Katalog

Avrupa'da Zola hayaleti kol geziyor Avrupa'daki Zola fırtınasının ilginç yanlarından biri de, etkinliklere Zola'nın Londra'da yaşayan torununun torunu Martine Le BlondZola'nın da katıhyor olması. Le BlondZola, büyük dedesiyle ilgili kutlamaları buruk bir gülümseyişle karşıhyor: "Bence Fransızlar yitirdikleri zamanı yakalamaya çalışıyorlar. Zola'nın okullarda ve üniversitelerde okutulmaya, yapıtlarının ders kitaplarına girmeye başlaması son yirmi ydın olayı. Bazı Fransızlar'ın, Dreyfus'ü savunmasından dolayı Zola'yı bağışlamaları çok zaman aldı." CELAl USTER Yapıtlan hala güncelligini koruyor Emıle Zola, aılesıyle bırlikte Zola, 1895'teki Londra ziyaretınde Cazetecıllk Enstıtusunde konusuyor ugünlerde Avrupa'nın batısında Zola hayaleti kol geziyor. Ama bu Zola, mevsim başında Napoli takımından Parma'ya tam 85 milyar TL'ye transfer olan Sicilyalı genç futbol yıldızı Zola değil, Germinal adlı romanı Fransız yönetmen Claude Berri tarafından beyazperdeye aktarılan Emile Zola (18401902). Dev bir bütçeyle çekilen Germinal şu sıralar Fransa'da gösterimde. Ama Zola Fransa'da, RougonMacquart aliesinin beş kuşak boyunca yşaşamını anlatan yirmi romanlık Les RougonMacquart: Histoire naturelle ve sociale d'une famille sous le Second Empire (RougonMacquartlar: îkinci tmparatorluk Döneminde Bir Ailenin Doğal ve Toplumsal Tarihi) adlı dizisinin 1893'de Le Docteour Pascal (Doktor Pascal) romanıyla tamamlanış.ının yüzüncü yıh dolayısıyla da gündemde. Kutlamaların odak noktası. Zola'nın Paris yakınlarında Medan'daki evi. B Zola şenliğine Ingiltere de katılıyor. Londra'da, Zola'nın îngiltere'yi SAYFA f2 1893'teki ilk ziyaretinin yüzüncü ytldönümü dolayısıyla birçok etkinlik düzenlendi. Kitapları Victoria dönemi tngiltere'sinde ahlaka aykırı bulunarak yasaklanan, Londra'daki yayıncısı Ernest Vizetelly hapse atılan Zola, 20 Eylül 1893'te Victoria İstasyo nu'nda Gazetecilik Enstitüsü'nün yöneticüerince karşılanmış, Savoy Oteli'nde kalmış, özellikle basını konu alan konuşmalar yapmıştı. Geçenlerde Londra'daki Emile Zola Derneği, Zola üzerine filmlerden, panellerden, müzik dinletilerinden, sergilerden oluşan bir hafta düzenledi. Fransız Enstitüsü'nde Zola'nın Londra'da çekilmiş fotoğraflarısergilendi. Ama tngilizler bu kadarla da yetinmediler. Ünlü Young Vic Tiyatrosu'nda Zola'nın Therese Raquin adlı romanının avantgarde bir uyarlaması sahnelenmeye başladı. Daha da ilginci, aynı romandan gerçekleştirilen bir operanın galası da 1 ekimde Bury St Edmunds Kraliyet Tiyatrosu'nda yapıldı. Jules Massonet'nin La faute de l'abbe Mouret (Rahit Mouret'nin Günahı) ve Alfred Bruneau'nun La reve (Rüya) adlı operalarından neredeyse bir yüzyıl sonra Therese Raquin'i operaya aktaran îngiliz besteci Michael Finnissy, Zola'nın bu tüyler ürpertıci romanının kahramanları Therese ile sevgilisi Laurent'ı çelişik duyguları paylaşan insanlar olarak sunmaya çahştığını söylüyor. Avrupa'daki Zola fırtınasının ilginç yanlarından biri de, etkinliklere Zola'nın Londra'da yaşayan torununun torunu Martine Le BlondZola'nın da katılıyor olması. Le BlondZola, büyük dedesiyle ilgili kutlamaları buruk bir gülümseyişle karşılıyor: "Bence Fransızlar yitirdikleri zamanı yakalamaya çalışıyorlar. Zola'nın okullarda ve üniversitelerde okutulmaya, yapıtlarının ders kitaplarına girmeye başla ması son yirmi yılın olayı. Bazı Fransızlar'ın, Dreyfus'ü savunmasından dolayı Zola'yı bağışlamaları çok zaman aldı." Claude Berri'nin " başrollerinde Gerard Depardieu ile MiouMiou'yu oynattığıGerminaTin, 19. yüzyıl Fransası'ndaki toplumsal devrim ile sanayi devriminin görkemli tanığı Zola'nın yapıtları arasında özel bir yeri var. Yapıtlarında cerrahların otopsi için cesetlere yaptığını yaşayan bedenlere uyguladığını söyleyen Zola. Germinal'i yazmadanönce, 1884'te LilleValenciennesAnzin bölgesinde 8 gün kalmış. Bütünbiryöreyi dolaşarak maden işçileri ve karılarıyla, patronlarla, hekimlerle, meyhane ve kahvehane sahipleriyle konuşmuş. Maden kuyularına inerek madencilerin çalışma koşullarını incelemiş. Rastlantı sonucu, Anzinli madenciler o sırada grevdeymişler. Gerçi madencilerin savaşımı iki ay sonra bastırılmış, ama Zola o arada grev örgütleyicileriyle konuşma olanağı bulmuş. Ardından, I. Enternasyonal'in Paris'teki toplantılarına katılmış, Karl Marx'ın damadı Paul Lafargue'dan bilgi almış. O günlerde bir dostuna yazdığı mektupta şöyle diyor: "Sosyalist romanım için artık bütün belgeleri toplamış bulunuyorum. önümüzdeki hafta sonu kırda bir eve kapanıp yazmaya başlayacağım." Gerçekten de, Emile Zola'nın kuzeyli madencilerin dayanılmaz koşullar altındaki yaşamını çarpıcı, nerdeyse acımasız bir yaklaşımla anlattığı Germinal, Fransız yazarın en etkiley ici veençoksatanromanıoldu. "Müstehccn" yapıtların yazarı olarak tanındığı içb 19 kez aday olmasına karşın Academie Française'e seçilemeyen Zola'nın cenazesi devlet töreniyle kal , C U M H U R İ YET KİTAP S A Y I \ 1 9 1