Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. “Fritz …” (Amonyağın sınai bileşimini gerçekleştiren Alman kimyacısı) – Parçaları çiğnendiğinde halüsinojen etkisi olan, Güney Amerika’da yetişen bir kaktüs – Karaciğer sıvısı. 2. Sayıboncuğu – Motorlu bazı taşıtları çalıştırmak için kullanılan petrol türevlerinden bir yakıt. 3. Cariye – Filozof Leibniz’e göre bütün yaratıkları oluşturan basit, göze görünmeyen canlı madde. 4. İngilizce “numara” (kısa) – “Francis …” (Bilimin Yüceliği ve Gelişimi Üzerine Denemeler adlı yapıtı da olan İngiliz filozofu) – İstatiksel bir seride en çok tekrarlanan terim – Bir nota. 5. Fütüvvet şeyhi – Nişastayı parçalayarak şekere çeviren bir enzim – Bir çeşit güvercin. 6. Biraz iri – Astatin simgesi – İrlanda’nın Galce adı. 7. Yunan mimarlığının üç biçeminden biri – Düzgün biçilmiş ensiz ve uzun tahta – Hititlerde arazi fiyatlarının saptamasında kullanılan ölçü birimi – Bir hayvan. 8. Üstten sağa eğik olan basım harfi – Yapay tatlandırıcı. 9. Eşek oturmalığı – Hekimlik – Gövdenin kalça bölümünü oluşturan dibi açık kemik çatı. 10. O’nun eski biçimi – Kristof Kolomb’un üç gemisinden biri – Malezya deliliği – Bir nota. 11. Tekstil – İşler, işlemler. 12. Çıplak – Küçük çocuklarda görülen çırpınmalı hastalık – Bir sayı. 13. “… Kurosava” (Japon sinema yönetmeni) – Eskiden hükümdarlara ayrılan gemi – Küçük bitkilerin ortak adı. 14. Kan – Kalıtım asidi – Parola – Mihrace eşi. 15. Merkür gezegeninin diğer adı – Çözümlemeli. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. “Otto …” (Uranyumun parçacıkları bölünmesi ile ilgili çalışmalarda bulunan Alman kimyacısı) – Telgraf, gramofon, elektrik lambası, telefon gibi buluşları olan Amerikalı fizikçi – Ceylan. 2. Değirmen oluğu – Yolcu evi – Acil, had hastalık. 3. Asel – “… Maxim” (1884’te, ilk makineli tüfeği tanıtan mucit) – Sırbistan’da bir ırmak. 4. Büyükler, üstler – “Etienne …” (1860’ta, ilk içten yanmalı motoru yapan mühendis). 5. Düş – Yatak doldurmaya yarayan yün, pamuk, kıtık gibi şeyler – Bayağı. 6. Hoşa giden bir sıcaklığı olan – Bir peygamber adı – Briçte sanzatu. 7. Kuyrukluyıldız – Efsanevi ilginç SORULAR Tuvalet kâğıdının tarihçesi Soru: Tuvalet kâğıdı ilk ne zaman, nerede bulundu? Kaynak: New Scientist, 22/29 Aralık 2012, http://www.mentalfloss.com/blogs/archives/40088#ixzz2HO5ITTwR Bugünkü anlamda tuvalet kâğıdı ilk kez Amerika’da 1857 yılında New York’lu bir girişimci olan Joseph C. Gayetti tarafından piyasaya sürüldü. Kâğıtlarının hemoroidi önlediğini iddia eden Gayetti, ürününün “çağın nimeti” olduğunu iddia ediyordu ve ürünün tutacağından o kadar emindi ki adını ölümsüzleştirmek için her rulo yaprağı üzerine ismini yazdırdı. Ancak işler umduğu gibi gelişmedi. Amerikalılar kendilerine bedava gönderilen Sears veya Roebuck gibi mağaza kataloglarının yapraklarını kullanmayı tercih ettiler. Tuvalet kâğıdı ikinci çıkışını 1890’larda Clarence ve E. Irvin Scott adındaki iki kardeşin ürettiği rulolarla yaptı. Scott kardeşlerin kâğıtları Gayetti’ninkinden daha büyük bir başarı yakaladı çünkü ürünlerini otel ve hijyen ürünleri satan mağazalara pazarlayarak daha sağlam bir piyasayı ele geçirmiş oldular. Zaman geçtikçe tuvalet kâğıtları Amerikan yaşamının vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Ne var ki dünya çapında kendine yer edinmesi için teknolojinin de uygun hale gelmesi gerekiyordu. 