Katalog

İlk dördünsüz şubat 29 çekiyor Hasan H. Esenoğlu İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü esenoglu@istanbul.edu.tr Kullanmakta olduğumuz Gregoryen takvim, Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün 6 saatlik zamanı “1 yıl” olarak kabul eder. Takvim yılının mevsimlerle ve Dünya’nın Güneş çevresinde dönme süresiyle (ekinoks yılı) uyumlu olması için fazladan bir gün içeren yıllara “artık yıl” denilmiştir. Bu fazladan gün 29 Şubat olarak seçilmiştir. Örneğin, 4’er yıl eklemelerle geçmişten geleceğe 1600, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2400, 2800 gibi artık yıllar parmak hesabıyla sayılabilir. Ancak, geçmişte örneğin 1700, 1800, 1900 yılları artık yıl değildi ve gelecekte 2100, 2200 yıllarının artık yıl olmayacağını da takvim kuralı olarak belirtelim. Başka takvimlerde de artık yıllar söz konusudur. Günümüzde bir ekinoks yılı 365.242375 gündür. Gregoryen takvimde ortalama bir yıl 365.2425 gündür ve gerçek ekinoks yılı uzunluğuna oldukça yakındır. Aradaki 10.8 saniyelik fark yıldaki hata anlamına gelir. Bu hassaslığı ve güvenilirliğiyle Gregoryen takvimi, pek çok ülkenin tercih ettiği dünyada en yaygın kullanılan takvimi olmuştur. Geceler kısalmaya ve günler de uzamaya devam ediyor. Resimde 2012 Şubat ayında sol(sağ)dan sırasıyla: gece (tam karanlık; Güneş ufuktan 18 dereceden çok aşağıda iken), astronomik tan (koyu gri; Güneş ufuktan 12–18 derece aşağıda iken), deniz tanı (gri; Güneş ufuktan 6–12 derece aşağıda iken), günlük tan (açık gri; Güneş ufuktan 6 dereceden az aşağıda iken) ve gündüz (tam beyaz; Güneş ufkun üzerinde iken) gerçek saatlerinde verildi. AY EVRELERİ Son Dördün Gün Saat 14 19:04 ARTIK YIL GÖK ATLASI 15 Şubat 2012 akşam saat 22:00 için verildi. Baskıya en uygun sadelikte ve kolay görülebileceği +2.5 kadire kadar parlak yıldızı olan ve gezegenlerin yakınında bulunduğu takım yıldızlar özetlenerek belirtildi. Gözlemlerde kullanılan (yaklaşık sıfır kadir parlaklıklı Sirius gibi) bazı parlak yıldızlar da verildi. Gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. ŞUBAT AYININ GEZİNENLERİ Akşam Mars (15–29) Merkür (18–29) Venüs Jüpiter Uranüs Gece Mars Satürn Sabah Mars Satürn GÜNEŞ’İN KONUMU GÜNCEL HABERLER yıgün 7 7 8 10 10 11 13 14 19 22 22 24 25 27 27 Dolunay Gün Saat 7 23:54 1– 2012 Gök Olayları Yıllığı (kısaca GOY) TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi’nin Ocak 2012 sayısı ile birlikte dağıtıldı. 2012 GOY’un elektronik kopyası için adres: http://www.tug.tubitak.gov.tr/dokumanlar/yillik/goy /goy2012.pdf. 2– Türk Astronomi Derneğince (TAD) çıkarılan elektronik Bülten’in son sayısı geçen aylarda kaybettiğimiz sevgili Prof.Dr. Hakkı Ögelman hocamızın yaşam ayrıntılarına ayrıldı. Gökbilimin en sınır problemlerinin çözümüne/deneyseline ömür adadığı yazıya http://www.astronomi.org/wpcontent/files/webfiles/ebulten/2011HBO.pdf adresinden ulaşılabilir. 