Katalog

Türkiye’den tez manzaraları: Öğrenciler ve danışmanları2 Geçen haftaki sayımızda ilk bölümünü verdiğimiz üniversitelerimizden tez manzaraları araştırmasının ikinci bölümü A. Murat Eren, PostDoctoral Researcher, Marine Biological Laboratory Josephine Bay Paul Center. Uludağ Üniversitesi / Balıkesir Üniversitesi Aynı danışmanın farklı öğrencilerinin çok benzer doktora tezleri ile mezun olmasına göz yummasının çok sık yaşanan bir hadise olduğundan şüpheleniyorum. Aynı danışman hocanın imza attığı iki doktora tezinden birisi şöyle: Üniversite Uludağ Üniversitesi Tez Sahibi Gökhan Soydan Tez Danışmanı Dr. İsmail Naci Cangül Tez Komitesi Dr. İsmail Naci Cangül, (diğer isimler tezde yer almıyor) Tez “Sonlu Cisimler Üzerinde Bachet Eliptik Eğrileri“, 2009 Diğer doktora tezi ise şöyle: Üniversite Balıkesir Üniversitesi Tez Sahibi Nazlı Yıldız İkikardeş Tez Danışmanı Dr. İsmail Naci Cangül Tez Komitesi Dr. İsmail Naci Cangül, Dr. Osman Bizim, Dr. Ahmet Sinan Çevik, Dr. Setenay Doğan, Dr. Recep Şahin Tez “Sonlu Cisimler Üzerinde Frey Eliptik Eğrileri“, 2009 Tez başlıklarının birbirinden sadece tek bir kelime ile ayrılıyor oluşu, tezlerin kalan kısımlarına da yansımış durumda: Resimler Soydan 1, 2, Çok büyük bir kısmı bu şekilde ilerleyen tezlerin sonunda yer alan kaynak kodlar da birbirinin aynısı: Soydan 3 Hatta kopyalama/yapıştırma işlemi esnasında kaynak kodun yapısı bozulmuş (aşağıdaki ekran görüntüsü). Sağdaki kodun bu haliyle çalıştırılması, dolayısıyla tezde iddia edilen sonuçların tekrarlanması mümkün değil. 5 kişilik tez komitesinin böylesi yapısal bir problemi fark etmemiş olmaları dikkat çekici: Soydan 4 Ek olarak bu iki teze dair problemleri irdeleyen bir rapora da buradan ulaşabilirsiniz: Anonim değerlendirme raporu [PDF]. İki tezin de danışmanlığını yaptığı için iki tez arasındaki benzerliklerden haberdar olması gereken Dr. Cangül’ün öğrencilerini bu tezlerle mezun etmesi büyük bir talihsizlik. Fırat Üniversitesi Bu örüntüye Dr. Cevdet Emin Ekinci’nin imza attığı iki tez ile son vermek istiyorum. Dr. Ekinci’yi tüm uluslararası yayınlarını kendisinin editörü olduğu bir dergide basmış olması ile tanımıştık (detaylar bu yazıda, özet figür ise burada). Dr. Ekinci’nin yönettiği tezlerden ilki şöyle: Üniversite Fırat Üniversitesi Tez Sahibi Atilla Taşdemir Tez Danışmanı Dr. Cevdet Emin Ekinci Tez Komitesi Dr. Cevdet Emin Ekinci, Dr. Zülfü Çınar Ulucan, Dr. Ömer Keleşoğlu Tez “Enjeksiyon Yöntemiyle Üretilen Kristal Yapılı Ferrokrom Cürufu Katkılı Betonların Fiziksel Özelliklerinin Araştırılması“, 2006 Diğer tez ise aşağıdaki gibi: Üniversite Fırat Üniversitesi Tez Sahibi Mustafa Erşimşek Tez Danışmanı Dr. Cevdet Emin Ekinci Tez Komitesi Dr. Cevdet Emin Ekinci, Dr. Ragıp İnce, Dr. Ömer Keleşoğlu Tez “Enjeksiyon Yöntemiyle Üretilen Granüle Yapılı Ferrokrom Cürufu Katkılı Betonların Fiziksel Özelliklerinin Araştırılması“, 2006 Aynı sene yayımlanan tezler birbirlerine teşekkür ederek başlıyor. İki