Katalog

18 TartışmaEditöre Mektup CBT 1470/22 Mayıs 2015 BİLİMSEL YAYIN KALİTEMİZ: Prof. Dr. Murat Özmen İnönü Üniversitesi Öğretim Üyesi [email protected] Can alıcı sorulara ölümcül yanıtlar 8 Nisan 2011 tarihinde yayınlanan “Yüksek Sayıda Makalenin Sırrı” başlıklı yazıda Sayın Prof. Dr. Metin Balcı “Web of Science” veri tabanında taranan dergilerde Türkiye adresli makalelerin durumunu ve çok rağbet gören ilk 10 dergiyi analiz etmişti (1). Bunların ilk beşi makaleleri para karşılığı basan dergilerdi. İkinci ve 3. sıralarda yer alan iki fen bilimleri dergisi makaleleri 550750 ABD Doları karşılığı yayınlıyordu. 2010’dan bu güne, Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisindeki makalelerin aldığı toplam atıfın 124 ve yayın başına ortalama atıfın da 0,42 olduğu görülüyor. Geçen dört yılda 300 makalenin çoğuna yazarları dahi atıfta bulunmamış. Nijerya kökenli dergide yayınlanan 461 makaleden 264’ü Türkiye adresli iken (%57), ortalama 1,61 adet atıf alabilmiş. Pakistan kökenli dergideki makaleler ise 1,69 adet atıf alabilmiş (Tablo 1). Yazık onca harcanan paraya ve israf edilen milli servete! 13 Şubat 2015 tarihli CBT “Gündem”de Sayın Bursalı konuya damardan bir giriş yaptı ve biz bilim insanlarına çok tehlikeli (!) bazı sorular yöneltti (2). Bu soruların yanıtları zaman zaman Prof. Dr. Mehmet Doğan gibi bazı bilim insanları tarafından verilmekte ve CBT’de yayınlanmakta (3). Sayın Doğan sıklıkla “hsayısı”nın öneminini ve sıralamasını gündeme getirir. Ancak bunca yıldır üretilen bilimsel çalışmaların niteliğinin sorgulanması nedense üniversite senatoları, YÖK ve Üniversitelerarası Kurul’un ilgi alanına giremiyor. Doktorasını bitiren bir kişi, üniversite yönetimine de yakın ise, alelacele yaptığı yayınlarla derhal yardımcı doçent atanıyor, hatta doktorasının bitirdikten altı ay sonra dahi doçentlik sınavına başvurabilme cüreti gösteriyor. Acaba her yıl daha 2830 yaşlarında, doktorasını bitirdiğinin ertesi aylarında kaç “olağanüstü niteliklere sahip” (!) bilim insanımız doçent oluyor? Konuyu Amerika’da bilim insanlarına Tablo 2. Etki değeri 30 ve üzerinde olan dergilerde 19802014 yılları arasında Türkiye adresli yazar tarafından yayınlamış olan makale sayıları Derginin Adı 2013 yılı Etki Değeri Toplam Yayın Sayısı* 6 anlatsanız, bizde doktorası bitiren birkaç ay rının Türkiye’de adres gösterdiği makaleler New England Journal of 54.42 bilemediniz iki yıl içinde doçent olur dese üzerinde bir değerlendirme yapıldı (Tablo Medicine 45.661 6 niz ne demek istediğinizi dahi anlayamaz! 2). Tablodan görüleceği gibi çarpıcı olan, Chemical Reviews 42.351 10 Çünkü oralarda doçent ve profesör (hatta etki değeri 30’u aşan dergilerde 1980 yı Nature Nature Biotechnology 39.080 0 yardımcı doçent) olmak emeğin ve çabanın lından bu yana yayın sayısının bir elin par Nature Reviews Cancer 37.912 0 ve üretilen çalışmalarla elde edilen saygın maklarını geçemediğidir. Nature Reviews 36.458 0 Bu makale ile burada vurgulanmak is Molecular Cell Biology lığın bir sonucudur. 2015’de yenilenen Do36.425 1 çentlik yönetmeliğinde dahi doktora sonrası tenen, artık üretilen çalışmaların kalitesinin Nature Materials  33.836 0 çalışmalar sonrası başvuru için zaman kısıtla yükseltilmesi, yüksek nitelikli çalışmalarımı Nature Reviews Immunology masına gidilmedi. Oysa doktora bitiminden zın da alanında saygınlığı kanıtlanmış, ger The Lancet 33.630 0 itibaren hiç olmazsa üç yıl içerisinde doçent çek anlamda hakemli bilimsel dergilerde Nature Nanotechnology 33.265 0 liğe başvurulamayacağı, bu zamanda pro yayınlaması gerektiğidir. Prof. Dr. Balcı’nın Cell 33.116 0 31.477 5 jeler üretilmesi, nitelikli makaleler üretilmesi 2010’daki analizi sanki biraz dikkate alın Science Nature Reviews 31.376 0 gerekeceği gibi evrensel kriterler koymak mış gibi görünüyor mu? Evet, o değerlenNeuroscience dirmede listeye giren bazı dergilerin artık Journal of the American 30.00 için YÖK acaba neyi bekliyor? 0 Sonuç: bu sınavlarda artık lisans sorula ilk 25 içinde olmadıklarını görüyoruz, bu Medical Association rına dahi yanıt veremeyen, dünya bilimin iyi bir gelişme. Ancak durum hâlâ parlak (JAMA) den bihaber doçent adayları ve onlara soru değil. 