Katalog

Simone de Beauvoir Sade'ı ve sadizmi anlattyor 'Suc sehvetin ruhudur' K I T A P TA B İ R B (I L 0 M Dövülerek ırzına geçilecek Sade, Sacher Masoch değildir. ü n u furklı olarak karakterize eden şey, kendini kaybetmeksizin tenı gcrçekleştirmeye çalışan bir irade gerilimidir. Marsilya'da kendisini kırbaçlatııken zaman zaman şömineye doğru koşup çakısıyla bir boru iistüne yediği kırbaçların sayısını işaretler. Aşağılanma henıen böbürlcnmeye dönüşnıektedir. Kendi ırzına neçilirken, aynı zamsında bir kızı kırbaçlar. Bu onun en hoşlandıgı görüntülerden biridir. Dövülerek ırzına geçilecek ve aynı anda o, bir başka kurbanın ırzınageçecek. Sade'ın gariplikleri basit düşünıeler olarak ele alınırsa onların önemini ve anlamını değerleııdiremeyeceğimizi söylemiştim. Onlar dainıa ahlaki bir anlam taşırlar. 1765 rezaletınden sonra, Sade'ın erotı/ıııi .ııtık kişisel bir davıanıj ulmaktan çıkıyor ve aynı zanıanda topluma karşı meydan okuma haline geliyor. Kansını. yuzdığı hir mektııpta Sade, zevklerinı nasıl prensipler haline getirdiğini anlatır. Bıı prensıplen, bu zevkleri bağnazhga kadar gptürdum. tiagnazltk benım zorbalarumn h\u dıhLmmıı cscrıJır diye yazar. Cinsel aktiviteyi canlandırabilınck için insanın en büyük arzusu, bu aktivitenin doğa ye loplum kurallarına aykırı olmasını istemek olmalıdır; İşkcnce etmek ve kirletmek, yani kötülüğü gerçekleştirmek. Sade cins,el birleşmeyi, zulmetme, an çeknıe ve kendini teslim etme şekillerıyle denedi. Hınçla kötülük yapmanın hakkı olduguııu inatla savundıı. Madem ki toplumla doğa onıın zevklerinde *uç işlenıe isteği olduğu konusunda birleşiyor, öyleyse o da sııçıan zevk elde etme yoluna gidecekıir. Suç şı'bvetm rnhııdur. lleraherındc suçım bulttnıııadığj bir zevk ne tfc vtırar/ Bizı asd ııyaruıı çtipkınlık nemesı dcğil, kotulukjıkridir... sağladığı ayrıcalıklar vardır. Yasalar onları cezalan dıramaz. Sade'ın dünyasında bazıları çok yüksekle re lınnanıı, diğerleri de onların ctrahnda isimsiz toz parçaları, hakkı ve iktidarı olmayan kışilerdir. Sade'ın zirvedeki kahramanları, ben lıoşuma gideni yaparım ve sadece zevkimi bilirim. Onu sağlanıak için de işkence ederim veöldürürüm der. Sade'a göre bütün aksilikler erdemde, mutluluk ise günahtadır Erdemli olursarı büıün kötülükler seni bulıır. Kölü ve günahkâr olıırsan rahat ve mutlulıık senindir. Sade koyıı bir tanrıtanımazdır. "Tanrı fikri insanIarda bağtşlayamayacağım tek kusurdur" der. Bcaııvoir'a göre "Toplumun kucağına ittiği putlardan kişiyi kurtarmak için önce ona gökyüzü karşısında bir özerklik sağlamakla işe baijlamak gerektiğini Sade biliyordu. Dahası var, bir mağdurlar ve mazlumlar dini olan Hıristiyanlığın yerine bir giiç ideolojisi yerleş,tirmeyi Nietzche'den önce düşünmiiştür." Sade'ın savundukları düşünceler arasında çelişkiler vardır. Ama düşünceleri tarklı, çarpıcı ve toplumun değer yargılarını yaralavıcı niteliktedir. "Sade'ı Yakalım mı?" adlı eser, telsele öğretmeni olan Beauvoir'ın yorumlarıyla renkli bir hava laşıyor. Yavaş ve düşünerek okunacak bir eser.D C U M H U R İ Y E T KİTAP S AY I 6 1 Sade'ı Yakalım mı? / Simone de Beauvoir Çeviren: Doğan Gündüz / Göl Yayınevi, Ankara 1991 760 s. / 8.000 TL. EKREM EGEMEN SEMERCİ Simone de Beauvoir'ın "Sade'ı Yakalım mı?" adlı eseri Sade'ın kendini özetleyen bir iö/üyle başlıyor: "Zorba bir