Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Resimdeki Türk beyin cerrahı – Havada on milyonda bir oranında buluna gaz. 2. Ölümcül ve çok acı çeken hastanın yaşamına son verme – Zatürree – Trityumun, bir protondan ve iki nötrondan oluşan atom çekirdeği. 3. Orhan Pamuk’un bir romanı – Sahne ışıkları – Açı – “… Surf” (bir doğa sporu). 4 “Tycho …” (1574’te, Hven adasında bir gözlemevi kuran, Danimarkalı gökbilimci) – Ödünç verme – Cıva yerine bir maden kutu kullanmak temeline dayanan kadranlı barometre. 5. İlkel benlik – Böcekbilim – Yahya Kemal’in de yaşamış olduğu kenti simgeleyen harfler – Spielberg’in bir bilimkurgu filmi. 6. Asya’da bir ülke – Ahlakbilim – Çiçektozu – “… Tunçboyacıyan” (müzisyen). 7. Parola – Elçilik – Çin düşüncesinde dişi ilke – Japonya para birimi. 8. Birinin tüm malı – Cevizin yeşil kabuğu ya da yaprağı – Ahmet Hamdi Tanpınar’ın yapıtlarındaki temel izlek. 9. Bir nota – Şart eki – Radyumun simgesi – Pudovkin’in bir filmi – Nazım Hikmet’in bir oyunu. 10. Haberleşme – Sönmemiş kireç. 11. Yassı demir çelik ürünü – Kuzu sesi – Etilen gibi yapısına başka bir öğe ya da kök sokulabilen karbonlu hidrojenlerin genel adı. 12. Enerji – Küçük bal teknesi – Bir kan grubu – Romanya’nın plaka işareti. 13. Moda bir jimnastik türü – Nazlı, cilveli. 14. İngilizce görmek – Yeraltını suyunu tutan ve ileten kayaç ortamı – Takımlar grubu, küme. 15. Vilayet – Birçok organik maddeyi eritmekte kullanılan uçucu, kolayca alev alır, eter kokusunda bir sıvı – Diş köklerini kaplayan sert madde. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Astronomi – İlaç kullanmadan, yalnız ısı yardımı ile aygıt ve pansuman gereçleri gibi şeyleri mikropsuzlaştırma işi. 2. Aort – Uranüs’ün uydularından biri. 3. Sıvas’ın bir ilçesi – “Andrew …” (1770’e doğru yeldeğirmenleri için gelişmiş bir kanat türü icat eden İskoçyalı mucit). 4. İndiyumun simgesi – “Hermann …” (Bozkır Kurdu ve Siddhartha’yı da yazan Alman yazar) – Sümer inancında su tanrısı. 5. Arkadaş, yakın dost – Çok gerekli – İçine genellikle sulu şeyler konulan kap. 6. Organ, uzuv – Dokuma tezgahında tarağı tutan ağaç ya da metal parça – Kanat teleklerinin uzun ve serti. 7. Kimya göçümü – Turnusolün mavi rengini kırmızıya çevirmek özelliğinde olan hidrojenli bileşik. 8. Orta Asya’da bir dağ sırası – Ahşap gemilerin omurgalarının uzunluğunca ve iki yanında borda kaplamalarının en dar yüzünü yerleştirmek için açılan keskin, sivri köşeli yuva – “Dario …” (İtalyan oyun yazarı). 9. Rubidyumun simgesi – Bir çeşit füze – Duyuru yoluyla. 10. Sonbaharda kuruyup dökülen ağaç yaprağı – Bir tür yaban turpu – Bir yüzey ölçüsü. 11. Verme, ödeme – Basit şekerlerin ortak adı – Tantalın simgesi – Evre. 12. Metalurjide bir işlem sonrası, metal yüzeyleri su ile yıkama – 3,14 sayısı – Antik Anadolu’da bereket tanrıçasının adı. 13. Burun iltihabı – “… Man” (otizm konulu film) – Yarı. 14. Yemen’in plaka işareti – Kamer – Hollanda’nın plaka işareti – Letonya’nın başkenti. 15. Bir yaranın, bir maddeni, laboratuvar ya da ameliyat araçlarının taşıdığı ferment ve mikropları yok etme. 16. Koca – Osmiyumun simgesi – Olumsuzluk veren bir önek. 17. Luc Besson’un bir filmi – Bir nota. 18. Kulak iltihabı – “Meg …” (aktris). 19. Kısa anımsama yazısı – Meşime, plasenta. 20. “İsaac …” (Diferansiyel ve integral hesabının temellerini atan, 1671’de ilk aynalı teleskobu yapan, beyaz ışığın renkli bileşenlerine ayrıştırılabileceğini saptalayan, İngiliz fizikçi, matematikçi, astronom, mucit, filozof ve simyacı). Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 G U G L İ E L MOMA R C O N İ AKO 2 A D O R N O URANYUM ROGE T 3 S İ N A L AMU T A D AMO T U T 4 T OP T İ K NESNE ANA PO 5 O S K İ PU L MU YB İ MA L 6 N E O T İ PASA ADAT ARAZ 7 P A K O LUKATA EB AKANA 8 L T RE NAP İ ER BOL NCR 9 A T L E T İ K AKNYRA İ OS KA 10 N L S S T EN EU GD 11 T E R M E UN K İ RE İ 12 E HEDER DESEN P 13 MO A T A U L S AGU 14 E İ N S T E İ N E T İ US 15 T R E N KOCH AN I T ilginç SORULAR Parmak çıtlatmanın zararları Soru: Parmak çıtlatmanın zararsız olduğunu duydum. Uzun vadede bir zararı olur mu? Yanıt: Parmakların çıtlatılması sırasında çıkan “pop” sesine neyin yol açtığı konusunda çeşitli görüşler ortaya atılıyor. Vücudumuzda en kolay çıtlatabileceğimiz eklem yerlerimiz parmaklarımızdır. Yaygın görüşe göre bunun nedeni eklem yerlerinin örneğin, parmaklarımızda, iki kemiğin birleştiği yerde bir bağlantı kapsülü ve bu kapsülün içinde de, kemiklerin hareketleri sırasında, buraları yağlayan bir sıvı bulunmaktadır. Bu sıvının içinde erimiş durumda oksijen, nitrojen ve karbondioksit gazları bulunur. Parmaklarımız gerilince ve eklem yerlerimiz düzleşince bu kapsül de gerilir. İçindeki sıvının basıncı azalır ve gaz kabarcıkları patlamaya başlar. İşte duyduğumuz bu seslerdir. Patlayan kabarcıklar sonucunda gazlar bu sıvıyı terk eder, sıvı daha da genleşir ve eklem yerlerinin hareket yeteneğini artırır. Kuşkusuz ki bu eklem yerlerinin gerilmesi, bu kapsülün boyu ile sınırlıdır. Eğer parmaklarınızı çıtlattığınız anda röntgenini de çekmiş olsanız, eklem içinde oluşan gaz kabarcıklarını görebilirsiniz. Bu olay eklem yerindeki hacmi yaklaşık yüzde 15 20 artırır. Aynı parmağınızı arka arkaya çıtlatamazsanız. Bir süre beklemeniz gerekir, çünkü gaz kabarcıklarının sıvı içerisinde tekrar oluşması biraz zaman alır. Tüm bu açıklamalar, deneylerde kanıtlanmasına karşın, yine de bu kadar küçük gazın, bu denli büyük bir ses çıkartabilmesinin nedeni hâlâ bilinememektedir. Ayrıca detaylı çalışmalar göstermiştir ki çıtırdama sırasında iki ayrı ses duyulmaktadır. Birincisin gaz kabarcıklarının patlaması olduğu biliniyor. İkinci sesin ise kapsülün uzama sınırına vardığına çıktığı sanılıyor. Nedenleri ne olursa olsun parmak çıtlatmanın parmak eklemlerinde arterite yol açtığı yönünde kayda değer bir bulgu yoktur. Parmaklarını çıtlatanlarla çıtlatmayanlar arasında arterit görülme sıklığı arasında bir fark tespit edilememiş. Amerikalı bir doktor merakını yenmek için tek elinin parmaklarını 50 yıl boyunca çıtlatmış ve iki eli arasında bir fark olup olmadığını izlemiş. Ve hiçbir fark görmemiş. Ancak bunun tam tersini savunanlar da var. Bunu alışkanlık biçimine getirenlerde, eklemler çevresindeki yumuşak doku zarar görebiliyor, dolayısıyla elin kavrama gücü azalabiliyor. Fillerin hapşırması Soru: Filler hapşırır mı? Yanıt: Hapşırma burun yollarındaki yabancı maddeleri dışarı atmak için yapılan istem dışı bir tepkidir. Filler de insanlar, kediler ve köpekler gibi diğer memelilerde olduğu üzere burun yollarında yabancı bir madde olduğu zaman hapşırırlar. Ancak bunların hapşırması kontrolden çıkmış bir yangın hortumundan fışkıran sıvılara benzer. Fillerin hortumu içindeki kalın mukoza tabakası, yabancı bir maddenin en içteki zarı irite etmesini zorlaştırır. Ancak bazı Afrikalı çiftçiler fillerin ekili alanlara girmemesi için biberden yararlanmanın etkili olduğunu fark etmişler. Çiftçiler şimdi fil kaçırıcı yöntem olarak ya ekili alanların çevresine biber tohumları ekiyorlar ya da geceleri biber tohumu emdirilmiş tezekleri yakıyorlar. Afrika’da çiftçileri fillerden korumak için açılan “Filler için Biber Yetiştirme Dernekleri” çiftçileri biber yağı ve biber tohumu sağlıyor. d ü ş ü n SORULAR SİLODAKİ ÖRÜMCEK: Düzenleyen: Necah Büyükdura (necah26@gmail.com) Altıgen prizma şeklindeki silonun tabanını ve tavanını oluşturan birer düzgün altıgenin her kenarı 4 metredir. Silonun yüksekliği 8 metredir. Silonun boş olduğu bir gün, silonun M merkezli ABCDEF tavan altıgeninin AB kenarının ortasından 20 santimetre uzağında duran bir dişi örümcek, tabanda D’E’ (karşı duvarın alt) kenarının ortasına 20 santimetre uzaklıkta bir erkek örümcek görünce, ona en kısa yoldan erişmek ve birlikte olduktan sonra onu yemek için yola koyulur. SORU: Dişi örümceğin gittiği yolun uzunluğu (metre ve santimetre) olarak ne kadardır? 1095.sayıdaki “Köşegenli Dörtgenin Alanı” isimli bilmecenin yanıtı: Dörtgenin alanı 4460.47 m2’dir. Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Süleyman Çevikerİstanbul, Şeref KoçSamsun, Güngör Bingölİstanbul, Ender Aktulgaİstanbul, Ahsen Canatİzmir, Necah BüyükduraAnkara, Nesrin Gönülİstanbul 1097/23 28 Mart 2008