Katalog

TIP ARAŞTIRMALARI Ergenlik döneminde çocuklar hastalıklara karşı daha duyarlı Ergenlik, bir çocuğun hayatındaki en önemli dönem. Araştırmalar bu evrenin, hormonların sadece beden ve ruh hali üzerinde etkili olmadığını, gençleri hastalıklara karşı da daha duyarlı hale getirdiğini saptadı. Diyabet tip 1, tiroit bezi hastalıkları, belli başlı romatizma ve epilepsi biçimleri, depresyonlar, multiple skleroz, beslenme bozuklukları, uyuşturucu bağımlılığı, kızlarda erkeklere kıyasla iki misli fazla intihar eğilimi ve şizofreni... belirtileri kızların meme gelişimi kadar belirgin değil. Beyinde östrojenle harekete geçen gelişim süreci üniseks, ama kızlar ortalama olarak erkeklerden bir yıl önce giriyorlar ergenlik dönemine. Hormonların beden ve ruhu derinden etkilemeleri yüzünden ergenlik dönemindeki çocuklar belli başlı hastalıklara karşı daha duyarlı oluyor. Bazı hastalıklar özellikle de gençlik döneminde gelişiyor. Bunlara diyabet tip 1, tiroit bezi hastalıkları, belli başlı romatizma ve epilepsi biçimleri, depresyonlar, beslenme bozuklukları, uyuşturucu bağımlılığı ve şizofreni de bunlara dahil. Kısa bir süre önce Kanada'da gerçekleştirilen bir araştırma, multiple skleroz hastalığında bile cinsellik hormonlarının etkili olduğunu ortaya koydu. İlk kez 1012 yaşları arasında regl gören kadınlarda hastalığın semptomları ortalama olarak 28,9 yaşında, 1315 yaşları arasında regl görmeye başlayanlarda ise üç yıl sonra görülmekte. CBT 1056 /14 15 Haziran 2007 ençler ergenlik dönemlerinde bağımsız olarak düşünmeye başlar. Ama birçoklarının aynı zamanda çevrelerini uygunsuz davranışlarıyla rahatsız ettikleri de bir gerçek. Bu durum sanki beyin gelişiminin bir yan etkisi gibi ortaya çıkar. Yoğun olarak kullanılan sinirsel ağlar güçlenirken, ender olarak kullanılanlar zayıflamakta, diyor uzmanlar. Tüm bu bilgilere rağmen bilim adamları yine de yetişkinliğe geçiş döneminin tam olarak nasıl başladığını bilemiyor. Sekiz ila on dört yaşları araÇocukluk dönemi, besındaki çocukları hangi yindeki sinir hücrelemekanizma ergenliğe itiriyle birlikte ölüyor. El yor? Tabii hipotalamusa bette ki sivilce, sakal önemli komutları veren, ve bıyık gibi görünen yumurtalık ve erbezini değişimler daha dikkat uyarıcı hormonla besleçekici. Fakat gençlerin yen çok sayıda uyarıca madde bilinmekte. Araşbeynindeki süreçler tırmacılar özellikle de beher açıdan daha ilginç. yindeki GPR54 reseptörünü uyaran ve bu şekilde Beyin adeta yeniden yapılanmakta. Hormon özel bir bölge olan hipotalamusta “ergenlik saatiların etkisiyle bazı beni” çalıştıran “Kisspeptin” yin hücreleri ölüyor, hormonunun anlamını merak ediyor. bağlantılar değişiyor Hayvanlarla yapılan ve çok sayıda nöron deneyler sırasında GPR54 yeniden bağlanıyor. geni bulunmayan farelerin, hiçbir zaman ergenlik Gençlerin yabancı dil dönemine girmedikleri öğrenmeleri bu yüzden anlaşıldı. kolaydır. Diğer bir araştırmada Suudi Arabistan'da yaşayan bir ailenin altı erkeğinde, söz konusu reseptörün mutasyona uğramış olduğu görüldü. Ve Brezilyalı bir araştırma grubu kısa bir süre önce Boston'da gerçekleştirilen endokrinoloji kongresinde, aşırı Kisspeptin etkinliğiyle ilgili bir örnek sundu. Brezilyalı bilim adamları