Katalog

K I T A P T A N B İ R B Ö L 0M Gelışımının her tarıhsel aşamasında toplumun ozgurluk sınırları, bırey ıçın mutlak sınırlardır, o, bu alanın dışına çtknıaz Oysa, bıreylerın o/gurluğunun bıı sınırlar ıçınde nasıl "dağmlmış" olduğu sorusıı, her bır kışıvı çok vakından ılgılendırır Buna gore jımdı sorun, o/gurluğun "dışsal" anlaşılmasından "içsel" anlaşılmasına geçmeye mdırgenmektedır Bıı "vavgm"dan "yoğun"a doğru bır geçıstıt ö^gurluk kavramını somutlaştırarak, onun vardımıvla bır bıreyın o/gurluğunun otekınınkıyle nasıl bır ılışkı ıçınde olacağır.a karar verebılrnelıyız Ya genel o/gurluk anlayışı o/gurluk kavramını sorunun çtvulebıleceğı bıçımde somutlastıracak ve gelıştıreccktıı, ya da bu kavraııı, ıçı boş soyutlama alaııında Iıoş bıı dusuıue ovununa donuşecektır Ancak bır bırevın o/gurlugunun otekınınkıyle olan ılıskısı suıununu somut tırıhsel açıdan orta>a ko>duğumu/da, şoyle bıı durumla kaışılası\oru/ Tarıhtc ınsanlar hıçbıı zaman bııhııınden ayrı, 10le durunıda toplumsal "atomlar" (\a da "monadlar") oiarak goıunmcmcktedırler Insanlığm geıçek goıgusel (ampırık) taııhınde ınsanlar her /aman bellı toplumsal sınır ve tabakaların grupların v b temsılcısı oiarak ver almışlardır Bu nedenle bır bırevın o/gurluğu ıle otekının o/gurluğu arasındakı ılışkı sorunu bır başka sorunun ço/umunu ongoıur Busoıun so/konusu bıre>lerın aıt oldııklaıı loplumsıl tabakaların, \cr aldıkları toplumsal gruplaıın temsılcısı oldııklaıı loplumsal sınıfların o/guıluğu soıunudur Sonuç oiarak elc ılınan sorun oncelıkle, adı geçcn toplumsal bıçımlenmelerın bırbırlernle olan reel ılışkıler soıunu oiarak ortaya çıkmaktadır Sorunu bu yolla çok daha somut bıçımde çozumlersek şu nokta açikça bellı olııı Reel tarıh ıçınde, tumuyle toplumsal ıııctım ıçın karaktenstık olan "evrensellık", henu/ tek bu bııcun çalışmasmın kııakterıstık o/ellığı oiarak belırmemıştu loplumsal gelışmc tarıhı, daha çok bunun tersını gosierır I um toplumun \anı uretını taalıvetının o/nesının "evrensellıgı , toplumun /orıınlıı bııtunleMcısı ve somut bıldııımı oiarak her bır somut bıteun ç^ tck\anlılıgı iinırlılığı ve Burada, soz konusu "evrcnscllığe" çoğu ke/ i!}le boyle bır "hinırlılık" ve Hegti tuplumun her uyesının ya^aın faaliyeuıun boylesıne "sonıı erişı" palıasın.ı erışılınışiır Vc tck bır ınsanın faalıyelı o kadar sınırlıysa, tumuyle loplum doganın kar^ısındakı o/ııe" ularak o kadar "evrensel" ve o/gur olmuştııı Bovlcct doga\a \aıu dı^aııva vonclık olmavıp "ıçeııve loplum ı«,ındekı ııısan ılı^kıltıı ılanın.