutlulugunda bir gedik acttklarınm da ayırdında değildi. Gizlerini kımseye açmamalı, mutluluklarmı kimseye göstermemclıydi. Lambert kızı sevdiği, onun acı çckmesinden korktuğu için bir arkadaşından yardım istemiijti. Arkada!) yardınıa gelmiş, geli^iyle mut luluklarmda açtıfiı gedik lıiç kapanmatnıştı. Bunun böyle olduğunu kız çok sonraları anladı. Anladı ama, i^ i^ten çoktan geçmı^tı ()layların gidışinin öniinc gcçmenın olanağı yoktıı Aşka düştıigıındcn bcri gücunden kus,kulanan ise, zavallı Lambert! Sonra, bir an için, kendi gücüyle bas,a çikılamayacagınısananzavallı|acquot!" Daha da açarsak, romanın süriıklcyiciliğine kapılmasını engelleyebiliriz okurun. Şu kadarını belirtmek gerekir. Son bölümlerdc olayların akışı iyice hızlanır. Savaş girer araya, evlcnmeler, olumlergirer... Ve insanların acımasızlığı,çıkaralı£ı... Değerölçülerinintemelsizlıği.. Kısa ama yoğun romanda ıpuçlarıustalıklaverilir;kişilerveolaylar ustalıkla, klasiklere özgü ralıatlıkla anlatılır. ThildaYaşar Kemal çevirisi hoş bir kitap... Bardot'nun Ursule roliinü üstlenmesinde, kuşkusuz, öykiinün sürükleyiciliği kadar sinema diline yatkın olma.sının da payı var. Albert Vidalie (1915 1971), Türkiye'de hiç tanınmayanbıryazar. Yaşamı da romanı kadar ilginç. Önceleri kabarelcrde şarkıcılık, ardından gazetecilik ve şarkı sözü yazarlığı yapmış. 1954'te yayımlanan bu romanında ve sonraki yapıtlarında "aldırmazlığı, oldukça çiğ bir gerçekçiliğı ve keskin bir şiirselliğı hoş bırbiçimdebağdaştırdıgrbelirtiliyor. S Şiirsel anJatını Bu inandırıcı ve yadırgatıcı, yer yer de değer yargılarına, sözü edilen yaşam biçımine, insanların ikiyuzlülük ve bencilliklerine başkaldırmaya yönelticı atmosier içinde, "«jiirscl anlatımı ve kurgusuyla okuru alıp götiiren, o yabaıuı, iarklı yaşamın içine süıükleyenbiröykü"yüizlemekteyiz Çarpıcı, unutulmayacak, bir kez daha okıımak ıste^i yaratan bir yapıtla karşı karşıyayız. Kitabın, yayımlandıgı yıllarda sinemaya uyarlandı^ı, lilmin Türkiye'de "Mchtap Kuyumcuları" adıyla gösterildiğini ogreniyoruz Uyarlamayı Roger Vadim'inyönetmesındeveBrigitte Ayışığı Kuyumcuları'nın Fransa'da yayımlanışından hemen bir yıl sonra, 1955'te Türkçeye çevrilip Cumhuriyet gazetesinde "tefrika" edilmiş olması da ilginç. Çeviri, kırk yıl sonra kıtaplaşmış oluyor. Daha da ilginci, tertemiz, akıcı çevirideki imzalar: Thilda KemalYaşar Kemal Yaşar Kemal'in yapıtlarını başarıyla İngilizceye çevıren Thilda Kemal'in ımzastna ilk kez bir Türkçe kitapta rastlıyoruz. tnce Memcd'deki akıcı dille, bir başka türlü "eşkiya" öyküsü anlatılması da dikkat çekiyor. Dolayısıyla, Ayışığı Kuyumcuları'nı Türkçedeçevirmenini/çevırmenlerinı bulma şansına erişmiş kitaplardan biri olarak nıtelemekgerekiyor • Ayışığı Kuyumcuları//4/^ı:"r/ VıJalıf/ Çcvırenler Yhılda Kemal Ya\ar Kenıal/ YcıpıKrcdı Yayınları/ 10Hs Değişik bir "eşkiya " öyküsü "Çok sonraları, kızdan söz açanlar, onun serüvenini anlatmaya kalkan bazı meraklılar, bazı işsiz güçsiızler bu ışi beceremedilcr Cünkıi kızın o ilkbahardaki halini biiemezlerdi. O bahaıdaki, gözyaşlarınclan ve yenilgilerden önccki durumu anlatabiltnek için böyle kuru değil, rüzgâr gibi, absent gibi, üzüm gibi kokııltı, şıirlı sözcükler gerekti. On stkiz yaşın tansıgında, cildi güneşten yanmış, gözleri güne^ten pırıl pırıldı. Sabırsu ayakları onu, yırtık pırtık eteklerini ok^ayarak, vadilerden koıulardan, gölcükleıden, tepelerden gündelikmutlulukavınaherzamanzaferkazanmı^.her/amandoymamısjgötürürdü. (...) Kaynakları.berrakpınarları, gölge ve ı^ık oyunlarıyla, Lambert'in gözleriyle gördüğii dört mevsiC U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 2 5 5 SAYFA 0