Katalog

alan örneklerden birisinde, Brecht'in sahnc yönetmenlerinden eşcinsel şair Martin Pohl'un Ulbricht'in çabalarıyla Amerikan casusu olarak tutuklanmasmdan sonra Brecht'in, Pohl'un şiirlerıni kendi adıyla yayımladığı öne sürülüyor. Profesör Fuegi, Doğu Alman yönetiminin Brecht'i rötuşlanmış t.ırıhe kutsal bır ikon olarak geçmesı ıçin Brecht hakkındaki gerçeklerin ortaya çıkmasım istemiyordu. Brecht'in ailesinin karşı çıkmasına gelince. Brecht, bütün dünyada Shakespeare'den sonra oyunları en çok sahnelenen 23 uyatrocudan biri. 1956'da ölmeden önce Brecht'in yılhk kazancı, sadece Doğu Almanya'da yarım milyon marka ulaşmış durumdaydı. 80'lcrin başında Brecht gelirlerinin İsviçre'de yatırdığı banka hesabında en az 175 milyon mark bulunduğu tahmin ediliyordu. Bu durumda, Brecht'in çcvrcsınde yer alan, Elısabeht Hauptmann, Ruth Berlau ve Margarete Stefiin gibi güçlü kadınların neden Bracht'e başkaldırmadıkları sorulabılir. Jolın Fuegi bu sorunun iiç ayrı nedenle cevaplanabileceğini savunuyor. Buna göre her şeyden önce bu kadınlar inanmış komünistler olarak davalarını ön plana almış ve parti disiplinine uyarak durumu kabul etmeyi yeğlemişlerdi. Fuegi'ye göre ikinci neden Brecht'in kadınları baştan çıkarıp kontrol edebilme yeteneğinde arannıalı. İşin üçüncü ve bir o kadar önemli yünü, zamanın edebiyat pazarında kadınlara ödenen ücretle ilgıli. 1920'lerde kadın edebiyatçılar, çalışmalar için erkeklerinkinin yirmide birinden fazlasını alamıyorlardı. John Fuegi bütün bu ifşaatlarına rağmen Brecht'e ait sayılan yapıtların kalıtelerinden bir şey kaybetmcyeceğıni savunuyor, hatta Brecht'e olan ilginin daha da artacağını öne sürüyor. D 'Soylu ruhlar'ııı serüveni Mustafa Necati Bey'in Kastamonu'daki Çalışmalan / Mustafa Eski / Kastamonu Eğitim Yüksekokulu Yayınları MSUNKAYNARMA urtuluş Savaşımız'la ilgili bunca yayına karşın hâlâ yapılması gereken birçok şey var. Örneğin Kastamonu ve İnebolu'nun bu savaştaki özveri ve desteğinin yeterince ele alınıp incelendiği kanısında değilim. Şurası kesindir ki böyle candan bir destek olmasaydı Kurtuluş Savaşı'nın kazanılması çok daha zor olurdu. Birkav yıldır yeni çahşmalar görüyoruz. Kastamonulu öğretmen Mustafa Eski'nin yayınlarından söz etmek istiyorum. Bu öğretmen Kastamonu'nun Kurtuluş Savaşı'ndaki günleriyle ilgili bir dizi kitap yayımlamaya başladı. Dizinin yeni çıkan üçüncü kitabı kendi incelemesi. Bu incelcmede, büyük vatansever ve eğitimci Mustafa Necati'nin Kastamonu'daki çalı^malarım ele alıyor. Mustafa Necati, İzmirli'dir. Genç bır avukat ve öğretmen iken İzmir'in işgalini ve orada halka yapılan kötülükleri görmüş, direniş örgütlerine girmiştir. Daha sonra Balıkesir'e geçerek Kuvayi Milliye'ye katıldı ve arkadaşı Vasıf Çınar'la birlikte tzmire Doğu gazetesini yayımlamaya başladı. Balıkesir'den mılletvekıli seçilerek Ankara'ya geldi. Mustafa KemaFle tanıştı. 1920 ve 1921 Kurtuluş Savaşı'nın en bunalımlı yıllarıdır. Birinci İnönü Savaşı kazanılmıştır, ama düşman yeniden aldığı kuvvetlerle Ankara'ya doğru ilerlemesini sürdürmektedir. Bu durumda İnebolu'dan başlayarak Ankara'ya ulaşan yol ve o bdlgenin desteği son derecede büyük önem taşımaktadır. Bunu gören Mustafa Kemal her şeyi sağlama bağlamak için Kastamonu'daki İstiklal Mahkemesı'nin başına Mustafa Necati'yi, oradaki askeri birliğin başına da Muhittin Paşa'yı getirir. Mustafa Necati, Kastamonu'ya 1921 yılında gelmiş ve bir yıl kalmıştır. Kastamonu işgal edilmemişTİ, ama halk tehlikenin çok yaklaştığını, ölüm kalım günleri yaşandığını biliyordu. Ankara'ya durmadan cephane ve asker taşınmaktaydı. İyi bir hukukçu, etkili bir yazar ve yetenekli bir hatip olan Mustafa Necati, Kastamonu'da yargıçlığı ile olduğu kadar yazarlığı ve hatıplıği ile de büyük işler yaptı. Orada yayımlanan Açıksöz gazetesindc yazıları çıkiı. Başında bulunduğu görev korkutucu olduğu halde dikkatli tutumu, anlayışlı davranışlarıyla halka kendini sevdirdi. İstiklal Mahkemesi daha çok asker kaçakları ve Yunan