tezden birisi kristal yapılı ferrokrom, diğeri ise granüle yapılı ferrokrom ile ilgileniyor. Bu kelimeler dışında kalan kısımları tamamen aynı olan tezlerden birkaç görüntü şöyle: Erşimsek 1, 2, 3 Bahçeşehir Üniversitesi Dr. Okatan’ın danışmanlığını yaptığı, akademik gelenek hipotezini destekleyen bir diğer tez: Üniversite Bahçeşehir Üniversitesi Tez Sahibi Çağatay Akpolat Tez Danışmanı Dr. Ali Okatan Tez Komitesi Dr. Ali Okatan, Dr. Adem Karahoca, Dr. Levent Eren Tez “Fingerprint Recognition by Using Cosine Transform“, 2004 Akpolat’ın tamamı başka çalışmalardan birebir alıntılarla derlenmiş tezinin büyük bir kısmı Salil Prabhakar tarafından Michigan State Üniversitesi’ne verilmiş doktora tezinden. Bir kısmı aşağıdaki gibi: Akpolat’ın tezinin kalan kısmının bir bölümü de Carnegie Mellon Üniversitesi’ndeki birkaç öğrencinin parmak izi tanıma üzerine hazırladığı ödevden geliyor. Aşağıda yer alan ekran görüntüsü, Dr. Okatan’ın Akpolat’ın tezindeki problemlerden haberdar olmamasının neden mümkün olmadığını gösteriyor: Aşağıdaki (Akpolat 4) yüksek lisans tezi ile Bahçeşehir Üniversitesi’nden mezun olan, 6 yayınından 4 tanesini buradaki yazımın ardından kapanan IKS’nin Çanakkale’de düzenlediği, ve bu tip içler acısı makalelerin yayımlandığı “International Conference on Intelligent Knowledge Systems” konferansında Dr. Okatan ile beraber yapan Çağatay Akpolat, şu anda Beykoz Lojistik Meslek Yüksekokulu’nda öğretim görevlisi, ve burada rastladığım (yerel) özgeçmişine göre İstanbul Üniversitesi’nde doktora öğrencisi. Akpolat’ın Dr. Okatan ile çalışmış olmasının kendisi için bir talihsizlik olduğunu düşünüyorum. Öğrencilerini emanet ettiği kişilerin doğruluğundan sorumlu olan Bahçeşehir Üniversitesi’nin de bu talihsizlikte büyük payı var. Bu yazı yazıldığı sırada Karatay Ünivesitesi’nin Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde çalışan Ali Okatan’ın yönettiği ve etik açıdan son derece problemli tezler ile ilgili bilgilendirilen Karatay Üniversitesi Rektörü Ömer Torlak’ın eposta ile verdiği yanıttaki kayda değer noktalar şöyle: Danışmanın dikkatli olması gerekliliğine rağmen tezin asıl sorumluluğu yazarına aittir. Akpolat 4 Ali Okatan hakkında bir işlem yapmam mümkün olamaz. Özetle Karatay Üniversitesi’nin bu konudaki tutumu öğrenciyi suçlamak ve kadrolu akademisyeni ile ilgili bir işlem yapmamak yönünde. Yasama ve yürütme ile ilgili problemlere yazının ilerleyen kısımlarında değineceğim. Her ne kadar otoritenin kontrolünde bir denetim mekanizmasının yanlışlığına inanıyor ve bilim kurumlarının mümkün oduğunca özerk olması gerektiğine inanıyor olsam da Karatay Üniversitesi, üniversitelerin neden bu problemleri kendi içlerinde çözmekten aciz olduğunun bir göstergesi. Özetle durum “isteyen akademisyen istediği kadar öğrenci ile neredeyse tamamı çalıntı tezler hazırlayabilir, yönettiği tezler sayesinde elde ettiği akademik puanlar ve maddi gelirin sefasını sürebilir, ama velev ki öğrenciler