Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Aynalı teleskopu, diferansiyel hesabı, hareket ve yerçekim kanunlarını bulan, İngiliz matematikçi, fizikçi, gökbilimci ve filozof (resimdeki) – Deniz diplerinde inceleme yapmak için kullanılan araç. 2. Hintirmiği – “Azra …” (İşte insanEcce Hommo, Sevgi Yönetimi ve Mitoloji Sözlüğü adlı kitapları da olan yazar) – Erkek ya da dişi üreme hücresi – Değerli bir orkide türü. 3. Pirinç ve şekerkamışından elde edilen bir tür rakı – Balgamtaşı – “… Kızı” (Iris Murdoch’un bir romanı). 4. (Kalp için) Vurma, vuruş, atış – Karadeniz Bölgesi’ndeki bir üniversiteyi simgeleyen harfler – Rusya’da, Karadeniz kıyısında bir plaj kenti – Platinin simgesi. 5. Japonya’da toplumdan dışlanmışlar sınıfı – Alıcı, reseptör – Yol, yöntem, usul – İtalya’da bir ırmak. 6. Bir tür şekerleme – Koca – Bir hükümdarın yönetimi altındaki halk – Feodal dönemde ordu – Prometyumun simgesi. 7. Cüzamlı kimse – Tuzlu eriyiklerin donma yasalarını inceleyen fizik kolu. 8. Bir bilim, sanat, meslek dalında ya da bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan sözcük – Parlaklığı birdenbire artan, değişen yıldız – “Anais …” (ABD’li kadın yazar) – Altınkökü de denen kusturucu kök. 9. İlkel benlik – Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti’nin para birimi – Güç – “Edith …” (Kaldırım Serçesi) – Küçük köy. 10. Antalya’daki bir mağara – “Yazıklar olsun” anlamında bir ünlem – Kriptonun simgesi. 11. Potasyum hidratı, potasyum karbonatı gibi potasyum bileşiklerine verilen genel ad – Ağaçlıklı yol – Malezya halkına özgü, öldürücü bir ruhsal hastalık. 12. At tüyünün rengi – 1957’de, Rus bilim adamları tarafından uzaya gönderilen ilk canlı olan köpek – Elif Şafak’ın bir romanı. 13. Bir sanığın, kendisinin suçun işlendiği anda başka bir yerde bulunduğu şeklindeki savunması – Şart eki – Akarsuyun çok hızlı aktığı yer. 14. Nikelin simgesi – Kastamonu’nun bir ilçesi – Eskiden tekel idaresine verilen ad. 15. Kasların, özellikle diz kaslarının iradesiz kasılması – Önceden belirlenen bir amaca ulaşmak için tutulan yol. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Bir yer ya da nesnenin ısısını kendiliğinden düzenleyen, aynı derecede olmasını sağlayan cihaz, termostat – Raks. 2. Bir tahıl ölçeği – İskambilde koz – “… Harris” (aktör) – Selenterelerden, toplu ya da tek başına yaşayabilen basit yapılı hayvan. 3. Deniz yosunlarından çıkarılan, beslenme endüstrisinde, hekimlikte ve bakteriyolojide kullanılan bir tür jelatin – Durağan bir noktadan geçen ve kapalı bir eğriye dayanarak hareket eden bir doğrunun çizdiği yüzey. 4. Sara nöbetinden önce görülen belirtilerin tümü – Açı ölçmekte kullanılan bir cetvel – Bir asitle birleşince bir tuz oluşturan madde. 5. Eski bir Türk güreşi – Ahlakdışıcılık, töredışıcılık. 6. Hastalıktan sonra iyileşme dönemi – ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi. 7. Aşamasız asker – Belli sayıda noktanın konumunu kesinlikle saptayabilmek için, bu noktaları tepe olarak kabul ederek, bir alanı üçgenlere bölme işi – Çok, sık, karışık ve uzun saç ya da bitki. 