buyıırganım, öfkeliyim, kızgınım, her şeyde aş,ırıyım, ablak konusunda lıayatta benzerine rastlanmayan bir hayal düzensizliğim var ve yobazlığa varan bir tanrıtanımazım. Iştc kısaca ben böyleyim. İsterseniz bir darbe de siz vurup öldürün, isterseniz beni böyle kabul edin. Çiinkü ben değişemcm." Bu özetin Sade için yeterli olmadığını kitabı okııyunca daha iyi anlıyoruz. Gcçcn yıl 250. doğum yılı anmalarmda Sade için yapılan yayınlara bakınca onıın hâlâ içine tam girilememiş gizemli bir ormana benzediğine inanıyor insan. Camus'nün başkaldıran insanları arasında Sade'ın önemli yeri vardır. Camus'ye gör e başkaldıran insan "hayır" diyen biridir. Ama yadsımasına rağmen "evet" diyen biridir de. Buna karşın zevk almak için cinayet özgürlüğü ister. En çok zevk, en çok yok etmeyle birleşir onıın için. Sade, zevk konusunda sonsuz bir bencilliğe sahiptir. Doğanın insanlan yalnız başına dünyaya getirdiğini ve bir insanın diğer bir insanla hiçbir bağının olmadığını ileri sürer. Kendini mutlu edecek her şeyi, baijkalarının başına ne getireceğini düşünmeksizin seçme eğilimindedir. Başkalarının en büyiik acısı bile onıın zevkinden daha az önemlidir. "Çok büyük ahlaksızlıklar pahasına küçücük bir zevk alabilirsen ne çıkar! Zevk beni okşar, o bendedir. Amacinayet baııa hiç dokıınmaz o benim dışımdadır." dıye düşünür. Sade, daha ileri giderek biıtutı evrene karşı bir cinayet tasarlar. Doğadan tiksindiğini irade eder. Doğanın, bir amacı varsa ona karşı çıkmak, onu engellemek, bozmak ister. Uzaydaki yıldızların dolaşmasını durdıırmak, onları tuzla buz etmek, ona hizmet edeni yok etmek, ona zarar vereni korumak ister. Ama başaramıyorum diye sızlanır. Sonra hiçbir şeyin yok edilemeyeeeğini ve evrenin kalıntıları üzerinde de aynı şeylerin devam edeceğini düşünür. O zaman yaşamın kaynağı olan güneşin katline yönelir. "Belki de güneşe saldırarak evrcni ondan yoksun bırakabilirdik, belki de ondan yararlanıp dünyayı ateşe verebilirdik. tşte, bunlar sahici cinayetler olıırdu doğrusıı." Sade, bir "Erotizm Hakları Bildirgesi" rormiile etmeye çalışır. Bu bildirge prensip olarak hem erkekler lıem kadınlar için geçerlidir: "Arzulayan herkese kendini vermek ve istenen bütün zevkleri almak." Güzel bir bayana "Vücudunuzun baııa doyum verecek bir böliimünü bir süre verir misiniz? Şayet hoşunuza giderse benimkinin de bir bölümünden siz yararlanabilirsiniz" demenin ne gibi bir kötülüğii olabilirr1 Bu tip onernıeler Sade'a çürütülemez gözükiir. Sade'ın kahramanları iki karşıt grupta toplanır. En yüksekte ve en aşağıda. Yani en büyüklerle zurnanın son deliğinde olanlar. l ler iki grııp ııç noktaları temsil ettigi için geıilmiş birer zemberektir. Alttakiicr halk denilen kesim olup, giiçlükler ve terler içinde yaşayan değersi/. kimselerdir Ona göre eşitsizlik bir doğa olayı olup, bazı insanlar zorıınlu olarak köle ve kıırbandırlar. I liçbiı hakları yoktur ve hiçbir şey değildirler. kendilerine her şey yapılabilir. Aııcak bu kesim yasaların çok altında kaldığı için ancak kendini perişan ede rek yasalara uyuııı sağlayabilir Dolayısıyla doğal ııyıım sağlayamadığı için de Simone de Beauvoir. Sade ın garıplıklen baslt dusunceler olarak ele alınırsa onların başkaldırır. En üsttekiler duk, kral, paaniamveönemnındeOerlendırılemeveceğınısövluvor pa, asıl kökenlıdırler. Servetlerınıiı S A Y F A 4