Katalog

Eksiklerin Yerleri Doldurulur; ama! Tınaz Titiz Merak edilebilecek bir soru.. Boşlukların öyle ya da böyle dolması bir kural sayılır, hem de fizik dünya kadar sosyal konularda da. yi de bu “dolma” olgusu sonunda acaba o bir şekilde dolmuş bulunan boşluğu içeren “sistem”in davranışlarında bir değişiklik olur mu? Soru biraz soyut oldu; haydi birkaç örnek.. Örnek 1. Kalem pille çalışan bir aletin pili çıkarılırsa bir “boşluk“ doğar. Bu boşluk eğer aynı voltajda ama hacimce daha küçük bir pille “doldurulur“ ise, alet yine çalışır; fakat eskisine göre daha kısa sürede pil biter. Doğan fark, pilin tükenme süresi olup, bu fark bazı hallerde önemli sonuçlar doğursa da genellikle kabul edilebilir bir sonuçtur. Örnek 2. Asgari öğrenimi ihtiyacı endüstri meslek lisesi mezuniyeti olması gereken bir işte, bu niteliklere uygun bir işçi çalışırken ayrılsa bir boşluk doğar. Boşalan bu kadro, ilkokul mezunu ve pratikten yetişmiş bir kişi ile “doldurulur“ ise, ortaya çıkacak işlerin kalitesi önemli ölçüde etkilenebilir ki bu, pek istenmeyen bir sonuçtur. Örnek 3. lkokul eğitimi sırasında bir nedenle elle bölme işlemi yapmayı öğrenememiş olmak bir “boşluk“ sayılır. Eğer işi yoğun biçimde elle bölme işlemi yapmak olan bir kişi, çare olarak bunun yerine ardışık çıkarma‘yı kullanarak boşluğu dolduruyor ise, önemli bir zaman kaybedeceği için bu kabul edilemez. Örnek 4. Aile eğitimi ve okul eğitimi sırasında bir toplumun büyük çoğunluğunun rasyonel düşünme, sorunları nedensonuç ilişkilerine göre çözümleme alışkanlığı edinmemiş olması bir “boşluk“tur. Eğer bu insanların bir bölümü, belirli alanlarda (terör, dış politika, ekonomi, rekabet gücü, demokrasi, anayasa, kurum yönetimi gibi) uzmanlaşmış ve ancak rasyonel düşünme yoluyla anlaşılabilecek ve çözüm geliştirilebilecek hallerle karşılaşıyorlarsa, bu defa alternatif araçlar ile boşlukları “doldurmak“ zorunda kalırlar. Şimdi soru, bu alternatif araçların ne(ler) olabileceği ve de kullanımlarının ne gibi yıkıcı sonuçlar doğurabileceğidir. Olası cevap şunlar olabilir mi? Olası Cevap (1) Hiç bişicik olmaz. Olası Cevap (2) Ancak rasyonel düşünme ile doldurulabilecek boşluk, herhangi alternatif bir yaklaşımla dolamayacağı ve bunun da, onu kullanacak ve aptal olmayıp sadece eksik donanımlı oldukları varsayılan kişilerce farkında olunacağına göre, çözüm olarak hiçbir şekilde sonu gelmeyecek uzunluk ve karışıklıktaki açıklamalar, gerekçelendirmeler, kanıtlar, suçlamalar, savunmalar, benzetmeler gibi dolgu malzemeleri kullanılacaktır. Bu malzeme arasında, sorunların “öz”lerine ulaşılabilmesi için tutulabilecek herhangi bir “uç”un olmayışı en belirgin özellik olacaktır. Böylece zaman içinde, özlerle ilgili olmayan, dolgu malzemeleri ağırlıklı bir “yeni dil” ortaya çıkacak, tüm bireysel, kurumsal ve toplumsal sorunlar artık bu yeni dil aracılığıyla anlaşılmaya ve çözüm geliştirilmeye başlanacaktır. Bir yandan da, bu yeni dili daha ustalıkla kullanabilen gazete ve/ya TV köşeci makulesi üreyecek ve onları da kılavuz olarak benimseyen çeşitli alan ilgililerinin katılımıyla güçlü bir kesim ortaya çıkacaktır. Birinci cevap zaten