Katalog

Sağlık Diyabet ve Beslenme Tedavisi Uzm. Diyetisyen Tuğçe Aytulu – VKV Amerikan Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü D iyabet tedavisinin en önemli parçalarından biri de tıbbi beslenme tedavisidir. Beslenme, tedavinin ayrılmaz bir parçasıdır. Çünkü diyabetli kişi insülin kullansa da oral antidiyabetik ajan (diyabet ilaçları) kullansa da yaşına, boyuna, fiziksel ve çevresel özelliklerine, yaşam biçimine uygun olarak beslenmesini düzenlemiyorsa kan şekerini istenen seviyelerde tutmak mümkün olmayacaktır. Beslenmesine özen göstermeyen diyabetlilerde nefropati, nöropati, diyabetik ayak, retinopati gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle beslenme tedavisi de diyabet tedavisinde zincirin bir parçası olarak yer almalıdır. Burada en büyük rol, hastanın kendisine düşmektedir. Beslenme tedavisinin sağlanmasında eğitimin önemi büyüktür. Günümüzde diyabet, ekip yaklaşımı ile takip edilmektedir. Bu ekip endokrinolog, diyetisyen, diyabet hemşiresi ve psikologtan oluşur. Bu ekibe gerektiğinde diğer birimlerden de destek alınır. Eğitimin amacı metabolik kontrolü sağlamak, diyabetin getireceği bazı sağlık sorunlarını önlemek, kan şekerini istenen düzeylerde tutmak, hastanın sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlamaktır. Diyabetin medikal beslenme tedavisi bir diyetisyen tarafından planmalıdır. Bu tedavi planlanırken diyabetlinin yaşı, boyu, cinsiyeti, vücut ağırlığı, fiziksel aktivitesi, çalışma şartları, eğitim düzeyi, sosyo ekonomik durumu, diğer hastalıkları, beslenme alışkanlıkları, biyokimyasal bulguları, uygulanan tedavi şekli bilinmelidir. Tüm bu bilgiler ışığında planlanan beslenme programını hastanın uygulayabilip uygulayamadığı yine diyetisyen tarafından takip edilir. Beslenme şekli içerisinde kullandığı yağ miktarı, bu yağı kullanış şekli, öğün düzeni, yemek pişirme şekli, yemek yeme saatleri ve yeri gibi ayrıntılar da öğrenilir. Hasta, yazılı matbu bir diyet listesi uygulamak yerine yukarıda bahsedilen konular hakkında aldığı beslenme eğitim ışığında beslenmesini kendisi planlayabilir hale gelir ve beslenme tedavisinin uygunluğunu takip etmek üzere bir diyabet diyetisyeninin takibinde olur. Hızlı etkili insülin veya insülin pompası kullanan diyabetlilerde “Karbonhidrat Sayımı” metodu kullanılabi lir. Bu metodun kullanıldığı durumlarda beslenme planı daha rahat yapılabilir ve alınan karbonhidrat miktarına göre insülin ayarlaması yapılabilir. Bu metod beslenmede esneklik sağlarken dikkatli uygulanmazsa kilo artışına sebep olabilir. Günlük enerji: Diyabetlinin enerji gereksinimi tespit edilirken diyabetin hangi tip olduğu ve vücut ağırlığı, vücut yağ yüzdesi gibi faktörler göz önünde bulundurulur. Tip 2 diyabette şişmanlık da sıklıkla görüldüğünden bu durumda enerji kısıtlamasına gidilir. Yapılan bazı çalışmalarda tip 2 obez diyabetlilerde kilo kaybının sağlanmasıyla insülin direncinin azaldığı ve kan şekeri kontrolünün daha kolay sağlandığı görülmüştür. Tip 1 diyabetli olan çocuk hastalarda ise enerji hesaplanırken kullanılan insülin miktarı ve zamanı, büyüme ve gelişme de göz önünde bulundurulur. Günlük karbonhidrat: Günlük enerjinin %5560’ı karbonhidrattan karşılanır. Ancak karbonhidratın çeşidi önemlidir. Kompleks karbonhidratlar tercih edilmeli, basit karbonhidratlardan kaçınılmalıdır. Glisemik indeksi düşük olan besinler daha çok tercih edilmelidir. Genel olarak, glisemik indeksi düşük karbonhidratlı besinler mercimek, kurufasulye, nohut, gibi kurubaklagiller ve tam buğday ekmekleri gibi tahıllardır. Günlük yağ: Gün içinde aldığımız yağ günlük aldığımız enerjinin %2530’unu karşılamalıdır. Kullanılan yağın miktarı kadar çeşidi ve kullanım şekli de önemlidir. Ancak yağ oranı ve kolesterol miktarı diyabetlinin kolesterol ve lipid düzeylerine göre belirlenmelidir. Tip 2 diyabetlilerde kalp damar hastalığı en sık görülen problemdir. Bu yüzden diyabetli hastalarda beslenme aynı zamanda düşük kolesterollü olarak planlanmalıdır. alternatif partilerden beklentisidir (ümidi değil). Beklenti pozitif de olabilir negatif de. Eğer bir seçmenin tüm partiler