Arap erkeklerinde görülen etkinin tam aksini izlemişler. Hastanın bedenindeki tüyler henüz bir yaşındayken çıkmaya başlamış ve cinsel organları on üç yaşındaki bir çocuğunki kadar büyümüş. G REGL YAŞI 12.5! Oysa bilim adamları Kisspeptin hormonunun, ergenliği başlatan tek önemli uyarı maddesi olmadığını düşünüyor. Beaverton (ABD) Primat Araştırmaları Merkezi'nden Sergio Ojeda, kısmen uyarıcı kısmen de baskılayıcı etki yapan çok sayıda etkenin karşılıklı ilişkisi söz konusu, diyor. Yine de hangi faktörlerin ergenliğe “karar” verdikleri hala tam olarak bilinememekte. Fakat çocuklardaki beden ağırlığının bu konuda rol oynadığı tahmin edilmekte. Nitekim fazla kilolu kızlarda bedensel değişim genelde daha erken başlıyor. Bundan yağ dokusunda üretilen Leptin sorumlu tutulmakta. Kaburgalarının üzerinde neredeyse hiç yağ bulunmayan çok zayıf kızlarda veya jimnastikçilerde regl döngüsü gecikiyor ya da hiç başlamıyor bile. Bu kızlarda leptin konsantrasyonu düşük. Özellikle de endüstri ülkelerinde regl görme yaşı son yüz elli yılda değişti. İlk regl görme yaşı eskiden on yedi iken günümüzde on iki buçuk yaşına düştü. Bu gelişme her şeyden önce daha iyi beslenme, hijyen koşulları ve günümüzde daha ender görülen enfeksiyonlarla ilgili. Bu belki de yoksul ülkelerden evlatlık edinilen çocuklarda, daha iyi yaşam koşullarına kavuşmaları nedeniyle, erken ergenliğe girme riskinin %120 oranında arttığını da açıklıyordur. İlk regl görme yaşı son on beş yıl içinde değişmedi. Ama kızların göğüsleri sekizinci yaştan sonra gelişmeye başladı ki bu da tıp kitaplarına göre normal değil. Hatta tıp uzmanları artık altı veya yedi yaşındakilerde de görülen erken meme gelişiminde, örneğin hipotalamustaki bir tümörle ilgili olup olmadığının anlaşılması için hormon testi ve tomografi gerekli olup olmadığını tartışıyor. “Erken gelişmeyi normal görmeye başlarsak, bazı hastalıkları görmezden gelebiliriz” diye uyarıyor Bonn Üniversite Kliniği endokrinoloji uzmanı Christian Roth. Uzman, bedensel gelişimden önce el röntgeni de önermekte. Çünkü cinsellik hormonunun etkileri eldeki eklemlerde görülmekte. Eklem yerleri zamanından önce kapandığı için ergenliğe erken adım adan çocukların boyları fazla uzamaz. Fakat ergenlik hormonlarının psişik bozukluklar üzerindeki etkisi daha belirgin. Problemler, beyindeki belli başlı bağlantıların devre dışı bırakılmaması halinde ortaya çıkıyor. Bu durum mesela beden şeması bozukluğuyla kendini gösterir ki bu da aşırı zayıflamaya yol açabilmekte. Ergenlik döneminde özellikle de kızlar görünümlerinden pek hoşlanmıyorlar. Almanya'da 15 yaşındaki 5000 kızla gerçekleştirilen bir anketle, normal kilolu kızların kendilerini şişman hissettikleri ortaya çıkmış. Ve neredeyse beş kızdan biri kendisine verdiği acıyı daha yoğun olarak hissetmek için jiletle kollarını kesiyor. İNTİHAR EĞİLİMİ Ama gençlerin intihara eğilimi daha kaygı vericidir. Kızlar erkeklere kıyasla iki misli fazla intihar ediyorlar. Kimi araştırmacılar gençlerin uyuşturucuya yönelmelerini mutsuzluklarına bağlıyorlar. Psikoatkif maddeler beyinde özellikle de ödüllendirme ERKEN HASTALIKLAR Beyinde, ergenliğe uygun değişimleri hızlandıran östrojenlerdir. Erkek çocuklarda ergenliğin ilk