3– Yine TAD tarafından organize dilen “Teleskop Yapma Yarışması” devam ediyor: Yarışmacılar teleskoplarını Şubat sonuna kadar “Arzu Kıran, Sabancı Üniversitesi Orhanlı/Tuzla 34956 İstanbul” adresine Yeni Ay ulaştırabilirler. Teleskop ile birlikte yapım ve tasarım Gün Saat aşamalarını anlatan 2 sayfa metin ve fotoğraflar da is22 00:35 teniyor. Ayrıntılı bilgi için adres: http://www.tad.org.tr. 4– TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Bakırlıtepe Yerleşkesine (Antalya–Saklıkent, yükseklik 2550 metre) ŞUBAT’TA GÖK OLAYLARI GÜNLÜĞÜ saat 11 24 14 07 14 21 03 19 23 01 20 15 24 08 16 Merkür Güneş’in tam arkasında DOLUNAY Satürn sabit görünümde Venüs Uranüs’ün 0.3 derece kuzeyinde Mars Ay’ın 10 derece kuzeyinde Ay Yer’e en yakın Satürn Ay’ın 6 derece kuzeyinde (bir sanal resmi bu sayfada) SON DÖRDÜN Neptün Güneş ile beraber YENİ AY Küçük gezegen Pallas Güneş ile beraber Uranüs Ay’ın 6 derece güneyinde Venüs Ay’ın 3 derece güneyinde Jüpiter Ay’ın 4 derece güneyinde Ay Yer’e en uzak Ay’ın “görünen” yüzü (^) Ay’ın “arka” yüzü” (v) AY OLAYLARI AyYer Uzaklığı Ay Yer’e En Yakın Ay Yer’e En Uzak Gün Saat Uzaklık (km) Gün Saat Uzaklık (km) 11 21 367925 27 16 404865 2012’İN OLAYLARI Parlak Gezegenlerin Güneş’ten Açısal Uzaklıkları ve Parlaklıkları (gece saat 02 için) (D: doğu, B: batı; Uzaklık: yay derecesi biriminde, Par.: kadir) Tarih (Şubat) Merkür Uzaklık Par. 3 B 4 –1.3 13 D 5 –1.5 23 D 13 –1.2 Venüs Uzaklık Par. D 40 –4.1 D 42 –4.2 D 43 –4.2 Mars Uzaklık Par. B 141 –0.6 B 153 –0.9 B 166 –1.1 Jüpiter Uzaklık Par. D 79 –2.3 D 71 –2.3 D 62 –2.2 Satürn Uzaklık Par. B 104 +0.6 B 114 +0.5 B 124 +0.5 Yer’den Bakıldığında Şubat Ayında Gezegenler Özellik Merkür Güneş’in tam arkasında Satürn sabit görünümde Neptün Güneş ile beraber Gün Saat 7 11 8 14 19 23 Gök Cismi Ay Merkür Venüs Güneş Mars Jüpiter Satürn Uranüs Neptün YER MEZKEZLİ OLAYLAR Gök Cisimlerin Doğuş–Yükseliş–Batış Saatleri (saat:dakika) 1 Şubat Doğuş En yüksekte Batış 11:34 07:14 09:03 07:16 20:36 10:40 23:43 09:25 08:09 19:04 12:03 14:52 12:18 03:01 17:23 05:14 15:27 13:29 02:39 16:52 20:41 17:20 09:25 00:05 10:45 21:29 18:48 15 Şubat Doğuş En yüksekte Batış 01:32 07:25 08:41 07:00 19:27 09:50 22:48 08:31 07:15 06:25 12:45 1 14:56 12:18 01:56 16:35 04:19 14:34 12:36 11:14 8:06 21:11 17:37 08:25 23:20 09:50 20:38 17:56 29 Şubat Doğuş En yüksekte Batış 10:12 07:17 08:19 06:40 18:08 09:00 21:51 07:38 06:22 17:45 13:18 14:59 12:17 00:43 15:49 03:23 13:42 11:42 01:22 19:20 21:39 17:54 07:19 22:37 08:55 19:46 17:03 CBT 1298/14 3 Şubat 2012 GÜNEŞ MEZKEZLİ OLAYLAR 13 Şubat’ta Küçük Gezegenlerin Parlaklıkları (Kadir) Ceres 9.2 Pallas 10.3 Juno 11.3 Vesta 8.2