tedavisini de içinde barındırmaktadır. Bu cevap sahiplerine uygulanabilecek önleyici ya da tedavi edici bir ilaç henüz keşfedilmemiştir. kinci cevap ise, olabilecek yıkımın ne denli ciddi olduğuna işaret ediyor. Böylece Sorun Çözme Kabiliyeti (toplumsal bağışıklık sistemi) göçen bir toplumun ise tek kullanabileceği ilaç “sorunun farkına varmak“ olabilir. Trafik Düzeninde Tehlike Suçları Motorlu araçlar, “kendi içinde gelişen kuvvetler yardımıyla hızla ve her yöne gidebilme”, “durma ve engellerden kaçınmada güçlük”, “yere uyum sağlamakta yetersiz kalma” zafiyeti nedeniyle zarara yol açma yüksek eğiliminde olan araçlardır. Çetin Aşçıoğlu Yargıtay Onursal Üyesi cetinascioglu@gmail.com H TELESKOP YAPIM YARIŞMASI Türk Astronomi Derneği, NanoManyetik Bilimsel Cihazlar San.Tic. Ltd. Şirketi tarafından konulan 1000TL ödüllü TELESKOP YAPMA YARIŞMASI düzenliyor. Bu yıl ikincisi düzenlenen yarışmanın amacı ülkemizde astronomiye ve fiziğe ilgi duyan çocuk, genç, yaşlı herkesi, elleri ile bir şeyler yapmaya özendirmek. 2011 yılı Teleskop Yapma Yarışması kuralları: Teleskop tasarımının aynalı olması gerekir. Büyütme en az x10 olacaktır. Kişisel katkının olabildiğince fazla olması gerekir. Yarışmacılar teleskoplarını 29 Şubat 2012 tarihine kadar (Türk Astronomi Derneği (Arzu Kıran eliyle), Sabancı Üniversitesi, Orhanlı, Tuzla, 34956, stanbul ) adresine ulaştırmalıdır. Teleskop ile birlikte yapım ve tasarım aşamalarını anlatan en çok 2 sayfalık bir metin ve fotoğraflar gönderilmese gerekiyor. Katılım kişiseldir, grup adına, okullar ve kurumlar adına yapılan başvurular kabul edilmez. Jüri yarışmacıları teleskobu yeniden kurmak ve gözlem yapmak üzere davet edebilir. Türk Astronomi Derneği katılan teleskopları sergileme hakkına sahiptir. Daha sonra teleskoplar yarışmacılara geri gönderilecektir. Kargo sırasında oluşabilecek zararlardan Türk Astronomi Derneği ve NanoManyetik Bilimsel Cihazlar San. Tic. Ltd. Şirketi sorumlu tutulamaz. CBT 1276/ 19 2 Eylül 2011 ukuk, “güvenli bir trafik için çeşitli davranış kuralları ve yasaklar koyarak” tehlike olasılıklarını önlemeye çalışmıştır. Kuralların çiğnenmesi durumunda motorlu araç sahibinin (işleten), kusursuz sorumluluk (tehlike sorumluluğu) ilkesi gereğince zarardan sorumluluğu ve taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olaylarda ceza yaptırımları ağırlaştırılmıştır. Bu önlem ve yaptırımlar da yetinilmeyerek “trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçları” kabul edilmiştir. 1 Ceza Yasası (179/2), ulaşım araçlarının kişilerin hayat, sağlık veya mal varlığı açısından “tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare edilmesini” suç olarak tanımlamıştır. (Bir aydan iki yıla kadar hapis) Yasa “…tehlikeli olabilecek…” açıklamasıyla; zarar koşulu öngörmemiştir. Tehlike olasılığının” yaratılmış olması yeterlidir. Ancak bir zarar oluşmamışsa olası kast (TCK 21/2) nedeniyle cezanın indirilmesi gündeme gelebilir. “Tehlikeli olabilecek biçimde” açıklaması yargıca, tehlike kavramının geniş yorumlanması yetkisini vermiştir: “Uykusuz, yorgun, uzun süre araç kullanma”; “yol yayalara açıkken kırmızı ışıkta geçme”; “yaya ve okul geçitlerinde özensiz davranışlar”; “trafik yolu üzerinde yarış ya da gösteri yapma”, “karayolunda, özellikle tek yönlü çok şeritli yollarda, zikzak yaparak şerit değiştirmeyle öndeki araçları geçerek kendine geçiş üstünlüğü sağlama“, “hız sınırını yüksek düzeyde aşma” , “araç sürerken cep telefonu ile konuşma”, “taşıt aracında tıka basa yolcu taşımak” gibi durumlar zarar olmasa bile tehlike olasılığını suçunu gündeme getirecektir. 