Katalog

Nâzım Hikmet Norveççede Kuzeye esen sıcak rüzgâr 1985 yılında tahliye olduktan sonra da yazışmamız sürdü. Bir mektubumda Nâzım'ın, Amerika'da çıkan Masses and Main.stream dergisinin Tcmmıız 1950 sayısında çevirileri yayımlanan beş şiirinden birini gönderdim. Bu şiirler Nâzım Hikmet Kampanyası sırastnda yayımlanmıştı bu dergide ve Nâ /.ım'ın yaşamöyküsü de vardı. Bu yaşamöyküsünü güncelleştirerek "Hapishanede Yatması Muhtemel Genç Bir Adama öğiitler" çeviris>inin yanma ekledim. Bir biire sonra Rolf, şu haberi verdi: "Gönderdi ğin şiir Norveççeye çevrildi. Bir oyuncu taratından da sahnede okundu. Çevirmenin adı Johanna Schwarz. Schvvaız bir öğretmen, ama giizel şiirler va/.an bir ozan da aynı zamanda. Schvvarz'a hemen leleton açıp senden gelen şiiri üettim. Çevirmiş, bir haita sonra çeşitli yerlerde yayınılandı. Toplantılarda okundu.' Rolf a teşekkürlerimi yazıp öbür dört şii rı "Angina Pektorib ", "Ellerinize ve Yalana Dair", "Ölüme Dair" ve "Paul Robeson'a" de gönderdim. Roli, bu şiirleri de Johanna Schwarz'a gönderdi. Ben de bir mektupla Johanna Schwarz'a teşekkür ettim. ündan çok mütevazı bir yanıt aldım. 21 nisan 1986günlümektubundaşunlarıyazıyordu: "Mektubunuza te^ekkürler. Size daha uzun bir mektup yazmak isterdim, ne var ki hastaneden az önce (,ıktım. Hâlâ çok yorgunum. (ieçen iki hahayı da ertelenmesi olanaksız birtakım işlerle geçirdim. (... Gönderdiğiniz şiirleri çevirmem için Rolt bana iletti. Beşini de çevirdim. Ama bir dil araştırmacıs: olarak siz bana asıllarını gonderene değin ıcim rahat etmeyecek Şiirleri çevırirken Turk(,evı (,ok ıvi bılen bıriııiıı yardımlarına gereksinim duyacagını. ühlo va da Berlin'deki üniversıtelerde belki bovle birinı bulurum. İlk gönderdiğiniz şiirin (,evirisi 10 Aralık 1985 te yerel gazetemizde yayımlandı. Obür şiirleri de perşembe gunü yapılacak 1 mayıs topl.ıntısında ben okuyacağım. Şiirler çok guzel. Şairin yaşamı çok ilgı çekicı. Bu şairden daha önce hıçbir şey t)kumamşıtım. Size teşekkür borçluyum. Kendim için soylevebileceğim çok razla şey yok. 1931de doğdum; orta ve yukbek eğitimimi İsveç'te yaptım. Ama Norveç'te iş buldum ve buraya yerleşmeye karar verdim. Kocamı da burada tanıdım. üslo'ya 80 km uzaklıkta Kongsberg'te kocam ve kedimle biılikte yaşıyorum. Yazarım, ama çok yazmıyorum. İlk kitabıını l%ü'ta yayımladım. Bugüne değin 11 kitabım çıktı. Çoğu şiir kitapları bunlaıın. Bıri bilim kurgu; birini de bir yontucu ılt birlikte hazırladık. Hem gözleri normal goren hem kör çocuklar için bu kitap. Braille altabesiyle ve novmal hıırııratla basıldı. İçiııde hem resimler var hem de kör çocukların parmaklarıyla duyumsayabılecekleıı kabartma resimler var. Bu, Avrupa'nın bu yan laıındaycııiyenıbaşlamışbirçalışma. Almanca vees ki İskandinav dilleri üzerinde ınceleme yaptım. Size (".aspian (kedim) ile çektirdiğim bir resmimi volluyorıını. Saygılarımla." 1986 Kasımında Roll bir mektubıında şunları yaz ınışti: "Sana yerel gazetelerden birinin kesigini gön deriyorunı. (jöreeeğin gibi bir Lapon tiyatrosu Nâzım I likmet'in bir ovununu sahnelivor Bu iizerin O O N Y A L İ S T E L E R İ N O f c N İtalya'da çok satanlar İlkon 1. Elcna Elena Amore Mio (Elena Elena Ajkım Benim) I De Crescenzo / Mondadori. ' 2. Diario Scgreto di Laura Palmer (Laura Palmer'm Gizemli Günluğn) I l.ynch Sperling. 3. Cacciatori di Diamanti (Elmas Avcılan) I Smith / Longanesi. 4. Quattro üopo Mezzanotte (Geccyansı Dort) I King / Sperling. 5. L'angelo Nero (Kara Melek) I Tabucchi / Feltrinelli. 