19. yüzyılın sonlarına doğru evlerin çoğunda bugün bildiğimiz şekilde sıhhi tesisatların kurulmasıyla tuvalet kâğıdı kullanımı yaygınlaştı. Pusula, barut, ipek, tekerlekli el arabasının yanı sıra kâğıdı bulan Çinliler 2. yüzyıldan itibaren kâğıdı tuvalet temizliği için de kullanmaya başladılar. 14. yüzyılda İmparator Hongwu, sarayında kullanmak için 15.000 yaprak yumuşak ve kokulu tuvalet kâğıdı sipariş etti. Böylece ilk tuvalet kâğıdını da bulan Çinliler oldu. Ne var ki bu buluş Batı’da tutulmadı. Çünkü hiçbir ücret ödemeden aynı işlevi görebilecek çok sayıda nesne vardı. Bazı ülkelerin tercihleri şöyleydi: İngiltere: Asiller okumadıkları kitapların yapraklarını, köylüler koyun yününü; Hawai: Hindistan cevizi yaprağını; Fransız Burjuvalar: Danteli; Eskimolar: Kar ve tundra bitki yapraklarını; Eski Roma: Tuzlu suya batırılmış ucunda sünger olan bir çubuğu (halka açık tuvaletlerde), Hindistan ve Türkiye: Suyu kullandılar. Her ürün gibi tuvalet kâğıtları da bir gün itibarını yitirecek. Bunun ilk işaretlerini Joponya’da görmek mümkün. 2009 yılında Japon evlerinin % 72’sinde bulunan Washlet adı verilen tuvalet sistemi kâğıtsız da yaşanabileceğini kanıtlıyor. Washlet şöyle çalışıyor: Klozetin oturma yerini ısıtıyor, basınçlı ılık su fıskıyesi gerekli temizliği yapıyor ve buhar banyosu ile ıslak yerler kurutularak işlem tamamlanıyor. Japonların bu buluşu yaygınlaşırsa tuvalet kâğıdının işlevsiz kalması kaçınılmaz. Gürcü kraliçesi. 8. İlaç – Nikelin simgesi – Fayda, çıkar – Bankada hesabı olanlara gönderilen ödeme ya da çekme makbuzu. 9. Uğur, iyi talih – Bir nota – Konya’da bir baraj – Dinsel tören. 10. “… Portakal” (Stanley Kubrick’in bir filmi) – Samanla karışık tahıl. 11. İçbükey durumunda olan tuğla ve harçla örülmüş tavan – Tatlı sülümen. 12. Erler – Arşimed’in sözü – Hintİran dil ailesinden olan kimse. 13. Bir hayvan – Matematikte 3,14 sayısı – Eğirmen, kirmen – “Jet …” (aktör) – Satrançta bir taş. 14. Bir şeyin esas tutulan yüzü – Denizci – Mahrut. 15. Boydan boya derinliği 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 aynı olan sığ su 1 H A R V E Y K A M İ N E T O E N I A C L İ N E T L A M olanı – Deniz 2 3 R A D O L İ K O S E F A L lerde canlalıran 4 A B L İ E P İ T E L Z İ L yoğun olarak ya 5 K A A M A O R N E S İ M İ 6 L S D S E M İ H MO Z A K şadıkları 200 7 E O R A K K E V E N R A m’ye kadar olan 8 İ M G E L E M B A K A M T 9 T R A K E A B A K R E N O alan. 10 O S A T E L İ A D L A R Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 11 12 13 14 15 A A F S E A T S A D E S E K E R E N T D D İ R İ N E K Ü R N E A U Ç A R I N G E N Ü M E N H V E L T E İ İ R İ S S I R A N d ü ş ü n SORULAR KONİDE 5 KÜRE Düzenleyen Sebahattin Bektaş sbektas@omu.edu.tr 1346.sayıdaki “Tarık Murat Yılmaz” isimli bilmecenin yanıtı: MUTLU YILLAR Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ender Aktulga, Aydın BingölAnkara, Naim Uygunİstanbul, Necah BüyükduraAnkara, Sebahattin BektaşSamsun, Okan Alpayİstanbul, Faruk Kozİzmit, Ali Yalçın Gökİstanbul, Yücel GünDenizli, Özen Günİstanbul, Duygu Gün Yargıcıİstanbul, Hüseyin ErgönülEdirne, Hamdi AtmacaKonya, İbrahim Emri Şenolİstanbul, Gülay Bayramoğluİstanbul, Güngör Bingölİstanbul, Ahmet Çetinbudaklarİzmir, Fethi Kutmanİstanbul 1345.soruyu doğru yanıtlayan okuyucularımız: Faruk Kozİzmit Şekildeki koninin içi uygun yarıçaplı kürelerle tam doldurulmuştur. Her küre kendinden önceki küreye ve CBT 1348/ 16 18 Ocak 2013 koninin yanal yüzeylerine tam teğettir. 1. kürenin yarıçapı 1 ve 4. kürenin yarıçapı 42.9 olduğuna göre Koninin yüksekliğinin yüzdebirler basamağına yuvarlanmış değeri kaçtır?