kuvvetlerine hizmet etmeye çalışan Rumlarla ilgili davaları ele aldı. Ceza vermekten çok, insanları davaya kazanmak ve cepheye bir tane fazla asker göndermek için çaba gösterdi. Mahkemedeki idam kararları ancak dönüşü olmayan ağır suçlariçin verıliyordu. Bölgeden yalnız Sakarya Savaşı için 60.000 asker gittiği anlaşılmaktadır. Bunların çoğu şehit oldu ve büyük çarpışmalar sonunda zafer kazanıldı. Mustafa Necati, duygulu, hatta romantik sayılabilecck bir insandı. Yüreğinde coşkun bir vatan ve insan sevgisi vardı. Gezip dolaştığı yurt köşeleriyle ilgili anılarını, mahkemede ve köylerde karşılaştığı insanlarla ilgili izlcnımlerini çeşitli yazılarında yayımlamıştır. Iç Vatansever eğitimci Mustafa Necati'nin Kastamonu'daki çalışmalan K P 0 RT RE B E R T O L T B R E C H T Alman oyun yazarı, şair, tiyatro yönetmeni ve kuramcısı Bcrtolt Brecht 1898 1956 yılları arasmda yaşadı. Brecht edebiyata vc tiyatroya ilgi duymasına karşın önce np öğrenimine başladı. l'MS'de askere afındı. 1920'de Münih'e yerlcşerek yazarlıkla geçinmeye başladı. Tıp öğrenimini yarıda bırakarak Münih Oda Tiyatrosu'na dramaturg olarak girdi. 1924'tc Berlin'dc Max Reinhard'ın yanında yönetnıenliğc başladı. 1926/27 yıllarından itibaren diyalektık maddecilikle ilgilenmeye başladı. Epik tiyatro doğrultu.sundaki ilk yapıtını (Mann ıs Mann, "Adam Adamdır") bu ytllarda yazdı. 1939 yılında Hıtler Polonya'ya girincı' Daninıarka'dan Finlandiya'ya geçti 1941'de ABD'ye gitti. 1953'te PFN Kulüp Başkanı oldu. 1955'tc Stalin ödülünü almak üzerc Moskova'ya gitti. Brecht oyun yazarı vc kuramcı olarak 20. yüzyıl tiyatrosunda devrim yaratınış, çağdaş politik tiyatmnun ve maddeci tiyatro anlayışının önde gelen temsilcilerinden biri olarak görülmüştür. Brecht'in dilimızc çcvrilen başlıca yapıtları şunlardır: Augsburg Tebeşir Daircsi / Çeviren: Arif Gelen / Varlık Yayınları Bay Keuner'tn Öyküleri / Çevirenler: Anna Murat Çelikel / Boyut Yayınları Halkın Eknıegi / Çevirenler: A. Kadir A. Bc/irci / Say Yayınları Mahagonny Kentinin Yükscliji ve Düjüşü / Çeviren: Aziz Çalışlar / Boyut Yayınları MeTi'nin Özdeyijler Kitabı / Ahmet Cemal / Alan Yayıncılık Sanat Üzerine Yazılar / Çeviren: Kâmuran Ştpat / Cem Yayınevi Turandot ve Aklayıcılar Kongresi / Çeviren: Sezer Duru / Kaynak Yayınları Üç Kuraşluk Roman / Çeviren: Scma Akalayıcı / Oda Yayınları Mustata Necati Bey dört yıllık Milli Eğitim Bakanlığı sırasında unutulmaz hızmetler yapmıştı. tenlik dolu bu yazılar bıze Kurtuluş Savaşı'nın cephe arkasını pek güzel anlatır. Onların çoğunu Mustafa Eski'nin kitabında da buluyoruz. Mustafa Necati çağdaşlaşmadan, devrimden yanaydı. Çağdaş bir eğitim olmadan özgürlük ve bağımsızlık olamayacağını her zamaıı vurguladı. Kastamonu'daki görevi bitip de Ankara'ya döndükten sonra Milli Fğitim Bakanı olarak atanması çok yerinde bir karar olmuştur. Müsteşarı Nafi Atuf (Kansu) idi. Dört yıllık bakanlığı sırasında unutulnıaz hizmetler yaptı. Eğitiıjı kavramını iyice yükseltti. 'I'arihimizde öğretmenler hiçbir zaman o günlerdeki kadar sevilip sayılmadılar. Mustafa Necati'nin talihsiz bir hastalıkla gelen ölümü olmasaydı daha nice hizmetler yapacaktı. Bu işin başında iki üç yıl daha kalabilseydi belki de Türkiye'nin kaderi değişirdi. O dinamizm ile gelişmemiz hızlanırdı. Gerçi Atatürk'ün öteki milli eğitim bakanları da önemli şeyler yaptılar, ama hiçbir zaman Mustafa Necati'nin düzeyine erişemediler. Kastamonulu öğretmen Mustafa Eski, kitabında Kurtuluş Savaşımız'ın önemli bir yönünü ıyi bir şekilde ele alıp irdelediği gibi büyük bir vatansever ve eğitimcimize gösterilmesi gereken saygıyı da dile getirmiş oluyor. Kurtuluş tarihimize katkıda bulunduğu için yazara teşekkür etmeliyiz. Kitap, o günlerin olaylarını bağımsızlık uğruna her şeyini vermekten çekinmeyen insanlarımızı anlatıyor. Bu insanlara Mustafa Necati "soylu ruhlar" demcktedir. Kitapta onları buluyoruz. O soylu ruhlar olmasaydı bağımsızlığımızı kazanamazdık. D S A Y F A » COMHURİYET K l f APS>»V/ 5 3