8. Dünya Sağlık Örgütü – Bir tür Japon tiyatrosu – Boksta bir yenilme biçimi. 9. Sıvı maddeleri taşıyan gemi ya da kamyon – Bir bağlaç – Lantanın simgesi – Bir yüzey ölçüsü. 10. Kulak iltihabı – Bir kenara atılmış, uzaklaştırılmış – Kutsal kimse, aziz. 11. Güne Amerika yerlilerinin oklarına sürdükleri bitkisel zehir – Kurçatovyumun simgesi – Namuslu. 12. Ünlü bir spor kulübünü simgeleyen harfler – Dinsel tören – Zimbabve’nin başkenti. 13. Baryumun simgesi – Tuhaf, yadırganan – At eğitimi. 14. “… asit” (proteinlerin temel taşı olan organik bileşik) – Çocuklarda tırnak kemirme manisi. 15. İnsan ve hayvan vücuduna açık yaralardan giren, genellikle toprakta, gübrede yaşayan bir basilin yol açtığı, kasların sürekli ağrılı kasılmasıyla kendini gösteren ateşli ve tehlikeli bir hastalık – Su yolu – Bir bağlaç. 16. Paylama, azarlama – İçine yalnız kürek çekenin girebildiği çok uzun ve çok dar bir yarış kayığı. 17. Dizüstü bilgisayar. 18. Yaz yağmuru – Naylondan yapılan içecek kabı. 19. Töre – Makinede yapılan bir tür antika. 20. “Hayalet uçak” olarak tanınan uçak modeli – Alüminyumun simgesi. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 A R C H İ M E D E S BÖKE L EAR 2 L E APEN İ N GUT ENBERG 3 F O RM E N N BAKALORYA K 4 R S M KDV POL EN LAL M İ 5 E T L AEDR İ Y E ARAM MEN 6 D A H İ L İ R NAZ GAL İ L E 7 N OS T EOLOJ İ İ LAH İ YAT 8 O K TOYNAK TA EY VOL İ 9 B E K E R E L S İ Y İ N SAM K 10 E T E R B V A Z E L İ N E A K 11 L O R R B V R İ N İ T N E O 12 NE S İ Ç R KARMAÇ 13 C VAR İ DAT KAAT 14 A M İ T O Z ARB İ TRA J 15 M U T İ İ S T EK EE A ilginç SORULAR Monosodyum glumatın etkisi Soru: Pek çok gıda maddesinde Monosodyum glutamat ne işe yarar? Zararı var mıdır? Yanıt: Kaynak: http://www.foodinfo.net/tr/intol/msg.htm MSG, Vetsin, yada E621 olarak da bilinen monosodyum glutamat bir çok gıda ürününde aromayı artırmak için kullanılan bir katkı maddesidir. Glutamat aynı zamanda gıdaya umami diye adlandırılan farklı bir tat katar. Bilimsel olarak bu tat beşinci tat olarak acı, tatlı, tuzlu, ekşinin yanında kabul edilir. Glutamat proteinin ana bileşenidir. Hemen hemen bütün protein içeren gıdalarda (et, kümes hayvanlarının etleri, deniz ürünleri) doğal olarak bulunur. Doğal olarak bulunan glutamat, umami tadını vermek için geleneksel olarak kullanılır. Geçmişte glutamata bağlı halsizlik, uyuşma ve çarpıntı semptomlarının olduğu vakalar bildirilmiş. Bu durum Çinlokantası sendromu olarak adlandırılmış. Fakat, bilimsel olarak hiçbir zaman bunun glutamat tarafından olduğu kanıtlanamamış. Gıdalarda kullanılan glutamatın miktarı, gıdanın % 0,1 ile % 0,8'i arasındadır. Bu miktar geleneksel gıdalarda doğal olarak bulunan glutamat seviyesinin benzeridir. Glutamat tadı kendini sınırlandırır. Bunun anlamı; yemeğe uygun miktardan daha fazla eklendiğinde tada çok fazla bir katkıda bulunmaz, hatta tat dengelerine zarar bile verebilir. Kaynağı ve vücuttaki fonksiyonu Monosodyum glutamat glutamik asidin bir tuzudur. Glutamik asit proteinleri oluşturan 20 amino asitten birisidir. Besinsel