Katalog

Nisan boyunca gök olayları günlüğü 15’inde Ay–Satürn–Regulus üçü birarada 16’sında Merkür Güneşin tam arkasında 22’sinde göktaşı yağmuru 25’inde doğuda Güneş batıda Ay 28’inde Mars–Pollux uzaklığı beş derece 2009 dünya astronomi yılı etkinlikleri Hasan H. Esenoğlu, İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri, [email protected] GÜN 6 7 12 15 16 20 23 28 28 SAAT 07 22 22 21 10 13 13 17 23 Gök atlası, 15 Nisan gece saat 23:00 için verildi. Ay boyunca gök cisimlerin konumlarını bulabilirsiniz. Bu iş için gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterlİ. Hareketli doğal/yapay gök cisimlerin gecelik yolları üzerindeki sabit duran parlak yıldızların/takım yıldızların arasından ilerleyişleri gün ve gün işaretlenmeleri ile bu cisimlerin yol izleri de belirlenebilir ve gelecek gecelerde nerede olacağı kestirilebilir. Yapay cisimlerden İridium uydularına http://www.satobs.org/iridium.html adresinden bakılabilir. Ayrıca, ülkemizin ve Türk gökbilimcilerimiz de yer aldığı bir NASA projesinde uzay Türkiyemiz dahil tüm dünya üzerinden aralıksız– 24 saat taranmakta, ülkelerde konuşlandırılan teleskoplarca her türlü hareketli cisimler de yakalanabilmekte. Uzay meraklılarına günlük canlı yayın tadında işte en güzel bir heyecan uğraşısı: http://www.rotse.net/cgibin/thumb.pl?scope=3d&dates=080316&thmon=0&tlas=Alltlas&tla2find=&sorttype=file ve bilinmeyen anlamında UFO arayanlar için de en iyi bir adres! Gök atlasında ayrıca Büyük Ayı (Ursa Major), Küçük Ayı (Ursa Minor), Kutup yıldızı (Polaris) ve bu sayfada adı geçen burçlardan bazıları da verildi. YENİ AY Ay Yer’e en yakın (361 bin 80 km) İLK DÖRDÜN Satürn Ay’ın 3 derece kuzeyinde Merkür Güneş’in tam arkasında DOLUNAY Ay Yer’e en uzak (405.9 bin km) SON DÖRDÜN Mars, Pollux’un 5 derece güneyinde A y–Satürn–Regulus birarada: 15’inde akşam saat 21’de Satürn, şişkinayın 3 derece kuzeyinde yer alacak. İkiliye Aslan (Leo) burcunun en parlak yıldızı Regulus (parlaklığı 1.3 kadir) da eşlik edecek. Üçlü güneyde ufuktan 61 derece kadar yüksekte Aslan takım yıldızında görülecek. Satürn’ün parlaklığı 0.5 kadir ve bir sanal görünümleri takvim resimde verildi. Üçlüden parlak olanı Ay’dan sonra Satürn’dür. Ay–Satürn doğrultusu bizi doğruca kutup yıldızına götürür. Ayrıca, ay boyunca Satürn–Regulus ikilisi yakın konumda bulunacaklar. Merkür Güneş’in tam arkasında: 16’sında saat 10’da Merkür, Güneş’in tam arkasında yer alacak. Örtülme olayının başlangıç öncesi ve bitiş sonrası özel Güneş teleskoplarıyla ancak izlenebilir. Güneş’i gözlemleyen SOHO isimli uydudan canlı yayın benzeri kısa aralıklarla izleme olasılığı da var, işte adresi: http://sohowww.nascom.nasa.gov/data/realtime/c3/512/. Bir sanal görüntüsü takvim resimde küçük çerçevede verildi, açık sarı Güneş ve arkasında yer alacak pembe olan da Merkür’dür. Mars–Pollux uzaklığı beş derece: 28’inde gece saat 23’de Mars, İkizler (Gemini) burcunun ikinci parlak yıldızı Pollux (parlaklığı +1,2 kadir)’un 5 derece güneyinde bulunacak. İkili batı tarafta ufuktan 19 derece