için beklentisi negatif ise durumu korumak üzere oy kullanır. Örneğin; memur ve işçi kesimi, tercihi X partisi olmasına rağmen bu parti için beklentisi negatif ise, yani X partisinin iktidara gelmesi durumunda işinden olacağı, maaşının ödenemeyeceği beklentisi varsa, var olan statükoyu devam ettirmeyi yeğler. Bülent Ecevit’in 1978 Ocak ayında başlayan ve yaklaşık iki yıl süren iktidarı sırasında Türkiye çapında yaratılan ekonomik sıkıntılarla, örneğin; karaborsalarla, iktidarda aciz bırakıldığını hatırlayalım. Ecevit zamanında bu sıkıntıları yaratan çevreler, 1983 Genel Seçimlerinde de benzer şeyi yaptılar ve Turgut Özal’ın partisinin %8.8 oy kaybetmesini sağladılar. Bu olanlardan ders alan NizamSelametRefah hareketi, 5 Mayıs 1990 tarihinde MÜSİAD’ı kurmuştur. 1991 yılında sosyal demokrasinin temsilcisi olan Bülent Ecevit, aynı etkinliği kırmak üzere “üretici, tüketici ve satıcıdan oluşan güçlü bir kooperatif düzen” kurmayı DİYABETLİ BESLENMESİ PLANLANIRKEN NELERE DİKKAT EDİLİR? Günlük protein: Günlük enerjinin %1215’i proteinden gelmelidir (eğer bazı hastalıklar nedeniyle proteini azaltmak gerekmiyorsa). Proteinin iyi kaynakları süt, yoğurt, peynir, et, tavuk, balık, yumurta gibi hayvansal gıdalardır. Posa: Gıdalarla alınan posanın miktarı artırıldığında kan şekerinin kontrolü kolaylaşmaktadır. Posa midede uzun süre kalarak gıdaların emilimini yavaşlatır. Bu sayede kan şekeri daha yavaş yükselir. Posanın bu olumlu özellikleri nedeniyle günde 2535 gr. posa alımı önerilmektedir. Burada kullanılabilecek en iyi kaynaklar; sebze, meyve, kepek, özü ayrılmamış tahıl ürünleri ve kurubaklagillerdir. Ancak tüketilen her besinin miktarı önemlidir. Posa içerdiği için sınırsızca meyve veya kepekli ekmek tüketmek doğru değildir. Bu yiyeceklerin de enerji değerlerinin olduğu unutulmamalıdır. Öğün düzeni: Diyabetlinin tükettiği enerji miktarı kadar bu enerjinin hangi kaynaklardan geldiği ve bu kaynakların öğünlerde nasıl kullanıldığı da önemlidir. Diyabetli için önerilen en uygun yemek yeme düzeni, 3 ana 3 ara öğünden oluşan bir beslenme düzenidir. Bu beslenme düzeni diyabetlinin yaşam şekline veya tedavisine göre daha az veya çok öğünden oluşabilir. Örneğin, hızlı etkili insülin kullanan bir hasta ara öğün almak zorunda değildir. Ancak bu beslenme düzeni sadece kan şekeri kontrolünün kolay olması için değil dengeli ve yeterli bir beslenmeyi önermiştir. MÜSİAD örgütlenmesi ile bu günün iktidarı, TÜSİAD’a karşı savunmalı hale gelmiştir, hatta zaman zaman TÜSİAD’a kafa tutabilmektedir. Bülent Ecevit’in kooperatif düzeni ise lafta kalmıştır. Bülent Ecevit’in italik harflerle yazılmış önerisi tartışılabilir, fakat ben bu öneriyi “TÜSİAD ve MÜSİAD’ın tabanları dışında kalan üretici güçlerin –örneğin emekçilerin örgütlenmesi” diye anlıyorum. İşte bu becerilememiştir. Şimdi AKP dışında bir partinin iktidarda olduğunu düşünelim. Bu partinin TÜSİAD’ın veya MÜSİAD’ın veya her ikisinin birden saldırısına hazır olduğu, bu saldırıyı savuşturup karşılık verebileceği konusunda bir işaret var mıdır? Böyle bir parti var mıdır? Emekçi örgütlenmesine dayanmayan bu parti 12 yıldır büyük ölçüde AKP’leştirilmiş Devlet kadroları ile ne yapabilir? Bence, AKP dışında iktidara gelecek olan bir partinin aciz kalacağı gerçek ve basit fikrine uygun olarak, başta emekliler olmak üzere işçi ve memurlar, başta söylediğim gibi statükoyu korumayı yeğlerler. Saygılarımla. Emekçilerin Örgütlenmesi Becerilemedi Mahir Ulusoy, Emekli Prof. Dr. Sayın Bursalı, 29 Nisan tarihli Cumhuriyet’teki Bilim ve Siyaset yazınızın son bölümünde Türkiye’de iktidarların nasıl iktidara geldiği, nasıl iktidarda kaldığı, muhalefetin neden iktidara gelemediği ve benzeri sorulara yanıt olabilecek, Türkiye’nin siyasi dinamiklerinin neler olduğunu konusunda çalışmalara gereksinim olduğunu vurguluyor, bu konuda bir kitap yazmaya hazır olduğunuzu ve katkı beklediğinizi söylüyorsunuz. Konunun bir boyutunu, Türkiye’nin son 50 yılında olanlarla örneklendirerek tartışmak ve önerinize katkı vermek isterim. Seçmenin oyunu etkileyen faktörlerden biri seçmenin CBT 1422 17 /20 Haziran 2014