Katalog

Eylülde gökyüzü Hasan H. Esenoğlu İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü esenoglu@istanbul.edu.tr YER MEZKEZL OLAYLAR Yer’den Bakıldığında Eylül Ayında Gezegenler EYLÜLDE GÖK OLAYLARI GÜNLÜĞÜ gün saat 1 01 Satürn Ay’ın 7 derece kuzeyinde 3 09 Merkür–Güneş açıklığı en büyük 4 21 LKDÖRDÜN (resimde verildi) 9 05 Merkür Regulus’un 0.7 derece kuzeyinde (resimde verildi) 10 05 Mars Pollux’un 6 derece güneyinde (resimde verildi) 10 24 Neptün Ay’ın 6 derece güneyinde (resimde verildi) 12 12 DOLUNAY 13 21 Uranüs Ay’ın 6 derece güneyinde (resimde verildi) 15 09 Ay Yer’e en uzak 16 20 Ceres–Yer–Güneş Dizilişi ile Karşı konumda 16 21 Jüpiter Ay’ın 5 derece güneyinde (resimde verildi) 17 01 Pallas sabit görünümde 18 05 Vesta sabit görünümde 20 17 SON DÖRDÜN 23 11 Mars Ay’ın 5 derece kuzeyinde 23 12 Sonbahar ekinoksu (gece göndüz eşitliği) 26 03 Uranüs–Yer–Güneş dizilişi ile karşı konumda 27 14 YEN AY 28 04 Ay Yer’e en yakın 28 23 Yer–Merkür–Güneş dizilişi (üst kavuşumda) GÜNEŞ: Ekinoks ya da gün tün eşitliği, Güneş ışınlarının ekvatora dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an. Gündüz ile gecenin eşit olması durumudur. Yılda iki kez tekrarlanır. Ülkemizin bulunduğu Kuzey Yarıküre için 23 Eylül 2011 öğle saat 12:05 Sonbahar Ekinoksudur. 2011 yılını içine alan 14 yıl boyunca 22 ve 23 Eylül tarihlerindeki Sonbahar Ekinoksu zamanları şekilde verildi. 4’er yıllık değişimler dikkat çekiyor: 2004, 2008, 2012 ve 2016 artık yıllar (365+1 gün) olarak yorumlayabiliriz. “Sonbahar Ekinokslarına bakıyoruz artık yılları görüyoruz” tıpkı “annesine bak kızını al” sözümüzü andırır gibi desek nasıl olur? Özellik Merkür–Güneş açıklığı en büyük (Batı 18 derece) Uranüs–Yer– Güneş Dizilişi ile karşı konumda Yer–Merkür– Güneş dizilişi G ün 3 Saat 22 26 28 03 23 GÜNEŞ MEZKEZL OLAYLAR Gezegen Merkür GÖK ATLASI: 15 Eylül 2011 akşam saat 22.00 için verildi. Baskıya en uygun sadelikte ve kolay görülebileceği +2.5 kadire kadar parlak yıldızı olan ve gezegenlerin yakınında bulunduğu takımyıldızlar özetlenerek belirtildi. Gözlemlerde kullanılan (Vega yaklaşık sıfır kadir gibi) bazı parlak yıldızlar da verildi. Gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. Tatil dönüşü karanlık yol boyunca ve mola yerlerinde takımyıldızlar– burçlar buradan izlenebilir… Eylül ayı boyunca gezegenlerin ne zaman görülebileceği mini çizelgede özetlendi. GEZEGENLER NEREDE? Karşı konuma Güneş’e En büyük kuzey çı k ı ş en y ak ı n enl em de 3 Eylül 8 Eylül 18 Eylül KÜÇÜK GEZEGENLER Küçük gezegen Ceres–Yer–Güneş dizilişi ile karşı k onum da 16 Eylül – – A k ş am Jüpiter Uranüs Neptün G ece Jüpiter Uranüs Neptün Sabah Uranüs Neptün Merkür (1–16) Mars Sabit gör ünüm de – 17 Eylül 18 Eylül Ceres Pallas Vesta GÜNCEL GÖKB L M HABER Özellikle stanbul Üniversitesi’nin öncülüğünü yaptığı Çocuk Üniversiteleri birçok üniversitemizde yaz boyunca öğretimlerini sürdürdü. Geleceğin mesleği olacak programların kontenjanları dolup taşmakta... bunlar arasında astronomi ve uzay programları da yer almakta, genç öğrencilere üniversite imkânları sunulmakta, daha çok küçük yaşlarda doğrudan bilim insanlarından ders ve anlayış almaktalar, büyüklerinin göremediklerini / dokunamadıklarını öğren 6 Eylül’de Küçük Gezegenlerin Parlaklıkları (Kadir) Ceres 7.7 Pallas 9.8 Juno 11.3 Vesta 6.4 Kaynakça: “The Astronomical Almanac 2011” AY EVRELERİ Yeni ay Gün Saat 27 14:09 İlk Dördün Gün Saat 4 20:39 D ol unay Gün Saat 12 12:27 Son Dördün Gün Saat 20 16:39 G ök ci s m i Ay Merkür Venüs Güneş Mars Jüpiter Satürn Uranüs Neptün Gökcisimlerin Doğuş–Yükseliş–Batış Saatleri (saat:dakika) 1 Ey l ül Doğuş En yüksekte Batış 10:29 05:02 06:51 06:30 02:17 22:07 09:34 20:35 19:13 15:55 11:55 13:23 13:04 09:46 04:58 15:22 02:39 00:32 21:12 18:48 19:54 19:38 17:15 11:49 21:11 08:43 05:50 1 5 Ey l ül Doğuş En yüksekte Batış 19:49 02:38 05:42 12:19 07:24 13:31 06:44 12:59 02:05 09:28 21:11 04:01 08:47 14:33 19:38 01:42 18:13 23:31 09:36 18:55 19:38 19:14 16:51 10:51 20:20 07:46 04:49 3 0 Ey l ül Doğuş En yüksekte Batış 10:37 07:04 08:00 06:59 01:52 20:10 07:57 18:38 17:13 15:37 13:01 13:41 12:54 09:07 02:58 13:41 00:41 22:31 20:32 18:56 19:20 18:49 16:22 09:47 19:25 06:44 03:49 Ay’ın “görünen yüzü” (^) Ay’ın “öteki yüzü” (v) AY OLAYLARI Ay–Yer Uzaklığı CBT 1276/ 2 Eylül 2011 A y Yer ’ e En Yak ı n Gün Saat Uzaklık (km) 28 04 357585 Ay Yer’e En Uzak Gün Saat Uzaklık (km) 15 09 406065 Parlak Gezegenlerin Güneş’ten Açısal Uzaklıkları ve Parlaklıkları (gece saat 03 için) (D: doğu, B: batı; Uzaklık: yay derecesi biriminde, Par.: kadir) Tarih (Eylül) Merkür Venüs Mars Jüpiter Satürn Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. 6 B 18 –0.7 D 6 –3.9 B 51 +1.4 B 123 –2.7 D 33 +0.9 16 B 11 –1.2 D 8 –3.9 B 55 +1.4 B 113 –2.8 D 24 +0.8 26 B 03 –1.7 D 11 –3.9 B 58 +1.3 B 143 –2.8 D 16 +0.8 2011’ N OLAYLARI