2 Yasa (179/3), “alkol” veya “uyuşturucu madde etkisiyle” ya da “başka bir nedenle” güvenli bir biçimde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanılmasını suç olarak tanımlamıştır. (Bir aydan iki yıla kadar hapis.) Suçun oluşmasında tehlikenin somut olarak gerçekleşmesi söz konusu değildir. Emniyetli bir araç sevk ve idare edemeyecek durumda bulunma yeterlidir. Alkol, sürücünün güvenli bir biçimde araç kullanma yetisini fiziki olarak etkileyebildiği gibi “korkunun azalması, kendine aşırı güven ve cesaretlendirme ya da dikkatin azalması ve yor gunluğun artması “ da tehlikeyi tetikleyebilir. Yasa, yalnız alkolün etkisinden söz etmiş; kandaki alkolün niceliği (miktarı) konusunda bir ölçü öngörmemiştir. Alkolün etkisi kişiden kişiye ve somut olaya göre değişebilir. zin verilen sınırda alkol alınması (50 promil doğrusu 0.50) bile güvenli araç kullanmayı olumsuz etkileyeceği gibi daha yüksek oranlarda alkol güvenli araç kullanmayı etkilememiş olabilir. Bu nedenle uygulamada kandaki alkol oranının olay anında belirlenmemesi kanıtlama zorlukları yaratmaktadır. Alkol oranı doğru saptansa bile güvenli araç kullanmayı nasıl etkilediğini kesin saptamak çoğun olanaksızdır. Ancak kandaki belirli bir oranın üzerindeki alkolün güvenli araç sürmeyi olumsuz etkileyebileceği kabul edilmesi yeğlenebilir bir çözüm olur (karine). Alman Federal Mahkemesi, araç kullanma yeteneğinin kesin olarak kaybedilmesinde sınır değeri, 1.1 (110) promil kabul ederek sorunu çözmüştür. Yargıtay’ın da bu yolda bir karar alması doğru olacaktır. Yasa koyucu “alkol ve uyuşturucu dışında başka nedenlerin bulunması” açıklamasıyla suç tanımını genişletmiştir. Başka neden genellemesinin içine nelerin gireceği somut olayın özelliği içinde yargıcın değerlendireceği durumdur: “Uzun süre araç kullanma nedeniyle yorgun ve uykusuz olan kişilerin araç kullanmaya devam etmesi” tipik örnek oluşturur. Trafik güvenliğini tehlikeye sokan suçlar, kişilere değil topluma karşı işlenen suçlardandır. Bu nedenle suçun oluşması “kişilerin zarar görmesi koşuluna bağlanmamış” ve “soruşturma ve kovuşturma için yakınma (şikâyet) aranmamıştır. Amaç, olası tehlikelerden toplumu korumaktır. Yasa koyucu, bir anlamda testi kırılmadan, trafik güvenliğini sağlamakta haklı olarak toplumsal bir yarar görmüştür. Böyle bir yasal düzenlemenin öngörülmenin doğruluğu tartışılamaz. Sorun, yasanın uygulamasında gündeme gelmektedir. Sağlıklı bir denetim yapılmadıkça ve yargı oranlarında trafikte yaratılan tehlikelerin bilinci yaygınlaşmadıkça; yasanın amacının gerçekleşmesi gizil bir tehlike altında olacaktır. Ülkemizdeki trafik düzenin canavarlaşması güçlü bir kanıttır.