ı \onelık o/gıırluk soıunu bır ba^ka somna donıı^nıekttdır Bu ııımmle toplumun uKiım laalmtının evrensellığı ıle(,alı^an her bır bııevın l.ulıut alınının sınırlılığı" arasındakı ılı^kı soıunuduı ılaılıgı ıijCiıı "Özgürlük ve Yabancılasma Özgürlük ve Yabancılasma / Yurı Davıdov Çevıren Sargut Şolçun / Rılım ve Sosyahym Yayınları / 156 sayfa / 9 000 TL / C K K K o d N o 018 014 ŞitNİN VENİŞHIİRLtOfiLU Yuri Davidov'un 1%2'de Moskova'da yayımladıgt bır kitap: Flınıın alıında bıı kıtap \ar r.ım l^fisaNta Adıdabu\a/ının OZCURLUK başjıgı gıbı "özgurluk vc YaVE bancılasma " Kıtabın bırıncı bas YABANOLAŞMA kısı Bılım ve Sosvalı/m Yavınla rı ııııı 14 ııunıaralı kıtabı Ya/arı yuri Yurı Davıdov Suv\et bılınıcısı, DAVIDOV bu araştırmasında dıtşun (hkır) ıle ıijinde kapsandığımı/ "doğa">ı ele alıp toplum ılı^kısıne ve bağlamına ınıvor Gu/el Turk<,cmı/e bu tartı^nıav ı ka^andıran Dı Saı gııt Sokun'un çevırısınden harcketle konıınun, Dav ı dov tarahndan şu ba^lıklarla ıncelendığını goruvo ııı/ Doğa ve Ioplum ' "Yabancılasma nın Kolesı O/gurluk , Işbolumu ve O/guıluğıın Bolunusu ' "Herkes I<,ın ()/gurluk Zorunluluğu" Tabıı kı ınce lemesının dayandığı temel, onun a<,ısından ka(,ınıl m.i7 bır bıçımde Mar\çı k'lsetıbır(,o/umlemedır ü/guriuk denıldı ını bıı, kıışkıı \ok kı beraberınde sahne\e "yabancılasma" da ı,ıkar Bunlar bırer ıkı/ karde^ gıbıdıılcr Bu ıkı kavram, sureklı bı.bırlerını dogururlar Kant ın ve Hegel ın Jcan Iacqueb Roub seaıı dan csınlenerek bu denlı bıı kavramlar ustıınde kat ı \oıma'arı boşıına değıldı Doğaldır kı bu klstfı gırdaptan Maı\ da kuıtulama\.ıc..ık \ekonıı\ıı enınc bo\ una \enı bıı bo\ utunda tartı^ma alaııında (,o/um le\ccektı Davıdcn, bu platlorıııd ın haıeketleşıınlatı sovlevecek " ınsanın ozgıırlıığunun boyutları, onun kendı ınsan doğasının, kcndı ozıınıın zoıunlukl.ınn.ı bağlıdır Insanın yaşanıla ılgılı bıldtrımlerıyle onun ozu, "ııısan doğasının /oııınlıılukları ara sındakı ııyunı, ancak ınsanın lıem dogal lıem de top lıımsal varlık ko^ulları u/erındekı egemenlıgı dıırunııında sağlanabılır ( t unkıı, ıçınde ınsanın ya^am laalıyetını gerçekleştırdığı bıçım, onun bıı koşullara olan ustunluğune bağlıdır " Ya/aı Gıı ıs, bi)lıınıuııtle sorunun o/unıı avneıı bo\le kcnınoı \e IIIMII \aılık l.ıı mm "doğa ıle maddc dcğı^ımını aşarladıkları" kıisullaıı sorunun u\oı Bıı koşııll ıı ısc ı\ ı kı o\'c "onların ınsan doğasına en yaraşır vc cn ıışgun koijiıllar" 11 lolmak/oıundadıı Bunun tusi so/konuMi ol una/ ını* ülııı "yanı so/ konusu koşııll.ıı, ms.ın.