Katalog

16 Bulmaca 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 CBT 1483/21 Ağustos 2015 ilginç SORULAR Nitrik asit ve solunum sistemi etkileri Soru: Yüksek dozda nitrik asit buharlarına maruz kalmak ne gibi sağlık sorunlarına yol açar? Yanıt: (http://www.epa.gov/opptintr/aegl/pubs/nitricacid interimdec2008.v1.pdf) (https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachmentdata/file/317594/Nitricacid propertiesincidentmanagementtoxicology.pdf Nitrik asit yüksek derecede aşındırıcı bir maddedir. Yüksek dozda nitrik asit buharları solunum sisteminde hızla gelişen rahatsızlık, ağrı ve nefes darlığına yol açabilir. Bu durumu birkaç hafta süren bir düzelme dönemi izlemektedir. Daha sonra zatürree ve/veya pulmoner fibrozis (akciğerde katılaşma) ile sonuçlanan ağır bir tablo ortaya çıkabilmektedir. Daha az miktardaki nitrik asit buharları maruziyetinde önceden astım veya alerjisi bulunan bireylerde hastalıklar alevlenmektedir. Nitrik asit nedir? Nitrik asit berrak bir sıvı olup, renksizden sarıya kadar uzanan bir görünümü vardır. Boğucu bir kokusu vardır. Gübrenin, boyanın, bazı ilaçların, patlayıcıların üretiminde ve metalleri temizlemekte kullanılmaktadır. Nitrik asit çevreye nasıl salınmaktadır? Nitrik asit en sık endüstriyel kirlenmeye bağlı olarak salınan NO2 (nitrojen dioksidin) doğada suyla birleşmesi sonucu oluşur ve asit yağmurlarının da bir parçasıdır (Asit yağmurları insan eliyle yaratılan çevre kirliliğinin en önemli örneklerindendir). Nitrik aside nasıl maruz kalınır? Ev için yapılan temizlik ürünlerinde bulunmadığından daha çok iş kazalarında maruz kalınır. Kirli hava da küçük miktarlarda nitrik asit maruziyetine yol açar. Çevrede nitrik asit varsa herhangi bir ters sağlık etkilenmesi yaşar mıyım? Nitrik aside bulaşık materyali yeme, içme, cilt yoluyla temas ve çok sık olarak soluma ile maruz kalabilirsiniz. Ters etkiler maddeye ne miktarda, ne kadar süreyle, hangi yolla maruz kalındığına bağlıdır. Maruz kalınan maddenin sıvı, gaz veya katı olması ve diğer kimyasallarla bileşik olması da ters etkileri belirler. Nitrik asit kansere yol açar mı? Hayır. Nitrik aside maruz kalırsam ne yapmalıyım? Toplumun sağlığını etkileyecek kadar yüksek nitrik asit buharlarının atmosfere salınması nadirdir Nitrik asit buharlarının solunması gözlerde yanma, boğaz ağrısı, öksürük, göğüste sıkışma, başağrısı, dengesizlik ve şuurda bulanıklığa yol açmaktadır. Ağır maruziyette 36 saat içinde akciğer ödemi de gözlenebilmektedir ve bu durumda nefessizlik, morarma ve hışıltılı solunum görülebilmektedir. Önceden astım hastalığı olanların düşük düzeyde nitrik asit maruziyetinde dahi atak geçirdiği bilinmektedir. Bu durumda nitrik asit dumanlarının bulunduğu ortamdan hızla uzaklaşmak, ilk 48 saatte gelişebilecek nefes darlığı, göğüs ağrısı, yanma gibi yan etkilerde acil servise gitmek ve duman maruziyetini bildirmek önemlidir. Sesbilgisi. SOLDAN SAĞA 1. “Evangelista …” (1643’te barometreyi icat eden mucit) – Doğalgazın önemli bir bileşeni. 2. Hafıza kaybı – Okyanus – Kenar süsü. 3. Düşmanlık – Tartım. 4. Baryumun simgesi – Fiiller – Mısır. 5. Değerli olanına zebercet adı verilen silikat – Saygı gösterme, ululama – “Jet …” (aktör). 6 Macarların ünlü şarabı – Hava basıncı birimi – Manş Denizi’nin en dar yeri olan boğaz. 7. Put, fetiş – Yapağıdan elde edilen, eczacılıkta ve parfümeride kullanılan, sarımtırak renkte bir yağ. 8. Kayaçların erimesiyle yer altı akıntıları olan, kireç taşı ve dolomit bölgesi – Faiz – Rey. 9. Standart saptayan enstitü – Güney Amerika’da yaşayan bir kuş. 10. Dizge – Türkiye’nin ilk deniz araştırma gemisi – Alanya’da bir çay. 11. İlkel benlik – Yurttaş Kane’in söylediği son sözcük – Asker. 