2013”te tam metin basılmış bilimsel * sorumlu yazarının adresini Türkiye’de bir kurumda gösterdiği yayın sayısı sormayı dahi bilemeyen profesör jürileri! YÖK ve Tablo 3. 2013 yılında Web of Science veri tabanında Türkiye adresli en çok makale yayınlanan ilk yirmi üniversiteler kriterlerini beş sıradaki dergi ve genel durumları evrensel kalite ilkelerine Dergi Adı Yayın Derginin Yayın ücreti Basıldığı yer Tipi göre acilen yeniden besayısı Etki Değeri lirlemelidir. 1 Turkish Journal of Thoracic and 215 0.140 bedelsiz Türk Kalp Damar ve basılıBursalı’nın haklı soCardiovascular Surgery Göğüs Cerr. Der., TR elektronik 2 Kafkas Üniversitesi Veteriner 198 0.287 bedelsiz Kafkas Üniv., TR basılırularından biri, “bilim Fakültesi Dergisi elektronik insanlarımızın dünyada 3 Hacettepe University Journal Of 165 0.187 bedelsiz Hacettepe Üniv., TR basılısaygınlığı tescil edilmiş Education elektronik dergilerde bugüne kadar 4 Turkish Journal Of Medical Sciences 156 0.841 bedelsiz TÜBİTAK, TR basılıkaç adet makale yayınlaelektronik mış oldukları”ydı. Soruya 5 Asian Pacific Journal Of Cancer 147 1,500 200 USD National Cancer Center, basılıverilebilecek yanıt için Prevention Kore Cum. elektronik 6 Asian Journal Of Chemistry 136 0.355 300USD Int. Quality Research, Elektronik veri tabanlarına bakmak Hindistan artık oldukça kolay, an7 Journal Of Craniofacial Surgery 130 0.680 20002540 USD LWW Journals, ABD open Access cak değerlendirmede bir sınır çizmek ise biraz 8 Eur. Review for Medical and 129 0.988 350800 E Verduci Editore , İtalya open Access zor. Bazı alanlarda derPharmacological Sciences gi sayısının azlığı, çok 9 Kuram ve Uygulamada Eğitim 126 0.197 750 TL Edam yayınevi, TR Elektronik nitelikli çalışmaları yaBilimleri 10 Scientific World Journal 121 1.220 800 USD Hindawi Pub. Corp. ABD open Access yınlamayı dahi oldukça Mısır güçleştirirken, bazı alan11 Abstract And Applied Analysis 119 1.274 800 USD Hindawi Pub. Corp., open Access lardaki dergi bolluğu niABDMısır teliksiz makaleleri de ko12 Turkish Journal Of Pediatrics 114 0.558 bedelsiz TÜBİTAK, TR Basılı laylıkla yayınlatabiliyor. 13 Education And Science 109 0.282 bedelisz TED, TR Elektronik 14 Journal Of Inequalities And 108 0,770 885 Euro Springer Pub. Corp, ABD open Access Bu nedenle saygınlıkları Applications bilinen ve etki değerleri Elektronik 15 Fresenius Environmental Bulletin 103 0.527 75150 Euro Parlar Foundation, 30 ve üzeri olan dergilerAlmanya de, en azından bir yaza16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Turkish Journal Of Trauma 101 Emergency Surgery Journal Of The Faculty Of Eng. and 91 Archit. of Gazi University The Anatolian Journal Of Cardiology 90 Transplantation Proceedings Tr Journal of Electrical Eng and Computer Sciences Journal Of Neurological Sciences Turkish Journal of Food Agriculture Environment Acta Physica Polonica A Rheumatology International Renal Failure 89 88 88 87 87 82 80 Toplam: 2959 0.380 Türk Travma ve Acil Cerr. basılıDer., TR elektronik 0.139 bedelsiz Gazi Üniv., TR basılıelektronik 0.755 240 TL DERNEK Türk Kardiyoloji Derneği, basılıÜYELİĞİ TR elektronik 0.984 99,95USD/ ELSEVIER basılıSayfa elektronik 0.644 bedelsiz TÜBİTAK, TR basılıelektronik 0.136 bedelsiz Pfizer, TR basılıelektronik 0.435 (2012) 240 Euro /4 WFL Pub., Finlandiya Elektronik sayfa, extra 10 E 0.604 bedelsiz POLONYA basılıelekt 1.627 bedelsiz Springer basılıelekt 0.775 bedelsiz İnforma basılıelekt Ort değer: 0.651 bedelsiz Tablo 1. 2010 yılında Türkiye adresli en çok makale yayınlanan ilk on dergide yayınlanan makalelerin aldığı toplam atıf ve makale başına düşen atıf sayıları. Dergi Adı Toplam Makale Sayısı 303 461 580 230 1170 TR adresli toplam makale sayısı 300 264 257 228 195 TR adresli makalelerin aldığı toplam atıf sayısı (20102014)* 124 414 427 389 272 Makale başına ortalama atıf sayısı 0.42 1.61 1.69 1.81 1.41 Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi Scientific Research and Essays Journal of Animal and Veterinary Advances Kafkas Üniv. Veteriner Fak. Dergisi Asian Journal of Chemistry