Katalog

TEKNOLOJ POL T K Baha Kuban mekte ve deneylemekteler... basit bilgi kırıntılarından evrensel doğa gerçeklerine geçebilmeyi edinmekteler... En sevimli zamanlar ise gençlere bilimsel tartışma ortamı hazırlamak ve onların kendi aralarındaki evrensele ait konuşmalarının tanığı olmak!.. Onlara “bilimsel sorumluluklar vermek sıradışı olsa gerek!...” Öğretim üyelerinin dersler boyunca izlemeleriyle başarılı öğrenciler gelecekteki eğitim – öğretimleri süreçlerinde üniversite yönetimi kurumsal olarak ayrıca ilgilenmekte de... Bugünlerde derslerini yeni tamamlamakta olan Anadolu Üniversitesi Çocuk Üniversite’sinin “Bilimin Peneresinden Evrenin Derinliklerine” programı öğrencileri teorik dersler yanında pratik, uygulama ve Eskişehir’in karanlık bol yıldızlı gökyüzüsünde teleskoplar eşliğinde gözlemlerini gerçekleştirdiler. Ayrıntılı bilgi ve ders anıları resimleri için adres: http://www.cocuk.anadolu.edu.tr/?s=111&ppid=76. Gece gözleminden bir resim bu sayfada verildi. Mini bir deney olarak, Canon EOS 50D fotoğraf makinesi ile Ay ışığı altında kutup yıldızına 10 saniye poz verilerek çekim yapılırken yeşil el lazeri ışığı da aynı anda kutup yıldızı tarafına sallayarak tutuldu. “Kutup ışımasını” ya da “ebru sanatını” andıran ilginç resimi de bu sayfada verdik (kutup yıldızı ortadaki parlak olan). [email protected] Bize sürekli olarak otoriter/demokratik, ekolojik/doğa düşmanı, baskıcı/eşitlikçi vb. benzeri niteliklerini haykıran teknolojik nesneler dünyası ya da bir çeşit nesneler meclisi ile mi karşı karşıyayız? Hun Bayrağı mı, Çin Bayrağı mı? Bilindiği gibi, Türk tarihi ile ilgili ilk belgeler Çin arşivlerinde bulunmakta. Atatürk’ün kurulmasına öncülük ettiği Ankara Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi’nin ilk 16 kürsü içinde Sinoloji Kürsüsü de bulunmaktadır. Amaç Çin kaynaklarının taranarak, Türk tarih ve kültürünün aydınlatılmasıdır. Prof. Dr. Bülent Okay Ankara Üniversitesi Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Doğu Dilleri ve Edebiyatları Sinoloji Anabilim Dalı Başkanı Ç CBT 1276/9 2 Eylül 2011 in arşivlerini araştırmak uzun ve zahmetli bir iştir. Ayrıca, Sinoloji kürsüsüne gerekli ilgi gösterilmez. Bu durumda meydan Çince bilmeyen tarihçilere kalmıştır. Batı dillerinden yapılan hatalı çevirilerin yanı sıra, pek çok konuyu da kafalarından uydurmuşlardır. Çok vahim hatalar yapılmıştır. Tüm okullarımızın ve de bazı resmi dairelerin duvarlarını süsleyen bir afiş bulunmaktadır. Bu afişte tarihten günümüze kurulmuş 16 Türk devletinin bayrakları yer almaktadır. Bu bayrakları kim çizmiştir? Hangi kaynağa dayanmışlardır? Kim onaylamıştır? “Eski ve Yeni Türk Bayrakları” adını taşıyan bu afişteki ilk bayrak Büyük Hun Devleti’ne aittir. Böyle bir bayrak asla bir Türk devletine ait olamaz. Ejderha, Çinlilerin “ata”sı Çin hanedanlarısayılan bir totem hayvanıdır. Çinliler biz “ejderhanın so nın kullandığı ejyundan geliyoruz” diye övünürler. Çin takvimine göre “ej derha motifi derha yılı” olduğunda, Çin’de doğum patlaması yaşanır. Her Çinli çocuğunun şanslı olması için ejderha yılında doğmasını ister. Eski Çin’de, ejderha motifini ve sarı rengi sadece Çin hükümdarları kullanabilirdi. Bir başkasının bunları kullanmaya kalkışması ölümle cezalandırılırdı. Türkler için ise ejderha kötülüğü ve düşmanı simgelemektedir. Masallarımızda hep bu motif işlenir. Bazen yedi başlıdır, bazen dokuz başlıdır. nsanların başına bela ola bir “canavar”dır, bir kahraman gider onu öldürür. Türkler tarih sahnesine çıktıklarında, karşılarında Çinlileri bulmuşlardır. Bayraklarında ejderha olan Çinlilerle savaşmışlardır. O nedenle de ejderha daima “düşman” olarak görülmüştür. Bu bayrağı çizen ve onaylayanlara sormak gerekiyor. Hangi kaynağa dayanarak böyle bir bayrak çizdiniz? Hiç mi vicdanınız sızlamadı? Çocuklarımıza bu yanlış bilgiyi aktarırken hiç mi üzülmüyorsunuz? Türk olmaktan daima gurur duyan bir akademisyen olarak Türk taHun bayrağındaki ejderrihi ve kültürü ile ilgili yanlışları birer birer dile getirip Yüce Türk halkıha motifi nı bilgilendirmeye çalışacağız. Not: Ejderha; bedeni yılan, kafası at, kuyruğu balık, ayakları kuş, boynuzları geyik olan bir havyandır. Bir bakıma, totem hayvanların oluşturduğu bir sentezdir. Yılan, Çinlilerce kutsal bir hayvandır. Çinlilere göre evren, bir dişi ve bir erkek yılandan meydana gelmiştir. Öyle ya, eğer teknikler kendilerinden kaynaklanan, kendilerinde içkin (mündemiç) özellikleri nedeniyle, belirgin şekilde farklı toplumsal güç ve otorite biçimleri yaratıyorlarsa, onları değerlendirirken kullandığımız kıstaslar yalnızca verimlilik, hız, performans, üretkenlik, maliyet v.s gibi klasik tekniğe dair nitelikler olamaz. 