yakalanacak olursa öğrencilerin başı yanar, hasbelkader yakalanmazlarsa da yuvarlanır gideriz” noktasında. Nasıl yuvarlanıp gittiğimiz ise ortada. DÜZELTME VE ÖZÜR: Geçen hafta yayımlanan ilk bölümde verdiğimiz ilk örnekte “ODTÜ Kimya Bölümü“ diye yazıldı. Doğrusu “Kimya Mühendisliği” bölümü olacaktır. Düzeltir, bu karışıklıktan dolayı özür dilerim. A. Murat Eren Başta tezlerin minimal farklılığına özen gösterilirken sonlara yaklaştıkça fotoğraflar bile aynılaşıyor: Erşimsek 4, 5 Bu noktada iki komitede de yer alan Dr. Ekinci ve Dr. Ömer Keleşoğlu’na tek eleştirim tezlerin sonlarına doğru fotoğrafları değiştirmeye dahi gerek görmeyen öğrencilerini uyarmamış olmaları. Gerisi için söyleyecek bir söz bulamıyorum. Dr. Ekinci örneği de dahil olmak üzere burada yer verdiğim tezleri onaylayan danışmanlar ve tez komiteleri samimi bir şekilde yaptıkları şeyin uzun vadede ne tür problemlere yol açtığını görmekten aciz olabilirler. Fakat bu yeni nesli kendi etik anlayışları ve vizyonlarına sıkıştırıyor oldukları gerçeğini değiştirmiyor. Tüm bunların bedelini ise, hem mecazi hem de kelimenin sözlük anlamı ile Türkiye ödüyor. Haliç Üniversitesi Aşağıdaki tez Dr. Okatan’ın mezun ettiği yüksek lisans öğrencilerinden birisine ait: Üniversite Haliç Üniversitesi Tez Sahibi Murat Oğuz Tez Danışmanı Dr. Ali Okatan Tez Komitesi Dr. Ali Okatan, Dr. Yüksel Bal Tez “Internet Security Gateways and the Applications“, 2008 Tezin çok büyük bir kısmı SANS Enstitüsü‘nün Oğuz 1 Bilgi Güvenliği notlarından bire bir alınmış kısımlardan oluşuyor. Örnek bir sayfa aşağıdaki gibi: resim: oğuz 2 Aşağıdaki ekran görüntüsünde ise, tez içerisinde SANS’ın güvenlik notlarından bire bir alınmış kısımları renklendirilmiş olarak görüyorsunuz. Her bir renk bir kaynaktan yapılan birebir alıntıların nerede başlayıp nerede bittiğini gösteriyor. Tezin neredeyse Oğuz 2 tamamı bu kaynakların peşi sıra eklenmesi ile ortaya çıkmış: Resim: oğuz 1 İşin trajikomik tarafı, SANS’ın her belgesinin sonunda aşağıdaki legal notun yer alıyor olması: “This paper is from the SANS Institute Reading Room site. Reposting is not permitted without express written permission”. Yukarıdaki metin aşağı yukarı şöyle diyor: “Bu makale SANS Enstitüsü’nün Okuma Odası sitesinden. Kesin yazılı izin olmaksızın tekrar yayınlanması yasaktır”. Fakat bu tez YÖK’e teslim edildiği için bu teze erişim her Türkiye vatandaşının en tabiî hakkı; yani bu tez içindeki makaleleri dilediğiniz gibi kopyalayıp, dilediğiniz şekilde dağıtabilirsiniz. Dr. Okatan’ın nasıl bir motivasyonla bu tezi imzaladığını bilmiyorum. Fakat sebep olduğu fikri mülkiyet probleminin SANS Enstitüsü avukatlarının hoşuna gideceğini sanmıyorum. Dr. Okatan tezi bu haliyle imzalayarak sadece öğrencisine büyük bir zarar vermekle kalmıyor, bu teze kütüphanesinde yer vermek zorunda olan Haliç Üniversitesi’ni de çok büyük bir finansal risk ile karşı karşıya bırakıyor. CBT 1332/ 10 28 Eylül 2012 CBT 1332/ 11 28 Eylül 2012