Katalog

Koral Çalgan'ın yapıtı, UlviCemalErkin üstüne yazıltnış birilkkitap Ulvi Cemal Erkin belgeseli Duyuşlar (Ulvi Cemal Erkin) / Prof. Koral Çalgan / Müzik Ansiklopedisi Yayınları / Editör: Ahmet Say. Ankara, 1991 NLİZALİ Elimdeki kitabın arka kapağından o sevecen, içten, aydınlık yü züyle gülümsüyor Koral Çalgan. Kitabın ön yüzünde ise bütün öğrencilerinin aşkla bağlandıkları tatlı sert kişiliği sanki sepia renkli fotoğraftan dışarı taşan sevgili hocamız Ulvi Cemal Erkin oturmuş, eserlerinden birini mürekkepli kalemiyle temize çekiyor, belli. Her zamanki gibi şık, gömleği tiril tiril, kostümünün kumaşında mutlaka bordo rengi bulunmalı. Gülmeye her an hazır yüzü ile ne kadar canlı. Sanki fotoğraftan dışarı çıkıverecek, ya çok kızacak ve alınacak bir şeye ya da sarılıp, öpecek sizi. Koral Çalgan'ın kitabının adı "Duyuşlar" Ulvi Cemal Erkin'in 1937'de piyano için yazdığı onbir parçanın da adı "Duyuşlar." Ne güzel bir başlık Ulvi Cemal Erkin kitabı için. O'nun kadar duyguları ile yaşayan pek az insan tanımışızdır hayatımızda. Hocanın "duyguları" her zaman açıkta ve hep uç noktalarda seyrederdi. Kızdı mı ter ter tepinir, sevindi mi uçar, sevdi mi ölesiye sever, alındı mı burnundan solur, küser, barışana kadar kök söktürür, heyecanlandı mı yüreği duracak gibi olur, müzikle ilgili bir hata yapıldı mı ya bembeyaz ya da yemyeşil kesilir, güzel müzik karşısında ise sevinç göz yaşları arasında insanın boynuna sarılırdı. Her duygu sonuna kadar yaşanırdı onunla. Koral Çalgan'ın "Ulvi Cemal Erkin Duyuşlar" başlıklı çalışması, ülkemizde hemen hemen yok denecek bir alanın ilk örneklerinden biri. Biyografi, özellikle müzisyen biyograHsi yazılmıyor ülkemizde. Oysa Batı'da gerek edebiyat, gerek sanat alanında adı geçen, biraz sivrilmiş kişilerin daha hayattayken bile biyografilerini yazmak neredeyse bir zorunluluktur. Üstelik, bir bilim adamı, bir müzikolog "Mozart'ın hakkında onca eser yazıldı, ben ne yazayım artık?" diye de komplekse girmez. Kitapçıların raflarında sıra sıra Beethoven,' Stravinsky, Bach, Chopin, Bonlez vb. biyografileri yer alır. Tabii, Batı'nın en büyük avantajı "arşiv" olgusunun taa Ortaçağdan bu yana Batı kültür yapısı içinde yerleşmiş olması. Oysa, bakıyorum da mektup saklamak, günlük yazmak, belge toplamak ve bütün bunları arşivlemek, çoğumuzun üşendiği ve yapmak istese de bir türlü yapamadığı işler. Belge saklamak ne demek, bestecilerimizin eserlerinin notalarını arşivleyip, saklamayı beceremiyoruz, hatta kaybolmalarma bile göz yumuyoruz. Koral da önsözünde bu eksikliğimize değinerek yaraya parmak basıyor ve diyor ki: "Arşivlemek, sakla Ulvi cemal Erkin ve Ferhunde Remzl evlendlklerl gün. 192S yılında Avrupa'ya gönderllen üç genclmlz. Ekrem zekl, cezml Rıfkı, Ulvi Cemal Erkin mak, yetişmiş insanlarımızı ve onların değerli ürünlerini, tanıtıcı bilgilerini gelecek kuşaklara aktarmak gibi bir görevin önemini kavrayamadık. Oysa uygarlaşmanın en önemli belirtilerinden biri de korumak ve yarına bırakmaktır. Bu konuda en yoksul alan ise müziktir." Koral Çalgan'ın bu kitabı, kitabın yayıncısı Ahmet Say'ın arka kapakta değindiği gibi " müzikolojik açıdan iddia taşımayan, ama Erkin gibi önemli bir bestecimizin yaşamöyküsünü sergilemck amacıyla gerekli tüm verileri özerlle bir araya getiren bir dcrlcme niteliğindedir. Bundan da önemlisi, bir kompozitörümüz üzerine Türkiye'de ilk kez bir kitap hazırlama kadirbilirliğinin belgesidir..." Koral Çalgan, "Muzikaı Hümayun"dan Riyaseti Cumhur Filarmoni Orkestrası'na, oradan da Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'na dönüşen ilk senfonik orkestramızın üyelerinden Turgut Çalgan'ın oğludur. Dolayısıyla müzik virüsü Koral'a kanla geçmiştir ve de iflah olması imkânsızdır. Koral da vurgunu küçük yaşta nasıl yediğini, kitabının birinci bölümünün bir çırpıda okunuveren ilk sayfalarında anlatıyor. Hk keman derslerini babasından alan Koral Çalgan, Ankara Devlet Konservatuvan'nı 1962 yılında bitirdi. Necdet Remzi Atak'ın öğrencisiydi Koral. Necdet Remzi Atak, Ulvi Cemal Erkin'in eşi piyanist Ferhunde Erkin'in kardeşiydi. Böylece Koral'ın kitabında Ulvi Hoca ile birlikte Ferhunde ve Necdet Remzi kardreşlerin hayatmı da izleme olanağı buluyoruz. Ferhunde ve Necdet Remzi'nin hayatı söz konusu olduğunda doğal olarak Türk müzik yaşamını uzun yıllar etkisi altında tutmuş CUMHURİVETKİTAPS4V/87 S AY F A 18