Katalog

Aşk, bir başkaldırıdır Carson McCullers'ın sinemaya aktarılan ilk yapıtı, John Huston'ın yönettiği, Marlon Brando'yla Liz Taylor'ın oynadıklan "Pırıltılı Gözler" olmuştu. Şimdi "Hüzünlü Kahve'nin Türküsü"nde Vanessa Redgrave, Keith Carradine ve Rod Steiger oynuyorlar. eçenlerde Özgür Ulusoy'un çevirisiyle Logos Yayıncılık tarafından yayımlanan Irlanda kökenli Amerikalı yazar Carson McCullers'ın Hüzünlü Kahve'nin Türküsü adlı yapıtı 1963 yılında Amerikalı ünlü oyun yazarı £dward Albee tarafından sahneye de uyarlanmış, oyun daha sonra Türkiye'de Devlet Tiyatroları'nca oynanmıştı. 31 yaşında sol yanı felç olan McCullers'ın ünlü kitabı bu kez beyazperdeye aktarıhyor. 1917'de Georgia eyaletinin Columbus kentinde doğan, 1945'te Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi Odülü'ne değer görülen, 1967 yılında ölen Carson McCullers'ın Hüzünlü Kahve'nin Türküsü adlı yapıtından uyarlanan filmde Vanessa Redgrave, Keith Carradine, Cork Hubbert ve Rod Steiger oynuyorlar. Texas eyaletinin Austin kentinde çekilmekte olan filmin setinde yılların deneyimli oyuncusu Vanessa Redgrave'i ilk bakışta tanımak çok zor. Çok dikkat edilmese, Redgrave sette dolaşan erkek figüranlardan biri sanılacak nerdeyse. Redgrave'in sarı saçları çok kısa kesilmiş ve geriye doğru fırçalanmış. Makyajsız yüzü, sırtındaki iş tulumuyla oldukça erkeksi bir görünüşü var. Vanessa Redgrave, McCullers'ın Miss Amelia'sında bütün profesyonelliğini konuşturuyor. Miss Amelia'nın eski kocası Marvin Macy'yi ise Keith Carradine canlandırıyor. Carradine bu role iki haftadan kısa bir sürede hazırlanmış. Sam Shepard beklenmedik bir biçimde Marvin Macy rolünden vazgeçince, son anda rol Carradine'a önerilmış. Carradine de Redgrave'in erkeksi bir rolü üstlenişindeki gözüpekliği göklere çıkaranlardan. Hüzünlü Kahve'nin Türküsü'nün sinemaya aktarılmasının ardında ilginç bir yapım şirketi var. Merchant Ivory şirketi, Bostonlular (1983), Manzaralı Oda (1986) ve New York Köleleri (1989) gibi filmlerin de yapımcısı. Şirketin yöneticileri ise ünlü yönetmen James Ivory ile Hint asıllı Amerikalı yapımcı tsmail Merchant. Filmin yapımına karar verilmesinde Vanessa Redgrave canalıcı bir rol oynamış. İsmail Merchant, 3 milyon dolarlık bir bütçeyle çekilen film için kesin kararını, Redgrave'in filmde oynamayı kabul etmesinden sonra vermiş. "Amelia rolü için düşündüğümüz tek oyuncu Vanessa Redgrave'di" diyor Merchant. İsmail Merchat, McCullers'ın bu uzun öyküsünü sinemaya aktarmayı tam 20 yıl önce kafasına koymuş. Ancak bir yandan telif hakları sorunu, öte yandan öykünün tecimsel açıdan tehlikeler taştması, Merchant'ın tasarısımn durmadan ertelenmesine yol açmış. Kitabın telif hakkı, Hüzünlü Kahve'nin Türküsü'nü yıllar önce sahneye aktaran Edward Albee'deymiş. Telif hakkı sorunu yıllar sonra çözüldükten sonra sıra tecimSAYFA f • 'Hüzünlü Kahve'nin Türküsü' beyazperdeye aktanlıyor Yalnızlann yazarı İrlanda kökenli Carson McCullers, 1917'de ABD'de Georgıa eyaletinin Columbus kentinde doğdu. Duyarlı, "uyumsuz" bir kızdı. New York'ta Columbıa Üniversitesı'nde ve Juilliard Müzik Okulu'nda okudu. Öğrencılığı sırasında yazmaya başladı. Dilimize Mehmet H. Doğan tarafından çevrilen ve 1973'te E Yayınları arasında çıkan Yalnız Bir Avcıdır Yürek'i 23 yaşında yayımladı. Ardından Reflections in a Golden Eye (Altın Gözdeki Yansımalar) ve The Member of the Wedding (Nikâh Şahidi] geldi. New York Eleştirmenler Birlıği Ödülü'nü alan Nikah Şahidi'ni 1951'de The Ballad of the Sad Cafe izledi. 