Katalog

MUMYANIN İÇİNİ GÖRÜNTÜLEME TEKNOLOJİSİ Zürich Üniversitesi’nden bilim adamları, Peru’nun en değerli arkeolojik hazinelerinden biri olan yaklaşık 1.000 yaşındaki bir mumyanın içini görüntülemeyi başardı. Mumyaya zarar vermeden, manyetik rezonans tomografi (MRT) cihazı ile yapılan görüntüleme sırasında, ilk kez standart bir klinik donanımın üzerine denenen özel bir ölçme yönteminden yararlanıldı. Siemens Healthcare ekibi tarafından gerçekleştirilen bu yöntem, daha önce görüntülenemeyen dokuların tetkikinde kullanılabilecek. Doktorlar, 25 yıldır MRT’den yararlanıyor. Bu teknoloji insan vücudunun ayrıntılı 3 boyutlu görüntüsünün elde edilmesinde kullanılıyor. Böylece hastaların X ışınlarına maruz kalması engellenmiş oluyor. Bu teknoloji, yumuşak insan dokusunda bol miktarda bulunan hidrojen çekirdeğinin zayıf manyetik özelliklerine dayanıyor. 1.5Tesla gücündeki bir MRT cihazı, Yeryüzü’nün manyetik alanının 30.000 katı gibi çok güçlü manyetik alan yaratır. Bu alan, atomik eksenleri aynı hizaya getirir ve cihaz daha sonra hidrojen atomlarına güçlü elektromanyetik pulslar gönderir. Bu da atomların denge konumundan çıkıp sallanmasına yol açar. Atomlar manyetik alan içinde kendilerini yeniden hizaya soktukları zaman radyo dalgaları yayarlar. Bu dalgalardan yararlanan bir bilgisayar, atomların konumunu hesaplar ve söz konusu dokunun görüntüsünü yaratır. Bu işlem bugüne dek su ve yağ içindeki hidrojen atomlarında mükemmel sonuçlar veriyordu. Ancak atomlar, protein veya kemik gibi kuru bir dokunun içinde olduğu zaman, manyetik alan içindeki orijinal konumlarına çok kısa bir süre içinde geri dönerler. Sürenin bu kadar kısalması normal hesaplama ve analiz yöntemlerini kullanılamaz hale getirir. Bu nedenle, Siemens’ten uzmanlar, çok hızlı sinyal tespiti için MRT cihazlarında kullanılmak üzere yeni bir ölçme yöntemi geliştirdiler. Burada esas yenilik, uzamsal bilgilerin artık paralel hatlar üzerinde değil, yıldız şeklinde kaydedilmemesiydi. UTE (UltraShort Echo Time) adı verilen bu yeni işlem, Siemens Magnetom Avanto gibi klinik MRT cihazlarında sorun çıkartmadan çalışıyor. Bu cihaz mumyanın incelenmesinde kullanıldı. Burada mumyanın omurga kemiği diskleri, beyin zarı, kan damarları ve mumyalama sıvısından artakalanlar görüntülendi. Mumyayı inceleyen bilim adamları bunun 15 veya 16 yaşlarındaki bir erkek çocuğa ait olabileceğini söylüyorlar. UTE ayrıca daha önceki MRT tetkiklerinde gizli kalmış dokuların da görüntülenmesinin yolunu açıyor. Teşhise yönelik olan bu yeni teknik, gele cekte kalpteki metabolik süreçleri, Alzheimer hastalarının beyinlerini veya vücut metabolizmasındaki anormal değişiklikleri incelemekte kullanılabilecek. TRANSİSTORLER ŞARAP GİBİ Yıllanma, şaraplarda olduğu gibi elektronik parçalar için de önemli. Plastik bir transistor oda sıcaklığında bir hafta bırakıldığı zaman performansı iki katına çıkıyor. Kolay şekillenebilir bir malzeme olan “pentacene”den yapılan transistorlar, organik elektronlar için gelecek vaat ediyor. Ancak bunlar üretilirken moleküller bir hizaya gelmez ise, oluşan kusurlar elektronları tuzağa