Katalog

Film ve kitap olarak Josephine Hart'tn "ölesiye"si "Gizli MahzeıTi olanların öyküsü Kuşkusuz "Ölesiye" bütün bu soruların cevaplarını bulma peşinde değil. Cevap aramıyor bile. Yalnızca insani derinliklerimizin az rastlanan bir boyulesiye"yi okuduktan ve filtunu dillendirmeyi deniyor. (Edebiyamini seyrettikten sonra intı 'vazgeçilmez' kılan da bu yanı değil sanlar ikiye ayrılırlar diye midir zaten!) düşündüm: "Gizli mahzen"i olanlar ve olmayanlar. BiliyoERKEK, dışardan bakıldığı zaman "başarı" kavramını içeriklendiren bürum, insanlar hakkında yapılan bütün tün özelliklere sahiptir: Sürekli yüksegenellemeler gibi bu da herkes için gelen bir "iş" grafiği, para, saygınlık, un, çerli değil. Bazı insanları dışarda bıramüşfik bir eş ve iki çocuk (biri kız biri kan bir tasnif. Ama hangimiz genelleerkek). 50'li yaşlar ve normalliğin somenin kolaycı damgasını sık sık sağa nuna dek zorlanmış parıltısı... Ama bir sola vurmuyoruz? İnsanları anlama ça M gün "bir başka insan basını yeterince gös ^ tarafından var edilmetermeden yargıda buye", "doğurulmaya" lunma kolaylığına kaçbaşlar ve kendi "gizli mıyoruz? Sonuçta, hamahzenine" iner. Zira, yata kendimizden ba"insani tepeden tırnakıyoruz. Baktığımız ğa çınlatan şarkıyı duyyerde yaşıyor, var olumuştur", "başdöndüyoruz. Bir hayatımız rücü kimlik patlamasıvar ve başka hiçbir şey nın en derinlerine dayok. Bütün sorun halıp en yücelerine yükyatımızın "bir"liğini selmiştir" (s. 41) artık. farkedip etmemekJosephine Hart'ın, Bu acılı bir noktadır te... ama başka çaresi de "ölesiye"de iki kişiCan Yayınlan'nca yoktur; zira "benliğinin herkesi dişarda bıyayımlanan romanı mizin dış duvarlarına rakarak kendi gizli "Ölesiye" den ancak şiddet yoluyla mahzenlerine inme ve ulaşılabüir" (s. 42). iki mahzen arasında uyarlananve Louis "Kimse için bir damlabir geçit oluşturma isMalle tarafından cık bile acıma duymuteğinin hikâyesi anlayorum. Kudretimin yönetilen filmi deşu tılıyor. Bu kez hem özübuydu"(s. 57). mahzen derindir, kasgünlerde vetlidir hem de dişarKADIN, acılı birisinemalarımızda da bırakılanlar, birlikdir. Üstelik tehlikelidir, "hasara uğramış, te bir ömür geçirilmiş gösterimde. Roman ayakta kalabilmiştir." çok yakındaki kişilerve film birlikte Bu özelliği onu "acıma dir. Ve bu kişilerin okunup bilmez" bir hale sokgizli mahzenleri yoktur, üstelik, olmaması izlendiklerinde daha muştur. Zira "başkalarının da ayakta kalabigerektiği kanısındabir derinlik leceğini bilir" (s. 39). dırlar. Normaldirler. Hayatı ister, erkeğe kazanıyorlar. "ölesiye" bir yanıyla uzanır... da "yakınlık" ve "gizli 1 mahzen" ilişkisini de "~~^~™™"" Başdöndürücü ama sorgulamak için yazılmıştır sanki: aynı oranda tehlikeli bir mahzen hayatı için her şey hazırdır artık. "Başbaşa "Gizli mahzen" ne ölçüde şahsidir, yaihanet ve yalandan bir ömür tasarlanıkınlıklar nereye kadar dışlanabilir? Ya yordur" (s. 101). Normal, yakınlarla da "mutlak yakınlık" diye bir şey var beraber dişarda kalmıştır. Kelimenin mıdır? "Yakmlık" adına yaşadıklarıgerçek anlamıyla "başka" bir hayat, nuz bir yanılsamadan mı ibarettir? OMFR FARUK C U MH U Rİ Y E T K İ T A P S A Y I 1 9 » Fllmde Jeremy Irons ve Juliette Blnoche olağanustu bir oyun serglllyorlar tutkunun kontrol edilemez, adlandırılamaz, anlaşılama;, tartışılamaz hayatı başlamıştır. Alabildiğine şahsi, alabildiğine redci ve alabildiğine "gerçek bir hayat" (s. 111): "önemli olan zevk almak değildi. Toprağa kapanır gibi kapanıyordum onun üstüne" (s. 41). "Akıl sağlığımız, temelde, bir görüm darlığına bağlıdır: Yıkılmamak için yaşamsal önem taşıyan öğeleri seçip büyük gerçekleri görmezlikten gelme yetisi. însanlar böyle yaşarlar hayatlarını, yarın konusunda garanti olmadığı olgusuna gereken ilgiyi göstermeden. Hayatlarının mezarda son bulacak benzersiz, tek bir deneyim olduğunu, her saniyede kendilerininki kadar benzersiz, tek bir deneyim olduğunu, her saniyede kendilerininki kadar benzersiz hayadarın başlayıp bittiğini kendi kendilerinden gizlerler. Bu körlük bir yaşayış izlencesinin sürüp gitmesini sağlar ve bu izlenceyi sorgulayanların pek azı ayakta kalabilir. Doğal olarak" (s. 50). "öleaiye" kendi sınırlarını zorlayanların, normal sayılmayanların romanı/ filmi. Ömürlerini pembe televizyon dizileri seyrederek geçirenleri, para, başarı ve gücü "hayat" zannedenleri; güvenlik duygusuna taparak "rehavet"teyaşayanları ilgilendirmiyor. Onlar, sinirlenmek istemiyorsa bu kitabı okumasırdar, filmi seyretmesinler... Son olarak: Tek başına romanı okumak ya da filmi seyretmek gizli mahzende yaşayanların dünyasına girmeye yetmiyor. Roman ve film birbirlerini tamamhyor bence. Filmde Jeremy Irons ve Juliette Binoche (Köprüüstü Aşıkları'ndaki yorumunu hatırlayın!.) olağanüstü bir oyun sergiliyorlar Yüzleriyle, özellikle gözleriyle oynuyorlar... Ve bir protesto: Kitap kapağında ve film afişinde yer alan erotik fotoğrat kitapta hiç yok; filmde de baskın bir figür değil. Bu denli öne çıkarılması, olsa olsa, gizli mahzeni olmayanların "hayat" adına yaşadıkları şeyin göstergesiolabilir... • ölesiye/ Josepbine Hartl Çev: Nihal Yeğinobah/ Can Yayınlanl 195 s. SAYFA 5