açıdan bakıldığında gerekli olmayan bir amino asittir, yani vücudumuzda sentezlenebilir. Glutamik asit, vücudumuzdaki ve besinlerde 2 formda bulunur. Birisi diğer amino asitlerle bağlı olduğu ‘bağlı' form, diğeri ise tek başına amino asit olarak bulunduğu ‘serbest' formdur. Besinlerin tadında sadece serbest glutamat önemli bir rol oynar. Son çalışmalar gösteriyor ki besin kaynaklı glutamat bağırsaklar için ana enerji kaynağıdır. Bağırsakların glutamata karşı çok yüksek afiniteleri vardır ve çalışmalar gösteriyor ki gıda olarak alınan glutamatın ancak % 4' ü vücuda geçmektedir. Dolayısıyla vücudun geri kalan kısmı için gerekli olan glutamatın neredeyse tamamını vücut kendisi sentezlemelidir. Besinlerdeki bütün glutamatlar, ister bağlı ister serbest formda olsun, bağırsaklarda serbest forma getirilir; ve bağırsaklar tarafından enerji üretiminde kullanılırlar. Glutamat aynı zamanda beyinde nörotransmiter olarak da kullanılır. Kan beyin bariyeri (kanda taşınan maddelerin beyin hücrelerine geçmesindeki kontrol bariyeri) glutamatın geçmesine izin vermez. Bundan dolayı beyin kendi glutamatını glikoz ve diğer amino asitlerden kendisi sentezler. Glutamat, insan metabolizmasında merkezi noktalarda bulunduğundan dolayı önemli fonksiyonları vardır. Örneğin protein sentezinde yapısal destek sağlarken, glutaminin prekürsörü, azot taşınmasında ve daha birçok yerde önemli bir rol oynar. Bulunduğu yerler ve üretimi Glutamat doğal olarak birçok besinde bulunur. Et, balık, sebzeler ve tahıllarda bağlı formda, domates, süt, patates, soya sosu ve birçok çeşit peynirde serbest formda bulunur. Besinlerde doğal olarak bulunmasının yanı sıra, sonradanda birçok gıdaya eklenebilir. Çorbalarda, soslarda ve birçok işlenmiş gıdada sıklıkla kullanılır. Bir çok Asya yemeği, kimi zaman soya ya da balık sosu gibi doğal kaynaklı, kimi zaman ise aroma artırıcı olarak eklenen glutamattan gelen glutamat tadına sahiptir. İtalyan mutfağında ise, peynir ve domatesteki glutamat yemeklere lezzet katar. Glutamat, gıdaların orijinal tadını artırır ve onları daha lezzetli hale getirir. Glutamat alımı genel çoğunluk için güvenlidir. Ancak doğru hazırlanmış etiketler, MSG eklenmiş gıdaları tercih etmeyen insanlara bu tür gıdalardan korunma olanağı sağlarlar. d ü ş ü n SORULAR KÖK SÖKTÜREN SORU 1, 64, 729, 4096, 15625, 46656, 117649,262144, 531441, 24137569, 34012224, 34012224, 45118089, 47045881, 49028004, 85766121, ? Sayı dizisindeki tüm sayılar aynı özelliğe sahiptir. Bu özelliğe göre ? yerine hangi sayı gelmelidir? Özellik: Dizideki her sayının karekökü ve küpkökü tamsayıdır 1108.sayıdaki “Kebapçının Üçgeni” isimli bilmecenin yanıtı: 15.525.79 metre kare Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Süleyman Çevikerİstanbul, Sebahattin BektaşSamsun, Ekrem Öztopİzmir, Ahsen Canatİzmir, Canberk DemircanSamsun, Can KandemirTrabzon, Güngör Bingölİstanbul, Ender Aktulgaİstanbul, Behçet Teumanİstanbul 1107.sayıdaki bilmeceyi doğru çözenler: Ahmet SaraçoğluDenizli Düzenleyen: Y.Müh. Naim UygunBeşiktaşİSTANBUL 1110/23 27 Haziran 2008