1960’ların başında kent, mimari ve teknik gelişime ilişkin kaleme aldığı yazılarda Lewis Mumford, Batı modernizmi tarihi boyunca, biri otoriter diğeri demokratik, iki taban tabana zıt teknolojik paradigmanın yan yana yaşadığını yazar. Mumford’a göre bunlardan birincisi merkeziyetçi, egemen ve güçlü ancak kararsız, ikincisi ise insanmerkezli, zayıf ve etkisiz ancak yaratıcı ve dayanıklıdır. Mumford bu sınıflaması ile, kuşkusuz 19. yüzyıl sanayileşmesinin Peter Kropotkin ve William Morris gibi ünlü muhaliflerini yankılamaktaydı. Buna karşılık, gelişen teknolojiler ile olumlu toplumsal niteliklerin yan yana getirilmesine çok daha fazla alışığız. 20. yüzyıl boyunca, örneğin fabrika örgütlenmesinin, otomobilin, elektriğin, radyo ve televizyonun, hatta uzay programı ve nükleer enerjinin refah, toplumsal eşitlik, demokrasi ve özgürlük getireceği masallarını dinledik, nesillerdir. Bu olumlamanın berisindeki ‘ideolojik’ nedenler daha önceki yazılarda konu edilmişti. Bugün emin olduğumuz bir şey varsa, o da çeşitli teknolojik sistemlerin modern politika evreni ile çok yakından ilişkili olduğudur. Sınai üretimin örgütlenmesinin, modern savaş, ulaşım ve iletişim sistemlerinin ve daha başka pek çok tekniğin toplumlarda güç yapısını ve yurttaşlık deneyimini derin biçimde değiştirdiğinin artık farkındayız. Bununla birlikte, teknolojilerin kendilerinde içkin politik nitelikleri olduğu savı ilk bakışta tümüyle yanlış görünebilir; çelik, plastik, entegre devre ve kimyasal yığınları nasıl politik olabilirler? Bu yorum, bir çeşit mistifikasyona yol açarak gerçek politik failleri gizlemek için başvurulan bir numara olabilir mi? Bir alet olarak teknoloji, onu kullanan toplumun ve bireyin onu hangi amaçla kullandığını nereden bilsin? Bir bıçağı adam kesmek için de ekmek kesmek için de kullanabilirsiniz vb. Bu kavrayışın bir çeşit toplumsal determinizme dayandığı söylenebilir, yani bir işi yapmak için alet olmaktan ibaret olan teknik kendisini amacın hizmetine sunar. Ancak sonuçta bu yaklaşım, klasik teknolojik determinizm olarak niteleyebileceğimiz yaklaşımdan, yani tekniklerin tümüyle kendi içsel mantıklarının ürünü oldukları, yalnızca teknik performans kriterleri ile sınanabilecekleri yaklaşımından pek de farklı bir yere götüremez bizi. Her iki kavrayış da modern maddi kültürün pek çok boyutunu kavramamıza yardımcı olmaktan uzaktır. Oysa, bu köşede birçok kez adı geçen, artık kendi içinde bir akademik disiplin haline gelmiş bulunan teknolojinin yeni sosyolojisi, tam da bu yetersizliğe ışık tutarak, teknoloji toplum ilişkisini kavrayışımızı derinleştirebilecek güçtedir. Teknolojinin yeni sosyolojisi, teknoloji tarihine taze bir bakış getirerek, farklı teknik nesnelerden büyük teknolojik sistemlere, teknolojinin toplumun/toplumsalın kabında nasıl şekillendiğini ortaya koyarken, teknik değişim yazınına yeni kavramlar da kazandırmıştır. Teknolojik sistemlerin toplumsal biçimlenişini merkeze alan araştırmalarla daha önce de sözedildiği gibi, bir çeşit teknolojik sistemler ‘arkeolojisi’ yürütülerek sosyolojiye geniş bir araştırma alanı kazandırılmıştır. Amaç: “ ...perçinler, kablolar ve vidalar ile dünya görüşü, sınıfsal ilişkiler ve kurumsal kültürleri aynı yorum düzleminde buluşturmak...” tır. Yeni arayışı, yani yukarıdaki adı geçen çelik, plastik, entegre devre ve kimyasal yığınına politik (toplumsal) bir anlam katma çabası olarak değerlendirebiliriz. Bir sonraki yazıda determinizmlerin savaşına devam, ve kurtarıcı belirir.... Toplumun Döküldüğü Kalıp: Nesnelerin Meclisi