6. La Voglia di Studiare (Çalışma Utvgi) I Pianelli Palmarini / Mundadı>ri. 7 Lo Speriamo Che Me La Cavo (Untartz Ben Bdjartrım) / D'Orta / Mondadori. 8. İI Presidente (Bafkan) I Bısiach / NewtonCompton. 9. La Lunga Vita Di Madianna Ucria (Mârianna Ucria'nın Uiun Yaşümı) I Maraini / Riz/oli. 10. Balla Coi Lupu (Kurdarla Dans) I Blake / Sperling. Yatancı edablyat 1. Diario Segreto di Laura Palmer (Laura Palmer'm Gizemli Gunlu^u) I Lynch / Sperling. 2. Cacciatori di Diamanti (Elmas Avcılan) I Smith / Longanesi. î. Quattro Dopo Mezzanotte (Gereyartsı Dört) I King / Sperling. Gmçllk kltaplan 1. La Sirenetta (Denizkızı) I Disney W. / Mondadori. 2. Olivere Company / Disney W. / Mondadori. 3. Gatti Al Sole (Güneşle Kediler) / Ivory L.A. / Bompiani. Mamak Cezaevi'nde başlayan bir mektuplaşma, Nâzım'ı kuzeye, kuzeyin taa ucuna götürdü. Artık Nâzım da Norveç'te okunuyor, oyunları sahneleniyor. D M. HALİM 8PATAR ünya ü/erınde Alta diye bir yer olduğunu Mamak Askerı Cezaevi'ndeyken öğrendim. Uluslararası At Ö r g ü t u ' n d e n Norveç'te Alta kasabasında öğretmenlik yapan Rolf G u n n a r Ballo, 1983te eşime mektup yazarak üzüntiisiinii pavlaşmış, bir gereksinimi olup olmadığını sormuş, bana da geçmiş olsun dileklerini ve sclumlarını iletmıştı Daha sonra Rolf la sürekli mektuplaştık, yakın bir dostluk oluştu aramı/da. H ü s e yingazi Dağı'nın eteğinde sevgisizliği ve insaıı onuruna yaraşmayan uvgulamalarıyla ünlii Mamak mahpusunda en güzel şev eşini, çocuğunu görmek, eşteıı dosttan mektııplar almaktı. Bu mektupların bir bölümü elinize geçmezdi. Ya insana yeteri kada rını verirler, öbürlerini sakıncalı b ulduklarıyla birlikte, kendi devişlerivle "sobaya boca ederlerdi." Rolf'unki gibi mektupları "boca" edemiyorlardı, dışarlarda \A\ olmasın diye. Ama gene de kuzey kutup dairesi içine düşen, yılın üç ayında hiç güneşi batmayan, üç ayında da kendisini göstermeyen bu küçücük Norveç kasabasından mektuplar almak çok güzeldi. incelemt 1. La Voglia Di Studiare (Çaltşma tsteği) I PiattelliPalmarini. 2. II Presidente (Bajkan) I Bisiach. 3. La Guerra di Golfo (Kör/cz Krizi) I SalingerLaurent / Mursia. de durulması gereken bir ciay. Finnmark'ın iç ke simlerinde birtakım Lapon köyleri var. Laponların dilleri ve kültürleri uzun süre baskı altında kaldı. Ama son yıllarda bü duruın giderek düzelmekte. İki yıl önce Laponlar kendi tiyatrolarını kurdular. Bu kez de Nâzım'ın bir çocuk ovununu sahneliyorlar. Onlara yazarak bu oyunu neredenbulduklarını soracağım. Nâzım konusunda öğrendftderimi de aktaracağım onlara." Oyunun Norveççe adı "Der forelskede skyen"di. "Sevdalı Bulut" yani. Şubatta aldığım son mektubuıjda Rolf, hastalığı dolayısıyla öğretmenliği bıraktığını, evinde resim çalışarak dinlendiğini ve kitap okuduğunu yazıyordu. Mektubunun sonunda "Sana iyi haberlerim var; Jo hanna Schwarz, Nâzım'ın şiirlerini kitap olarak çıkardı.. Bu, Norveççede çıkan ilk Nâzım kitabı. Senin gonderdiğin şiirlerin hepsi de kitaba girmiş, öbür şiirleri kendi bulmuş. Çalışmalarında Türkçe bilen birinden de yararlanmış" (Banu Gürsaler Syvertsen) diye yazmış. Ardından kitabı da gönderdi.Tarrı o sırada da Körfez Savaşı patladı. Üzerinde duramadını. Ancak bugün tırsat bukıp Rolfa ve çevirmen Johanna Schwarz'a teşekkürlerimi (Aimhuriyet aracılığıyla ilermek olanağıııı buluyorum. llem Schwarz'a hem de rahatsız olan Rolt a sağlık, mutluluk, esenlik diliyorum. D CUMHURİYET KİTAP SAYI 61 Saır Johanna Schwarz Nazım ın sıırını Norvecceye cevlrdı S A Y F A 20