Katalog

ABD'li edebiyat profesörü John Fuegi, Brecht hakkında tartışma başlattı Yoksa Brecht yazmadı mı? Berto t Brecht efsanesi yıkılıyor mu? Amerikalı edebiyat profesörü John Fuegi yeni yayımlanan "Brecht ve Co." adlı kitabında yüzyıhmızın en önemli tiyatro yazarlarından Bertolt Brecht'in yapıtlarının yüzde doksanının başkalarına ya da birlikte çalıştığı kadın yazarlara ait olduğunu ileri sürüyor. Brecht'i tanıyan tüm çevrelerde bomba etkisi yapacak 880 sayfalık kitabın yanı sıra aynı konuda bir de TV dizisi hazırlandı. utlann kınldığı, tabuların yıkıldığı bir zamanda yasıyoruz. Yüzyılın en önemli tiyatro yazarlarından sayıl.m Brecht de bundan nasibini aldı. Amerikalı edebiyat profesörü John Fuegi şu gunlerde baskıya giren "Brecht ve Co." adlı kitabında, Brecht'in yapıtlirının yüzde 90'ının başkalarına ya da daha açık bir tanımla birlikte çalıştığı kadın yazarlara aıt olduğunu iddia ediyor. Brecht'i tanıyan tüm çevreleıde bomba etkisi yapacak 880 sayfalık kitabın yanısıra aynı kıtabı temel alan bir de televizyon dizisi hazırlandı. John Fuegi, Danimarka'da Politiken gazetesinde Jan Anderson imzasıyla yayımlanan söyleşisinde Brecht'i çevresindekı kadın çalışanların gözüyle görmeye çalıştığını söylüyor. Fuegi'ye gore bu açtdan bakıldığında Brecht, dahi bir yazardan çok, soğuk bir işadamına bcnziyor. Edebiyat profesörü John Fuegi'nin Brecht'in çalışmalarını eleştirel gözlüklerle incelemeye başlaması tesadüf eserı. Berlin'dekı Brecht arşivinde Brecht'in Molier'den uyarladığı Don Juan'ın orijinal müsveddelerinı ınceleyen Fuegi, orijinal müsveddenin üzerinde Brecht'in yakın çalışma arkadaşlarından Elisabeth Hauptmann'ın, kıtabı Brecht'e adadığını belirten el yazısına rastlıyor. Hauptmann, "Nasıl olur" sorusunu cevaplamayı red P FERRUH İHMkl KOPENHM3 ABD'li edebiyat profesörü John Fuegi Brecht'i sadete Ut, Kuruşluk Opera"yı çalmakla değil, müzikierinin tekstlerini de çalmakla suçluyor. dediyor, ancak İsviçreli tiyatro yönetmeni Benno Besson, Hauptmann kadar sıkı ağızlı değil. Besson, bu yapıtın kendisi ve Elisabeth Hauptmann tarafından hazırlandığını, Brecht'le hiçbir ilgısi olmacfığını anlatıyor. O zamanlar büyük bir Brecht hayranı olan Fuegi bir yandan kendini bu olayın bir "istisna" olduğuna inandırmaya çalışıyor, ancak merak bu ya. Obür yandan da Brecht'in diğer yapıtlarını incelemeye başlıyor. Fuegi, kitabında buna benzer birçokörnek bulunduğunu anlatıyor. Bunlardan biri de Brecht'in en ünlü oyunu Üç Kuruşluk Opera. Kitaba göre Elisabeth Hauptmann 1928'de İngiliz John Gay'in 1728'de yazdığı eski bir operayı Almancaya çevirerek Brecht'e gösteriyor. O sıralarda "Bencil Johann Fatzers'in Çöküsü (?)" ve "Joe Fleischackery" oyunları üzerinde çalışan Brecht, operayı beğenmıyor. Ne var ki durum Berlın'de Schiffbauerdamm'daki tiyatronun müdürü Joseph Autricht, Brecht'in üzerinde çalıştığı iki oyunun müsveddelerini beğenmeyince değişiyor ve Brecht çekmecesindeki Üç' Kuruşluk Opera'yı gösteriyor. Kurt Weill hemen oyunun müziğini bestelemekle görevlendiriliyor ve 1928 yılının en çok iş yapan oyunu ortaya çıkıyor. John Fuegi, Brecht'i sadece Üç Kurusluk Opera'yı çalmakla değil, müzikierinin tekstlerini de Avusturya ordusu subaylarından K.L. Ammer'den çalmakla da suçluyor. Fuegi'ye göre Brecht, Ammer'e susması için oyunun gelirinin yüzde 2,5'unu vermek zorunda kalıyor. Tabii ki 880 sayfalık kitapta bu örnekler belgelendirilerek anlatılıyor. Profesör John Fuegi, Brecht'le ilgili çalışması sırasında bırçok engelle karşılaştığını, bu engelleri çeşitli numaralarla aştığını anlatıyor. Fuegi, Brecht'in kansının ve çocuklarının, Brecht arşivindeki birçok belgeyi "siyasi" ya da "kişisel" olduğu gerekçesiyle göstermek istemediklerini söylüyor. Brecht'in 2. Dünya Savaşı'ndan sonra bir ara Doğu Berlin'e döndüğü, ancak Stalin karşıtı çizgisi nedeniyle Doğu Alman Komünist Partisi SED içinde pek popüler olmadığı bilinir. Fuegi'ye göre soğuk savaş yıllarında, reklama ihtiyacı olan sistemin, sosyalizmin Shakespeare'i ve Goethe'yi tek kişiden toplayan büyük edebiyatçı olarak Brecht'i lanse etmeye basladı. Zamanın komünist lideri Walter Ulbricht'in Brecht'i sevmemesine rağmen, reklamını yapmak zorunda kaldığını belirten Fuegi, Ulbricht'in fırsat buldukça Brecht'i engellemeye çalıştığını da anlatıyor. Kitapta bu konuda yer C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 5 1 Brecht. Mıt Peter Suhrkamp ve Harry Buckvvltz (1955) S A Y F A 8