Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. 5 Eylül 1977’de fırlatılan NASA uzay aracı – “John …” (Kendi adı verilen atom modeli ve renkkörlüğü üzerine araştırmalarıyla tanınan İngiliz kimyager ve fizikçi). 2. Basit bitkilerde dişi cinsiyet hücresi – Gözde canlılık – Armoni kurallarına göre üst üste bindirilmiş sesler. 3. “Françoise …” (Merhaba Hüzün’ün yazarı) – Bir iskambil oyunu. 4. Töredışıcılık – Nâzım Hikmet’in soyadı. 5. Ateş – Parkinson hastalığının başlıca belirtisi – Utanma duygusu. 6. Rahat yaşamayı sağlayan her türlü şey – Yıldızların belli zamanlardaki yerlerini gösterir çizelge. 7. Steven Spielberg’in bir filmi – Ağzına kadar dolu, silme. 8. Miliamperin simgesi – Salt Aklın Eleştirisi’ni de yazan Alman filozof – Danimarka’nın plaka işareti – Hollanda’nın plaka işareti. 9. “Laszlo …” (Tükenmezkalemin mucidi) – Tıkaç – Bir soru eki. 10. Bir masaj türü – Tuzla ürünlerinin satıldığı yer – Belirtiler. 11. Harekete hazır, tetikte – “Scan …” (IC dizaynı için tarama zinciri) – Bakırın simgesi. 12. Bir yüzey ölçüsü – Övme – Zekâ. 13. Pulculuk – Eski Yunan’da bir matematikçi. 14. Mercanada – Bir uçak, gemi aygıtı – Cennet. 15. Gelin başlığı – Güneydoğu Anadolu’da bir ırmak – Madeni ergitme. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. SSCB tarafından geliştirilen ve insanın ilk defa uzaya çıkmasını sağlayan insanlı uçuş programı – Soğurme, emme – Ufuklar. 2. Yazı – Katar’ın başkenti – İki ülke parasının karşılıklı değeri. 3. Vücudu ve ruha egemen olmayı amaçlayan Hint felsefe sistemi – Bir Japon tiyatrosu – Kitap bölümü –Çeşitli organların yuvarlak ve çıkıntılı bölümü. 4. Evlilik korkusu – Akıtma. 5. Belsoğukluğu mikrobu – Füze. 6. Eşya, hayvan damgası – Cezayir Sahrası’ndaki vahalar dizisi – Kalbi besleyen iki damardan her biri. 7. Hun – Su – Alev. 8. Yalıyar – TV yayın sistemlerinden birisi – Kaz Dağları’nın mitolojik dönemlerdeki adı. 9. Tahtelbahir – Kabaca evet – Yabancı bir haber ajansı. 10. “… uymak” (Yeni girilen ortama uyum sağlamak) – Bir hava taşıtı. 11. Samaryumun simgesi – Bir şeyi akıl gücüyle ortaya koyma – Başlangıçta yer alan. 12. Lezzet – Tayyare – Çözümleme. 13. Telli balıkçıl – Yabancı – En gelişmiş röntgen – İcar. 14. Numara (kısa) – Altının simgesi – Veri işleme kapasitesine sahip ilk bilgisayar – Eski Mısır’daki yedi kapılı kent. 15. Kârlı – Optik kaydırma – Kuzu sesi. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ilginç SORULAR 3D (Üçboyutlu) Film Seyretmenin Sakıncaları Soru: Üç boyutlu film ve TV dizileri seyretmek gözlere zarar veriyor mu? Yanıt: Dr. Faik Bankeroğlu, Göz Hastalıkları Uzmanı, Amerikan Hastanesi Gözlerimizin alışık olmadığı şekilde saatlerce 3D filmleri seyretmek, sağlığımız açısından ciddi sonuçlar doğurabilir. Yapılan araştırmalar, her gün saatlerce üçboyutlu görüntü seyretmeye alışık olmayan gözlerimiz için bazı tehlikelerin olduğunu bildiriyor. Bu tehlikelerin arasında yönlendirme bozuklukları gibi hafif semptomlar ve bazen de daha nadir durumlarda ise hastalık sınıfına girebilecek nöbetler yer alıyor. GÖZLERİMİZ 3D GÖRÜNTÜYÜ NASIL ALGILIYOR? Başparmağınızı kaldırın ve doğrudan önünüzde, suratınızdan uzak olacak şekilde tutun. Sol gözünüzü kapatın. Bir süre tuttuktan sonra gözünüzü açın, bu sefer de sağ gözünüzü kapatın. Kolunuzu oynatmadığınız halde parmağınız hareket etmiş gibi görünecektir. İşte 3.boyut teknolojisi de bu etkiye dayanıyor; beynin iki gözden gelen iki imajı bir imaj olarak birleştirme (füzyon) yeteneğini kullanır. Üç boyutlu bir şeyi seyrederken takmanız gereken o gözlükler de genel olarak beynimizin iki imajı, derinliği olan tek bir imaj olarak yorumlamasına yardım eder (Stereopsis). AVATAR filminin başarısıyla birlikte Alice Harikalar Diyarı’nda, How to Train Your Dragon gibi üçboyutlu filmler Hollywood’da dikkatleri üzerine çekmeye başlamış durumda. 