Katalog

MUZAFFER UYGUNER lim Sende Ayışlğı, Oya Uysal'ın yeni çıkan şiir kitabının adı. Daha önce Ikili Düşünceler (1972), Büyük Düşlerin ^^ Tiirküsü (1974) ve Savaş Çocukları (1976) adlışiirkitaplarıyayımlanmıştı. Bu son kitabında gerçeklik ile düşsellik iç içe bulunmaktadır çoğunlukla. Kitaba adını da veren şiirde bunun ilk örnekleri görülmektedir. Ayışığının teklifsizce evin içine girmesi ve evin durumunu görmesi bunun bir göstergesidir. "Şurdan Burdan" adlı şiirde de bu iç içeliği buluyoruz. Düşlerdünyasındagezerkenevdekiişlerin onu bekkdiğini anımsamak çıkıyor karşımıza, düşsellik bir anda gerçek yaşama dönüşüveriyor. Bu iç içelik "Suskun" adlı şiirinde deaçıkseçik seziliyor. "Akıncı düşleri"nin içinde "delikanlı bir sevdayı"anımsar ve "gizlice girip gözlerinden/ dipnotunu okudum yüreğinin" der. "Şurdan Burdan"ı düşsel gezintileri sırasında mutludur; ama, gerçekle karşılaşması bu dalınçlardan onu uzaklaştırır. Çünkü, "evde çamaşır var/ toz alınacak ütü yapılacak"tır. Oya Uysal dördüncü şiir kitabını yayımladı E Elim sende ayışığı O y a Uysal, "Elim Sende Ayışığı"nda, toplumumuzdaki bir insanın duyumsamalarını, hüzünlerini, sevgisizliğini, severliğini, acılarını, yadırganmışlığını işlemiş. Kitabın arka kapağında da belirtildiği gibi, "bireysellikten yola çıkarak genişleyen, toplumu sorgulayan sıcak ve aydınlık şiirler" kitapta yer alan şiirler. Nostaljlk Takılmalar Uysal, kendi kadınlığından yola çıkarak toplumumuzdaki kadın yaşantısına ve özellikle ev işlerine dönük gençlere değinmiştir? Bir önce verdiğimiz dizelerde bu görüldüğü gibi birçok şiirinde de görülür. "çaya bir şeker atarım/ rakıyı susuz içerim/ en çok kendime âşığım/ sonra şiire" dese de (s.8), kadının ev işlerinden duyduğu tedirginliği de unutmaz. "Nostaljik Takılmalar"da eski günleri özlemle anar, günlük yaşantıya da dönüverir. Evde yapılacak işler bu dalışlardan uzaklaştırır onu. Bu şiirin sonlannda Ada vapurunda kendini dinlerken birden karşısına çıkiverir "otobüs, daktilo/ şiir başıboş/ otobüs, daktilo, bulaşık/şiir huzursuz/otobüs, daktilo.bulaşık, kreş/ şiir susmuş'tur artık. "Günübirlik Gezmeler" şiirinden de gözlerinden "tek sesli birhüzün geçip" giderken "ahh şimdi Halikarnas'ta gezinsem/ incik boncuk beğensem" düşüne dalar; ama, "dizelerle kınştırmayı bırakıp/ akşama makarna mı yapsam/ pilav mı/ soslasam mı/ soslamasam mı" gerçeğine döner. " O Dostunuz Için" şiirinde de "öyle anlar olur ki/ ana baba bacıdan has/ şurda burda rastladığımız dost/ yakındır hepsinden yüreğimize" diyerek bazı düşlerdenuyanıverir. UysaPın şiirinde mutlulukdavarhüzün ve huzursuzluk da. Bu duygular her insanda görülür elbette. Uysal, hüzün ve huzursuzluğu genel anlamda almaktadır. "Akortsuz llişkiler" adlı şiiri, insanlar arasındaki anlaşmazlıklarısergilemektevebuanlaşamamazlıSAYFA 4 ğın duygularını ortaya koymaktadır. Huzursuzluktan kurtuluş için "toplasam anıları resimleri geçmişi/ tıksam bir şişeye atsam denize/ omuzumu silkip dönebilsem eve/ sihirli bir halıya binsem ver elini yaşamak desem" dizelerindekidüşünceyedalıverir(s.36). " Yalnız Bir Kadından" adlı şiirinde, yalnızlığın burgacındaki bir kadının duygularını yansıtır. Şiirin bölümü sonundaki şu dizeler ilginçtir: "duman tütüyorsa da bacamızdan/ ocağımız tütüyor demek değil bu/ çokça Polyannacılık oynayarak hayal perdemizde/ bölüşüyoruz babasızkocasız/ ekmeği ve döşeği" (s. 39). Şiirin ikinci bölümünün sonundaki bu dizelerden sonra, 3. bölümün sonunda "değer mi en güzel dişisi de olsa/ dünyanın/ sevgimizden yeşermiş küçük bir yüzde / resmini görmek sensizliğin" dizeleriyle yalnızlık acısını iyice imgeler (s. 40). Şiirin 4. bölümü sonundaki "akşam hüznü konuk edeceğiz yine/ altmış metre karelik bir evde" dizeleri de bir yalnızlık gerçeğini belirtir. Şiir şu iki dizeyle son bulur: "yalnız değilim/ yalnızlığım var" (s. 42) Yalnızlığın yorulduğu yerde "ay çıktı mı nüznümle sevişiyorum/ kırk yıllık dost olmuşuzhanidir" diye söylenir. "Haydi Gel" adlı şiirdeki "yalanlarla süslüyorsun sevgimi/ gel de hüznü kullanma her şiirde" dizeleri (s. 48) sevgisizliğin derinliğine sokar bizi. Yalnızlıktan kurtuluşu şiirleştirirken bazen erotik dizelere de başvurmuştur. Andığımız bu şiirde karşımıza çıkan şu dizeler bunun bir örneğidir: "şimdi bir yatağı paylaşmayı düşündüm seninle/ haremde bir cariye gibi nazlı ve ürkek/ simli tepsilerde sunmalıyım sevgimi/ dişi ve çıplak " (. 