yüksekte İkizler takım yıldızında görülecek. Mars’ın parlaklığı Pollux’un ile aynı olup kırmızı rengi ile ayırt edilebilir. Mars–Pollux doğrultusu bizi doğruca kutup yıldızına yani kuzeye götürür. Bir sanal görünümleri de takvim resimde küçük çerçevede verildi. NİSAN AYINDA GEZEGENLER Merkür, sadece Güneş doğmadan önce doğuda veya CBT 1097/ 8 28 Mart 2008 Aylık gökbilim takvimi: Nisan ayı boyunca Ay’ın evreleri resimde verildi (pembe renk). Yeniay–ilk ve son dördün–dolunay evrelere tam ulaşma saatleri de belirtildi. Gece gökyüzü parlaklığı bu evrelerden kestirilebilir ve uygun gözlem geceleri seçilebilir. Resimde ayrıca, Ay’dan yardımlanarak gökyüzünü daha iyi tanıyabilmek için çeşitli Ay’lı gökyüzü sanal çizimleri ve saatleri de verildi; gerçekleri ile karşılaştırılabilir. Çizimlerde baskı kolaylığından uzay beyaz, siyahlar yıldız ve renkli olanlar da Ay, Güneş ve gezegenlerdir... Çimen yeşili eğri bölgeler ise ayaklarımızı bastığımız yer ile gökyüzünü ayıran ufuk sınırını göstermekte. Bir aylık bu gözlem sonuçları/akıl yürütmeleri ile edinilenlerin kitap bilgisi ile de örtüşmesi durumunda bir “keşif” sevinci yaşanacak. Güneş battıktan sonra batıda ufka yakın görülebilir. Gezegen Nisan ayında Güneş’e olan yakın konumundan dolayı ancak ayın son günlerinde akşamları Güneş battıktan hemen sonra çok kısa süreliğine batı tarafta ufuktan en fazla 14 derece kadar yüksekte sırasıyla Koç (Aries) ve Boğa (Taurus) takım yıldızlarında görülecek. Merkür’ün parlaklığı görülme süresince –1.5’dan –0.9 kadire kadar sönükleşecek. Gezegen, şişkinay ve sondördüne yakın evrelerde teleskop ile izlenebilir de. Merkür ufka yakın olacağından görülmesi yine de zor olacak. Sanal oluşturulan takvim resimde 4–5 arası ve 16. günlerde pembe renkte görünen gezegen Merkür olup görülme sınırlarının aşağısında kalacak... Yine 4–5 arası günlerde sarı renkte görünen Venüs de Merkür gibi görülemeyecek. Bilindiği gibi Venüs, Ay’dan sonra gecelerin en parlak cismi. İki gezegenin bu durumu “teoride var ama pratiği yok” denene bir örnek olabilir mi? Mars, ay boyunca Güneş’e yaklaşacağından görülme süresi azalacak şekilde akşam saatlerinden itibaren gece yarısı sonrasına kadar 5 saat süreliğine görülebilecek. Gezegen 0.8 kadirden itibaren gün ve gün sönükleşerek 1.2 kadire kadar parlaklığı azalacak ve gökyüzünde güneybatıdan batıya doğru 60 derece kadar bir aralıkta İkizler takım yıldızında yer alacak. Mars ufuktan en fazla 70 derece gibi oldukça yüksekte (özellikle akşam saat 20 civarında) görülecek. Gezegen ayrıca şişkinay evre görünümünde olacak ki teleskoplu okuyuculara ilginç gelebilir. Takvim resimde 10–13 arası ve 28. günlerde görünen kırmızı gezegen Mars’tır. Ayrıca, Mars ve bulunduğu burç gök atlasında belirtildi. Jüpiter, ay boyunca Güneş’ten uzaklaşacak ve sabahları Güneş doğmadan önce iki saat süreliğine görülebilecek. –2.3 kadir parlaklıklı gezegen, güney tarafta ve ufuktan en fazla 27 derece yüksekte Yay (Sagittarius) takım yıldızında (yıl boyunca da aynı burçta) yer alacak. Takvim resimde