3D filmlere gösterilen ilgiden yararlanan çok sayıda elektronik şirketi, bu etkileyici görüntü sistemini evlere taşıma imkânı sağlayan 3D televizyon modelleri üretiyor. Samsung 3D LED TV müşterilerini bir yazı ile uyarıyor. Yazıda “Görüntüde bazı özel parlayan imajlar veya ışıklar epilepsi nöbeti veya hemiplejiye yol açabilir” uyarısı yer alıyor. Yazı da ayrıca araba tutması belirtileri, algısal yan etkiler, oryantasyon bozuklukları ve göz yorulması gibi sonuçlar olabileceği konusunda da uyarıda bulunuyor. Son yapılan çalışmalar, epilepsi (sara) nöbeti olasılığının çok düşük olduğunu gösteriyor. Genel olarak, üçboyutlu görüntü izleyen kişilerde, baş dönmesi veya başka birtakım rahatsızlıklar görülebilir. 3D GÖZLÜK Üçboyutlu gözlüklerde bu iki imajı ayıran polarize filtreler bulunur. Bu filtreler ile görüntülerden biri, bir gözümüz diğeri ise diğer gözümüz tarafından algılanır. Ancak bu durum o kadar çabuk olur ki biz değişimleri göremeyiz. Beyinde bu iki imaj birleştirilip derinlik yanılgısı oluşturulur. Gerçek hayatta bize yaklaşan bir şey gördüğümüzde, gözlerimiz buruna doğru hafifçe içe kayar. Aynı zamanda göz merceği de odaklanmak için de şekil değiştirir. Ekrandaki imajları gördüğümüz zaman, gözlerimiz iki imajı ortalamaya çalışır fakat lens değişimi olmaz; çünkü obje aslında bize yaklaşmamaktadır. Film “Hey sana doğru yaklaşıyorum!” demekte, fakat vestibüler sistemimiz (denge, göz hareketleri, postür, kas tonusu ve dikkati etkileyen sistem) ise “Hiçbir yere kımıldamıyorum” demektedir. Böylece bu bağlantısızlık bazı insanların kendini rahatsız hissetmesine yol açar. Ayrıca film sonrasında bu gözlükler çıkarıldığında çevreyle uyumsuzluk yaşanabilir. Enfeksiyon riskini de göz ardı etmememiz gerekiyor. Özellikle sinema salonlarında çok sayıdaki seyircilerin kullandığı gözlüklerden de çeşitli göz enfesiyonları (Konjunktivit) bulaşması da mümkündür. Özellikle her iki gözünü ortada hizalayamayan veya zayıf göz kaslarına sahip kişiler, üç boyutlu göremez. Şaşılık veya tembel göze (ambliyopi) sahip olan kişiler de üç boyut gözlüklerini taktıklarında derinlik hissini algılayamaz. Uzun dönem üçboyutlu TV izleyen çocuklarda ortaya çıkabilecek sonuçlar oldukça kaygı verici, çünkü uzun ve sürekli normal dışı alınan sinyaller, büyük olasılıkla henüz çalışılmamış ve bilinmeyen uzun dönemli etkilere sebep olabilir. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu L A N D S T E İ N E R A N A R T R İ T U N A K OB T İ V O İ O T N İ K Z İ AME İ V İ S A P Ş İ L E R A P K S İ T E R İ İ K İ S İ E B Ş D İ GO T N L O L İ MA K O T N İ K N A E N S E D E B E MA J E T A R S E B E MAĞ SM AME A N A K H AM L A K I S A P A A R N T İ İ K N A EM K E T Y R O ON DO AM K E L M İ S N İ L N İ A N E E B N A S T A R U M OM D A N K R A EM MA d ü ş ü n SORULAR Cumhuriyet Bilim Teknoloji Düzenleyenler: Necah Büyükdura (necah26@gmail.com) Yandaki çarpma işleminde her harf belli bir rakamı simgeliyor. C, B ve T harflerinin rakamsal karşılıkları bulunduğunda, çarpma işlemindeki boş kutularda yer alması gereken rakamlar belirlenecek ve çarpma işlemi tamamlanacaktır. SORU: CBT’nin rakamlarıyla oluşacak üç basamaklı sayı kaçtır? 1216.sayıdaki “Soyadı Haberi” isimli bilmecenin yanıtı: 431 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Ender Aktulgaİstanbul, Necah BüyükduraAnkara, Ahsen Canatİzmir CBT 1218/16 23 Temmuz 2010