Katalog

Çocuk Gelişimi CBT 1479/24 Temmuz 2015 Ay Projesi 15 Müziğin çocuk gelişimine etkisi • Müzik ile beyin işlevlerinin gelişimi arasında önemli bir bağlantı vardır. • Müzik, gebe kadını rahatlatır; fetüsün beyin gelişimini olumlu etkiler. • Erken müzik eğitimi, özellikle piyano ile eğitim bilişsel işlevleri, zekayı, sözel belleği, matematik başarısını iyileştirir. • Müzikle ilgilenen çocukların akademik başarıları artar. • Otistik yelpazede bozukluğu bulunan çocuklarda müzik ile tedavi iletişim becerilerini artırabilir. • Müzik, küçük çocuklarda ağrının dindirilmesinde yararlı olabilir. • Evrensel bir dil olan müzik barışa katkıda bulunur. Filiz Ali Türkiye’de müziğin zekâ üzerine etkilerini araştıran müzikolog Filiz Ali’ye göre, müzik ne kadar soyut görünse de son derece bilimsel ve matematikseldir. Notalar, solfej, matematik üzerine kuruludur. Zekâ üzerine etkisi: ‘Mozart Etkisi’ adını taşıyan deney, 1993 yılında Nature Dergisi’nde yayımlanmıştır. Bu araştırma, klasik müzik IQ ilişkisi üzerine kurulmuştu. Mozart dinlemenin birkaç saat süren etkisinin aksine, piyano eğitiminin etkisinin ömür boyu süreceği belirtilmektedir. Mozart Etkisi(ME): ‘Bütün dahiler göklere uzanır. Mozart ise gökten inmiştir’ Albert Schweitzer Psikologların ve nörobiyologların çocuklarla, epilepsi, Alzheimer hastaları ile, hatta farelerle yaptıkları araştırmalar Mozart’ın müziğinin beynin motor koordinasyonunu, görsel algısını ve düşünce sürecini hızlandırdığını ortaya koymuştur. Kulak salyangozunu dolduran Corti hücrelerinin titreşmesi, jeneratör vasıtası görerek beynin şarj edilmesini sağlar. Tomatis, 5000 ile 8000 hz. arasında yüksek frekanslar içeren müziklerin dinlenmesinin beyin hücrelerine enerji yüklediğini keşfetmiştir. Bu frekans aralığındaki sesler Mozart’ın müziklerinde çok sayıda mevcuttur. Duygusal ve sosyal gelişime etkisi: ‘Müzik, karanlığın içinde hiç sönmeyen bir ışık gibidir’ Ray Caharles Küçük gruplarda yapılmış kontrollü klinik araştırma, otistik yelpazede bozukluğu bulunan çocuklarda müzik ile tedavinin iletişim becerilerini artırdığını göstermiştir(Gold C, et al. 2006). Müzik, çocukları televizyon ve bilgisayardan uzaklaştırmakta da başarılıdır. Anne babalar neler yapabilirler?  Müzik, annenin karnına yakın bir yerde günde yarım saat, doğumdan sonra çocuğun bulunduğu odada dinletilmelidir. Uyku öncesi klasik müzikle uykuya geçişi sağlamak uyumayı kolaylaştırır. Çocuk büyüdükçe, evde televizyon izlemek yerine müzik dinlemek, konserlere, çocuk müzikallerine, tiyatroya götürmek çocuğun müziğe ilgisini artırır. A Ay’da uluslararası bir köy mümkün! Prof. Dr. Serpil Uğur Baysal Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Sosyal Pediyatri Bilim Dalı. serpil.baysal@ deu.edu.tr y projesi aslında insanlığın, uluslararası çalışmada gösterdiği örnek bir başarıdır. Astronotlar 2 Kasım 2000’den yana 400 km yükseklikteki Uluslararası Uzay İstasyonu’yla (UUİ) dünyanın etrafında dönüyor. İstasyonda Amerikalı, Rus, Kanadalı, Japon, İtalyan, Fransız ve Alman astronotlar ve diğer bazı ülkelerin astronotları bir araya geliyor; görevleri bilimsel deneyler gerçekleştirmek. Ve aslında kendileri de bir deneyin parçaları. Sonuçta bedenlerinin yerçekimsizliğe karşı gösterdiği tepkiler ölçülüyor. İstasyon varlığını 2020’ye dek koruyacak, istasyonu 2028’e kadar da çalıştırmak teknik açıdan mümkün. Ama bir futbol sahası büyüklüğündeki bu istasyon ondan sonra güney Pasifik üzerinden dünya atmosferine girecek. Bu yolculuk sırasında korlaşmayan ne varsa denize düşecek. Peki sonra? Uzay koşullarında tıp ve teknik araştırmalar ne ‘Müzik zevkini hesaba katmadan bir ulusu yetiştirmek mümkün değildir.’ M. Kemal Atatürk Müziğin işlevleri: Müziğin nörobiyolojiye, nöropsikolojiye, beyin gelişimine, çocuk gelişimine etkilerini açıklamaya yönelik çalışmalar 1960’lı yıllardan beri yapılmaktadır. İntrauterin dönemden başlayarak müzikle uyarılma, daha sonra müzik eğitimi sayısal zekayı, belleği, bilişsel işlevleri, öğrenmeyi, dil gelişimini, sosyal gelişimi, yaşıtlarla işbirliğini, davranışları olumlu yönde etkilemektedir. Günümüzde müzik, ağrının, ruh sağlığı sorunlarının hafifletilmesinde, kliniklerde ve ameliyathanelerde kullanılmaktadır. Bilişsel becerilerin gelişimine etkisi: İntrauterin dönemde 20 haftalık bebeğin müziği duyabildiği, daha sonra müziği hatırlayabileceği ileri sürülmüştür. Bu dönemde, fetüsün öncelikle duyabildiği sesler, annenin kalp atışları ile abdominal aortadan geçen kan akımının çıkardığı seslerdir. Doğum öncesi uyarılar yenidoğan bebeğin, beynin tüm gizilgücü ile yaşama başlamasını sağlamaktadır. Doğum öncesi herhangi olumlu bir uyarı almayan beyinde sağ lob yeterince gelişmez. Müzik dinlemenin beynin büyük bir bölümünü aktif hale getirdiği nörofizyolojik ve ileri radyolojik yöntemlerle gösterilmiştir. ‘Piyano benim vatanım’ Fazıl Say Bazı araştırmacılara göre, çocukların şarkı ve mırıldanmalarını dinleyerek, dans ve oyunlara uyma çabalarını izleyerek, müziğe karşı doğuştan duyarlı olduklarını gözlemleyebiliriz. Örneğin, Fazıl Say’ın küçük çocukluk döneminde annesinin gözlemleri, ona uygun ortamı hazırlamak için yol göstermiştir. Müzikteki matematik: ‘Müzik, bilimsel ve matematikseldir’ MÜZİK YETENEĞİ DOĞUŞTAN MÜZİK ZEKÂSI Müziğin çocuk gelişimine kazandırdıkları çok yönlüdür. Beyin gelişimini ve işlevlerini artırmakta, intrauterin dönemde anneye dinletilen müzik, hem annede hem de fetüsün yaşamsal işlevlerini düzenlemede olumlu etkiler göstermekte, bebeklere ninni söylemek, onların emme becerilerinden oksijen satürasyonlarına kadar pek çok işlevi olumlu yönde etkilemektedir. Prematüre yenidoğanlara yoğun bakım biriminde dinletilen Mozart müziğinin dinlenme halinde harcanan enerjiyi azalttığı belirlenmiştir. Ancak, kesin genellemeler yapabilmek ve mekanizmaları açıklayabilmek için gereken veri tabanı henüz tam oluşmamıştır. Araştırmalar ülkemizde de sürdürülmeli, sağlıklı bir toplumun yetişebilmesi için müzik eğitimine önem verilmelidir. Kaynaklar Başer FA. Müziğin Okul Öncesi Dönemde Çocuk Gelişimine Katkısı. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2004; 8: 271284. Loewy J, Stewart K, Dessler AM, Telsey A, Homel P. The Effects of Music Therapy on Vital Signs, Feding and Sleep in Premature Infants. Pediatrics 2013; 131: 902918. Nehir C, Gökçay G, Uğur Baysal S. Çocuk gelişiminde müziğin yeri. Çocuk Dergisi 2005; 5: 166170. Say G. Fazıl Say’ın Annesi Olmak Yeteneğin Keşfi. Ana Yayıncılık. İstanbul, 2003. Uğur Baysal S. Müzik ve çocuk gelişimi. Koruyucu Çocuk Sağlığında Beslenme ve Alternatif Tıp Uygulamaları Sempozyumu. Kırıkkale, 68 Kasım 2008, Program ve Bildiriler Kitabı:7583. SONUÇ olacak? Ve özellikle de küresel işbirliği? ESA yöneticisi Jan Wörner’in bu konuda bir önerisi var: Ay’da bir köyün kurulması. Her ne kadar Ay 384.000 km uzakta olsa da “Ay köyü” projesi oldukça yakın sayılır. En azından Mars’ta koloniden çok daha yakın. Kalıcı bir Ay istasyonu, Mars misyonu için bir ara istasyon görevini görebilir diyor Wörner. “Önemli olan önceden belirlenmiş sayıda devletlerin katılması değil, çok geniş bir ortak bir proje olmalı. Ayrıca her ulusun katkısı görünür olmalı, uzay yolculuğu tüm dünyayı ilgilendiren bir etkinliktir.” Peki ama Ay’ın insanlığa sunacak bir şeyi kaldı mı? İlk insanın aya basmasından elli yıl sonra hâlâ çekiciliğini koruyor mu? Amaç, daha sonraki Mars misyonları için de yararlı olabilecek bir Ay köyü için gerekli bilgilerin edinilmesi. Örneğin astronotları tehlikeli ışınlardan koruyan bir istasyonun kurulması gerekir. Yaşam üniteleri eksi 130 ila artı 150 derece sıcaklıklara dayanabilmeli. Ayrıca bu yapıların içinde dünyadaki gibi bir hava bileşiminin bulunması gerekir ki astronomlar sürekli uzay giysileriyle dolaşmak zorunda kalmasınlar. Bilimsel açıdan bakıldığında Ay, bilim insanları için hâlâ heyecan verici. Örneğin insanlık var olan rezervlerle yetinmeyi öğrenebilir ki bu yeti Mars’ta çok işe yarayabilir. Ve şimdi UUİ’de gerçekleştirilen tıbbi ve teknik araştırmalar da Ay’da devam edebilir. Ay’ın arka yüzüne yerleştirilecek dev bir teleskop ile uzaydaki dünyalar için engelsiz bir görüş oluşturulabilir diyor araştırmacılar.