12. Hava trafiğini denetleme sistemi – Karagöz düdüğü. 13. Yer altı suyunu tutan ve ileten kayaç ortama – Seher vakti – Uzaklık anlatan sözcük. 14. Söğüt kabuğundan çıkarılan antiseptiklerle ilgili olan – Tahıl için kullanılan sekiz kiloluk ölçek. 15. Eklembacaklıların ve kabukluların örteneğini oluşturan, dayanıklı ve esnek organik madde – YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. “William Henry …” (Kağıt üzerine fotoğraf almayı gerçekleştiren İngiliz fizikçisi) – Tümler açının sinüsü. 2. Kemiklerin toparlak ucu – Tirsibalığı – Kaz Dağları’nın mitolojik dönemlerdeki adı – namuslu. 3. Protein sentezine yardımcı olan asit türü – Eski Yunan mitolojisinde, balmumundan kanatlarıyla göklerde uçan ilk insan – Bir ildeki en yüksek hükümet görevlisi. 4. Bir berat, lisans hakkı ya da ticari marka sahibinin bunu devrettiği firmalardan aldığı maddi karşılık – Yanardağ kayalıkları arasında bulunan bir feldispat türü. 5. Albertd Einstein’ın teorisi. 6. Yakışıklı genç erkek – Cep telefonu mesajı – Avrupa’da bir ulus adı. 7. Bir organımız – Bir nota – Öncesizlik. 8. Ortadoğu’da bir göl – İkincil – Su – Kuzey Fas’taki sıradağlar. 9. Lümen (kısa) – İzmir’in bir ilçesi – “İç imdi iç şarabını / … bir yana hicabını” (Recaizade Ekrem). 10. Gökçeada’nın diğer adı – Sodyumun simgesi – Faiz hesaplamasında kullanılan bir sistem. 11. Bir Tür Japon güreşi – Bir yüzey ölçüsü – Titreyiş, ürkme. 12. Böcekbilimci – Hamur tahtası. 13. İridyumun simgesi – Köprü yol – Nikelin simgesi. 14. Delikli bir tuğla – Bir nota – Ahlak. 15. Mısır tanrılarının en 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 eskisi – Sazın 1 S İ E M E N S G N O M O N 2 C R O S İ MAN İ Y E U T en ince teli – 3 O L Ü T E S Y UM Z A T İ Peru’nun baş4 T R İ İ L N E TOBUR T İ P İ S TANT N İ KA kenti – “Behiç 5 6 M İ L İ BAR ŞU S J …” (karikatü7 F İ L E T O ON İ KS AE 8 E N K HAZAN KAL rist). 9 10 11 12 13 14 15 Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu N İ O MA E T NE L S İ L İ P A R İ T E KA A LO İ T TO E RK A AL N E L LO E T HAB L İ S İ EV A B İ T DO J İ A ANOL İ TAT N ŞE KŞ I N AMA AT K B I RU RUZ düşün BUL Ender Aktulga eaktulga@gmail.com Dört basamaklı , rakam yinelemesiz (tüm rakamları birbirinden değişik) bir tam sayının rakamlarının yerini değiştirerek 23 değişik sayı daha elde ederiz. (Sayının 0 rakamını içermesi durumunda bunlardan 6’sı üç basamaklı olacaktır.) Böylece elde edilen 24 elemanlı kümeye D kümesi, D kümesini oluşturan sayıların sekizlik (oktal) karşılıklarını içeren kümeye de O kümesi diyelim. (O kümesinde yer alan sayılar, rakam yinelemeli olabilirler.) O kümelerinin çoğunda (1036 sayısını içeren D kümesinin karşılığı olan O kümesinde olduğu gibi) rakamları, birbirinin permütasyonu olan sayılar bulunmamaktadır. O kümelerinin bir bölümü, (örneğin, 1234 sayısını içeren D kümesinin karşılığı olan O kümesi gibi) birer, (1235 sayısını içeren D kümesinin karşılığı olan O kümesi gibi) ikişer ya da (2467 sayısını içeren D kümesinin karşılığı olan O kümesi gibi) üçer permütasyon ikilisi, biri (2347 sayısını içeren D kümesinin karşılığı olan O kümesi de dört permütasyon ikilisi barındırmaktadır. O kümelerinin biri (5067 sayısını içeren D kümesinin karşılığı olan O kümesi) ise bir permütasyon üçlüsü (13651, 15136, 15631 üçlüsünü) barındırmaktadır. Bu kategorilerin dışında kalan bir O kümesinde ise bir permütasyon ikilisi, bir de permütasyon üçlüsü bulunmaktadır. SORU: Söz konusu O kümesinin karşılık olduğu D kümesini içerdiği en küçük sayı kaçtır? RAKAM PERMÜTASYONU II 1481. sayıdaki “Rakam PermütasyonuI” isimli bilmecenin yanıtı: 1459, 4579 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ahsen canatİzmir, Naim UygunHatay