49). Bazı başka şiirlerde de bu erotik dizeler görülüyor. Ayışığının evine girmesi, her şeye karşın onu mutlu kılar ve o ünlü çocuk oyunumuzdaki gibi "elim sende ayışığı" diyerek sevincini belirtir. "Düşünüverince Seni" adlı şiiri ise mutluluğun şiiridir.Mutluluk gibi özlemler de vardırşiirlerde. "Şurdan Burdan" adlı şiirde eski îstanbulgünlerinin.çevresinin özlemi vardır." Nostaljik Takılmalar" da çocukluk günlerinin özlemini dizeleştirmiştir. kolaycacık/bu şiire imge katsak mı hanım hanımcık" dizelerinde uyak var elbette. "Eylülde Tatil" şiirinin şu dizelerinde de uyak çıkıyor karşımıza: "sevindimdi/balkonda içi geçmeyecek çiçeklerin şimdi" (s. 30). Şiirlerde yinelemeler de görülüyor. Dize yinelemesi iki ayrı şiirde çıkar karşımıza. "Günübirlik Gezmeler"deki "parmağım değmemiş denizin mavisine/ temmuz/ denizde karpuz" dizelerini (s. 26), "Eylülde Tatil" şiirine de koymuştur (s. 29). "Haydi Gel" adlı şiirde bu sözcükler, bugünkü pop müziğimizde olduğu gibi epeyce yinelenmiştir. "Lütfen" adlı şiirinde de "seni seviyorum" 3 kez yinelenmiştir. Şiirlerinde değişik imgelerin yanında birçok simgesel yakkşım da var. Bunları bircik bircik anamıyorum burada. Fakat, kişileştirme sanatını kullandığı şiirlerinin bulunduğuna değinmek istiyorum. "Şurdan Burdan" şiirinde Istanbul'un Kızkulesi kişileştirilmiştir. "ama o kızkulesi niye yapayalnızdır/ acırım/ hiç kısmeti çıkmamış mı/ güzelliğine güzel hem de yararlı/ her gün kaç vapur geçer önünden/ düdük çalar lâf atarlar/ aldırmaz mı/ besbelli gönlünde biri var" dizelerinde bu kişileşitirmeyi buluruz (s. 8). "Galata Kulesi" adlı şiirde de "galata kulesi bir kıza tutulmuş/ her gün geçermiş dar sokağından/ ayağında şıpıdık terlikler/ etekleri uça uça/ her gün geçermiş dar sokağından/ ayağından şıpıaık terlikler/etekleri uça uça/galata kulesinden habersiz/ galata kulesi bu/ ıslık çalamaz/ koşsa koşamaz kızın peşi sıra" dizeleriyle şiirin tümündebu kişileştirmeyiokuyoruz(s. 16). Sıcak ve aydınlık şiirler Oya Uysal kitabını üç bölüme ayırmış: Elim Sende Ayışığı, Akortsuz llişkiler, Lütfen. tlk iki bölümdeki şiirlerinin üzerinde biraz durabildim. Son bölümdeki şiirlerinde "fırtınahırçınlığı" ile toplumsal konulara eğilmekte, "Lütfen"de çalışanların sorunlanna, "Ertesi Günün Şiiri"nde işsizlik sorununa, iş bulmuş birinin evdeki mutluluğuna," Zilhicce Aymın Onu "nda bir bayramda kesilen kurbanlara üzülerek hayvanlann öldürülmesini, "Tek Başına Bir Bir Yıldız"da Turan Dursun'un anısına, "Rıfat Ilgaz/ Şehitler/ Hükumet Nikâhı"nda Sıvas oîaylarındaeğilmiştir. Oya Uysal, Elim Sende Ayışığı'nda, toplumumuzdaki bir insanın duyumsamalarını, hüzünlerini, sevgisizliğini, severliğini, acılarını, yadırganmışlığını işlemiştir. Kitabın arka kapağında da belirtildiği gibi, "bireysellikten yola çıkarak genişleyen, toplumu sorgulayan sıcak ve aydınlık şiirler"dir kitapta yer alan şiirler. • Elim Sende Ayışığı/ Oya Uysal/ Şiirler/ Inkılâp Kıtabevi Yayını/ Istanbul 1994/61 s. C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 216 KlfUeştlrmo sanaö U ysal, şiirlerini özgü r bir ölçü ile yazmıştır. Uyak özgürlüğü de var. Bazen tesadüfen oluşuveren uyaklar görüyoruz. Sözgelimi, "Günübirlik Geziler" de bu uyak rastlantıları çokçadır; şiirin sonudaki "kimseyi sevemiyorum