1963'te Edward Albee'nin sahneye de uyarladığı bu uzun öykü Türkçeye ilk kez Küskün Kahvenin Türküsü adıyla çevrildi ve 1967'de De Yayınevı tarafından basıldı. The Sauare Root of Wonderful (Harikanın Kare Kökü), The Clock Without Hands (Yelkovansız Saat) ve Sweet as a Pickle and Clean as a Pig (Turşu Gibi Tatlı ve Domuz Gibi Temiz), McCullers'ı geni; okur yığınlanna ulajtırdı. 1945'te Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi Odülü'ne dçğer görülen McCullers 1967'de öldü. 31 yaşında geçırdiei felç sonucu sol yanını kıpırdatamayan McCullers, psikoîojik incelemelerin ağır bastığı yapıtlarında çoğunlukla yalnız ve toplumdışı ınsanların iç dünyalarını ve yaşamla çelişkilerini konu edindi. G Î sel tehlikeleri alt etmeye gelmiş. Bu sorunu da filmin bütçesini kısıtlı tutmayı başararak çözmüşler. Merchant'a bakılırsa, Hüzünlü Kahve'nin Türküsü bir "tutku üçgeni." McCullers'ın doğalcılıkla gerçeküstücülüğü ustalıkla bileştirdiği şiirsel bir nitelik taşıyor öykü: "... Oysa, işte bu kasabada, bir zamanlar bir kahve vardı. Ve millerce genişlikteki alan içinde bu tahta kaplı eski ev gibisi yoktu. Üzerinde örtüler, kâgıt peçeteler olan masalar, vantilatörlerden sarkan renkli kâğıt şeritler, cumartesi geceleri de büyük, kalabalık toplantılar... Buranın sahibi Miss Amelia Evans'tı. Ancak kahve, asıl bajarısını, neşesini, Kuzen Lymon adında bir kambura borçluydu. Kahvenin öykfsünde yer alan diğer bir kişi de Miss Amelia'nın eski kocasıydı. Uzun yıllar hapiste yattıktan sonra kasabaya geri dönmüş, her şeyi yakıp yıkarak çekip gitmiş korkunç biriydi bu adam. Kahve o zamanlardan beri kapalıdır, ancak öyküsü hâlâ dillerdedir. Burası hep kahve değildi. Bina, Miss Amelia'ya babasından kalmıştı. Çoğunlukla yiyecek, un, enfiye gibi yörenin temel gereksinimlerinin satıldığı bir dükkândı. Miss Amelia zengin bir kadındı. Dükkândan başka, beş kilometre ötedeki bataklıkta bir imbik işletir, kasabadaki en iyi içkiyi üretirdi. Esmer, uzun boyluydu, bir erkek gibi kaslı, kemikliydi. Kısa kesilmiş saçları alnından geriye doğru taranmıştı. Güneş yanığı yüzünde bir gerginlik, bitkinlik okunurdu hep. Biraz şaşı da olmasa güzel bir kadın denebilirdi. Kendisiyle evlenmeyi isteyebilecekler 'ok değildi, ne ki Miss Amelia erkeklerden ve aşkardan yana tasası olmayan, yapayalnız biriydi. Eya TÜRKÇEDE CARSON MCCULLERS Hüzünlü Kahvenin Türküsü / Çeviren: özgur Ulusoy / Logos Yayıncılık / 96 sayfa / 6000 TL. / CKK Kod No: 437.006 Yelkovansız Saat / Çeviren: Roza Hakmen / Can Yayınları / 237 s. Yalnız Bir Avcıdır Yürek / Çeviren: Mehmet H.Doğan / E Yayınları / 1973. Carson McCullers'ın "Hüzünlü Kahve'nin Türküsü" adlı uzun öyküsünden uyarlanan filmde Miss Amelia'yı Vanessa Redgrave (sağda) canlandırıyor Miss Amelia'nın eski kocası Marvin Macy'yi ise Keith Carradine oynuyor CUMHURİYET KİTAP SAYI 30