düşürür ve transistoru yavaşlatır. Şimdi Zürich’teki İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü’nden Wolfang Kalb ve ekibi, yeni üretilmiş bir pentacene transistorunun bir vakum içinde bırakıldığı zaman kusurların kendiliğinden kaybolduğunu keşfetti (www.arxiv.org/abs/0711.1457). Kendi kendine düzelme sürecinde genellikle ısıya ihtiyaç duyulur, fakat pentacene’de moleküllerin arasındaki oda sıcaklığında ortaya çıkan “itişip kakışma”, moleküllerin yeniden bir hizaya gelmelerine ve kusurları yok etmesine yol açar. Uçaklarda çok büyük kazalara yol açma tehlikesi taşıyan hasarları ortaya çıkartmak için yapılan testlerin her zaman etkili olmadığı ortaya çıktı. Bu da uçuş güvenliği açısından oldukça olumsuz bir gelişme. meninin yırtıldığı görüldü. Geçen hafta Kanada’nın Ulaştırma Güvenliği Kurumu’nun (TSB) bu kaza ile ilgili hazırladığı raporda, hatanın dümendeki kompozit malzemeden kaynaklandığı sonucuna varılmıştı. Kompozit, polimer reçinenin içine karbon fiberlerin gömülerek güçlendirilmesiyle elde edilen bir malzemedir. Basınç altında, fiberler çevresindeki reçineden ayrılır ve bunların yarattığı boşluk malzemeyi zayıflatır. Mühendisler, bu boşlukları tespit etmek için yüzeye vurarak ses tonunda fark olup olmadığını dinlerler. Ancak TSB’nin raporuna göre A310’nun dümeninde en ufak bir kusur bulunmamıştı. TSB müfettişleri, daha sonra hasarlı kompozitlere, uçuş sırasındakine benzer bir basınç uyguladıkları zaman “hasarlı bölgelerin anında iki katına çıktığı” izlendi. Sonuçta A310’un dümenindeki boşluğun gözden kaçacak kadar belirsiz olduğu, fakat uçuş sırasında genişlemiş olabileceği düşünüldü. Bu da dümenin parçalanmasına yol açmış olabilirdi. Boeing ve Airbus halihazırda “vurarak ses dinleme” testinden yararlanıyor. TSB şimdi daha güvenilir testlerin kullanılması için hazırlık yapıyor. Gelecek yıl uçuşlara başlaması planlanan Boeing 787 ve 2012’de tamamlanacak olan Airbus A350’nin gövdesi, kompozit malzemeden yapılıyor. GOOGLE GİBİ ÇALIŞAN BEYİN GÖZDEN KAÇAN UÇAK HASARLARI CBT 1095/18 14 Mart 2008 Mart 2005’te Küba’dan Kanada’ya uçmakta olan AirTransat Airbus A310 uçağının yolcuları, büyük bir gürültüyle iki yana savrulan uçakta çok büyük korku yaşadılar. Uçak kazasız belasız yere inmekle birlikte 8.2 metre boyundaki karbon kompozit dü Google’ın patent almış ve güçlü arama algoritması PageRank, insan beyninin bilgiyi aramasına benzer bir şekilde çalışıyor olabilir. Sözcük belleğimiz, her noktanın farklı bir sözcüğü temsil ettiği bir şebekeye benzetilebilir. Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nden psikolog Tom Griffiths ve meslektaşları, beynin her sözcüğü anımsamaktaki rahatlığı ile PageRank’ın web sitelerini sıralamasında bir benzerlik olup olmadığını araştırdılar. Şimdi böyle bir benzerliğin olduğu düşünülüyor. Diğer sözcük arama algoritmaları ile yapılan karşılaştırmalarda PageRank’in insan modeline en fazla benzeyen algoritma olduğu görüldü (Psychological Science, vol 18, p 1069). Bu sonuca göre insan belleği çalışmaları, arama motorlarında kullanılan yöntemlerden yararlanılarak geliştirilebilir.