ı gorc en az yara^ır vc en a/ u>gun bıçımcie de orta\a çıkabılır "ı2i()/aman ınsan o/guılugu ııısan doga sinın oluîturac.ığı ctkınlık \ı c\ lcnılcrdc keıulısını s.ııs.ın (,e\ıeıle bıı varaıicilık olaı.ık ılışı \ ııı ııı Bıı tlı^.ıı ı\ a \ oııelnuclıı kendı o/ \ aı lıgıııdan AMIL.I, ınsanın kcııılı v.ulıgınao/mı bıı michgıvaı dıı Bıı nıtdıgc baglı ol.ın \c bu ıııtclık^c bclıılcııeıı \a/ı vas.ılaıın gt>sieulıgı gclişinenın \ıne ıns.ın \.ıılı gıııın o/uııc u\ ıııası soı unıı Dola\ isi\ 11 ınsan \ ıı lığı bıı vaılıgın cMigcllcic ı.ısilaınadaıı ^clı^mesinı s.ıgla v.ıc.ık ko^ııllaı ı olustuı ııp onl.ıı ı gclısuıc .ıl.ını olaı.ık Özgurluk kavramı beraberlnde yabanclasma kavramını da cağrıstırır Özellıkle Jean Jack Rousseau özgurluk kavramı us tundp cok durmus cağdaslarını etkılemıstır belırgınleştırebılecek bır durum olıı^turmak ıstıvor Çıınku, ancak bu dıırumda ınsan doğasının \aratıcı bır bi(,ınıde ger(,ekle^mesı soz konusu olabılıı Bu da a\ 11 bır soı undur ınsan doğası ıçın Bıınunl.ı ıh \etınme/ ınsan \arlıgı, "ınsanın kcndı doğasının zorunlıılukları ıle bıyolo)ik varlığının koşullarının bağlı olduğu yasalar uzeıınde egemenlık kurması sorunu'Ma kar^ılasır ı ü Butun bunlar as lında o/gurluk sorıınunun "butun gorunumlerT'nın sa\dauılasnıalarını \<* "bır noktada >ogunlaşmalarını" ha/ırlaılaı Bıı ne\ıgosterır\e nc olabılıı ancak J Insanın o/ıınu Insanın om bır "doğadıı Bu "doğa"\ ı nasıl kavra\ acağı/5 Insanın o/u "doğa"sı onun mantıksal dıısuiKevc sahıp oiarak bunıı bır \cıı 'ıahnde \arlıgınd ı bulıın durması gerçcğıdır Bıı bır ontoloıık nıtclık ol ııak onun o/guıluğıınu helıılcı Dcmek kı soııın ınsanın soı unıı "ınsanın ozgurk.ğu dıır Bıı ckısunce cvguı lıığıı \e estetık \.u.uıcılık o/gıııluğuclııı Bıınlaı ı\.\ .ıhl.ıkı bıı soıunu oluştutııılaı Bıı d.ı \asam ar/usıf'dur C,o/ıımıı, "ıdealısi \a da matenalıst gorıı^ ' açısin dan olacaktıı M.ıı\(,ılığın So\\et ı>lı«aışisi t.ııatın daıı ık'iııoık gosuı ıldıgı bıı donemdc o/guıluk \ mc mocLı ını PIUUM J \l.ıı X Su\\cı olmaı^ısının \ ınııkl.ı ııııogutk'iıuınısıı kı In.ınmnoisanı/ .ıçın k.ıpıtal c b.ıkın Egcı bngclssınulı\.is.ısa\dıSo\\ctlcı k d.ılg.ı geçculı Yıııı Da\ ıdo\ nubukıiabıCı O ttıoıb.içov Oıice sı) donenım duşunsel pl.ııloııııuıuın s.ıiKiMiul.ın k.ı\ n.ıkl.ınıvoı 1 lemtıkıı olıın \a d.ıolııı.ıv m .ını.ı ku ıbın >MIHII"I soıuns ıl ıı/ci ııuk ılu^tınun İIIMII b ıl ı ı u d ı ı J P Natlar: ı P ı \ s IS k \ I I I N L 'ı III k \lıı\ I I I V J N W U U ulı 'î l î o l ı ı ı 1%J v S 2 S 121 \ >; \ N I S ı ı l ı p. \ s | s CUMHURİYCT K İ T A P S AY I 6 1 SAYFA 21