Katalog

Amerikalı yazar Bowles'ın aynı adlı kitabından uyarlanan ve Bertolucci'nin yönetmenliğini yaptığı 'Çölde Çay' filmi bu hafta başında gösterime girdi. 'Çölde Çay' birbirlerine aşık, ama birlikte olunca mutsuz olan iki insanın öyküsünü anlatıyor. Üçlfi ask oyküsü 'Son împarator'un kadrosuyla 'Çölde Çay U JUNIMITMHI nlü yönetmen Bernardo Bertolucci'nin Harbiye As ve Kadıköy Süreyya sinemalarında gösterime giren yeni fümi " T h e Sheltering Sky Çölde Çay", bir aşk ve yabancılaşma oylcüsü. Birbirlerini delicesine sevmelerine karşın mutlu olamayan, karmaşık yapıda iki insanın aşkı... Amerikalı müzisyen ve yazar Paul Bowles'ın aynı adlı romanından uyarlanan, Afrika çöllerinin derinliklerinde geçen olayları anlatan film, 1947 yılında Fas'ı dolaşan bir Amerikalı çifti konu alıyor, bir bakıma b u iki insanın derinliklerinde geziniyor... Afrika'nın gizemine daldıkça birbirlerinden her geçen gün uzaklaşan, hattâ yabancılaşan bu iki insan, bir süre sonra kendilerini başka insanlarla girdikleri ilişkilerin ortasında buluyorlar. Her şey iradelerinin dışında gelişiyor sankı Bowles kitabında bunu şöyle anlatıyordu: "Kendi isteğine karşın, hala Port'a ait olduğunu itiraf etmeye zorluyordu kendisini, Port o n u sahiplenmese bile... Gerçekleşebilir bir mucize'nin uzaktan aydınlattığı dünyaya inancı vardı, Port ona dönebilirdi." Bernardo Bertolucci'ni n Mark Peploe ile birlikte senaryosunu yazdığı "Çölde Çay" filminde, baş rolleri Debra Winger ile J o h n Malkovich paylaşıyorlar. Campbell Scott da, bu iki insanın birbirlerini ya da kendilerini sorgulamaya çağıran, Kit'i (Debra Winger) baştan çıkaran Tunner'i canlandınyor. "Çölde Çay", 1949 yılında ilk kez yayımlandığında N e w York Times'ın "best seller" listesinden haftalarca inmemişti. Amerikalı yönetmen Robert Aldrich, bir gün filme uyarlamak umuduyla o ydlarda kitabın telif haklarını satın almıştı. Ama projesini gerçekleştiremeden öldü. Oğlu William, yıllar sonra, 1986'da, Bertolucci'yi aradı... Yönetmen Bertolucci'ye göre, "Çölde Çay"ın evrensel bir öyküsü vardı: "Birbirlerine aşık, ama birlikte olunca mutsuz olan iki insan... Herkes böyle bir sorun yaşamıştır ya da bilir. ö y kü bana•çok dokundu. 'Son împarator'un çalışmalan sırasında senaryoyu birlikte yazdığımız Mark Peploe'ya gidip kitabın yazarı Paul Bowles'la tanışmamızı önerdim. 'Son tmparator* gibi bir filmden sonra siyasal ya da tarihsel bağlantısı olmayan bir film çekmek d e iyi olacaktı benim için." Bertolucci hemen sonra film için "iki zeki çehre" aramaya koyulmuş, kitaptaki Pot ve Kit'i. Port ve Kit, iki entelektüel; biri müzisyen diğeri oyun yazarı. Bu roller için Bertolucci önce Melanie Griffith ve William H u r t ' ü düşünmüş, sonra Winger ile Malkovich'te karar kılmış. Bertolucci'ye göre, Debra Winger, "kendi kendine çalan bir Stradivarius. "Bertolucci, işine onun kadar tutkuyla bağlı bir oyuncu tanımadığını söylüyor. Çölde Çay", "Son I m Cöide cay. Afrika çöllerinin ve klsillklerlnin derlnllklerlndekl glzl arayanların öyküsu parator" filminin tümüyle Oscar'lı muhteşem sıra müzisyenliğiyle de tanınıyor. Paris'te Aaron ekibini yeniden biraraya getiriyor. Bertolucci (YöCopland ile müzik çalışmalarına başlayan ve bale, netmen), Jeremy Thomas (Yapımcı), Mark Peploopera, piyano ve orkestra için yapıtlar veren Bowe (Senaryo), Vittorio Storaro (Kamera), James Acles, Broadway'de sahnelenen bir çok müzikalin heson (Kostüm), Gabriella Cristiani (Editör), de bestecisi. Ryuichi Sakamoto (Müzik), Ivan Sharrock (Ses)... Şimdi gözler yine Bertolucci'nin üzerinde: Çekimler için, kitaptaki mekânlara gidilmiş; TanBöylesine zengin bir malzemeyi, kendine özgü sica'ya, Cezayir ve Nijerya'nın küçük kasaba ve nema diliyle yine görkemli bir yapıta dönüştürdü köylerine ve tabii çöle... Tüm bu mekânlarda yaşamüacaba? yarak yazan Paul Bowles'ın da rolu var filmde. 1941 yılında îtalya'nın Parma kentinde doğan Bertolucci'ye göre, filmde Bowles olmadan olBetolucci'nin sinema serüveni, Roma üniversitemazdı. Çünkü "Çölde Çay" otobiyografik bir rosinde edebiyat okuduğu sıralarda ünlü yönetmen mandı. Kitabm kahramanları Port ve Kit, Paul Pier Paolo Pasolini ile tanışmasıyla başlamıştı. Bowles ve kansı Jane Bowles'dan başkası değildi. Bertolucci o zamanlar okulu bıraktı ve PasoliPaul Bowles'ın 1947 yılmda yazdığı "Çölde Çay", ni'nin ilk gilmi "Accatone" da asistanlığı üstlenAmerikan edebiyatının önemli yapıtlarından sayılıdi. Gençliğinde çıkardığı bir şiir kitabıyla ttalyanyor. Bowles'ın "Çölde Çay" romanın yanı sıra ların önemli ödüllerinden Viareggio Opera Priöykülerini bir araya getiren 11 kitabı, 3 romanı ve ma'yı kazanmıştı ama, şiiri de bıraktr " Şiir bebir de şiir kitabı var. 194O'lı yıllarda John Husnim krallıgım değildi. Kendi dilimi bulmak zoton ve Orson Welles gibi isimlerle tiyatro çalışmarundaydım. Sinemaydı bu dil" diyordu... O larına yazar olarak katüan Bowles, yazarlığının yanı î AY F A 14 CUMHUBİYETKİTAPS/4V/67