Katalog

TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP Darwin tartışması üzerine dipnotlar Gürcan Özdemir, gurcanozdemir23@mynet.com İlgili dip not 1: Celal Şengör’ün 19 Ocak 2007 tarih, 1035 sayılı CBT’de yayınlanan “Darwin Türkler Hakkında Ne Demişti?” başlıklı makalesi. İlgili dip not 2: Haluk Ertan’ın 9 Şubat 2007 tarih, 1038 sayılı CBT’de yayınlanan “Türkleri Kim Daha Çok Seviyor!” başlıklı makalesi. İlgili dip not 3: “Uygar bir ulus barbalarla temas ettiği zaman, vahşilerin kısa bir süre içinde yok olduğunu görüyoruz. Saf ve ayrı kalmış ulusların başka toplumlarla ilk temasında hastalıklarla karşılaşması bir çok vahşi toplum örneklerinde dikkate değer bir olaydır. Vancouver adasına Avrupalıların gelmesinden sonra vahşi yerlilerin değişen hayat alışkanlıkları sağlıklarının bozulmasına neden olmuş, “şaşkın, aptallaşmış” halde kitleler halinde yaşamlarını kaybetmişlerdir.. (Charles Darvin, İnsanın Türeyişi, Çeviri; Yavuz Erkoçak, s,232 Sol yayınları 1968, Ankara) İlgili dip not 4: “Daha birkaç yüzyıl önce Avrupa, doğulu barbarların işgal tehlikesi önünde titremekte idi. Şimdi böyle bir korku, gülünç olur.. Vahşiler uygar ulusların önünden kaçtıkları için yok olmamışlardır. Eğer gerçekten olay böyle cereyan etmiş olsa, eski ahlakçıların bu hususta düşüncelerini belirteceklerine şüphe yoktur. Ama bu devrin hiçbir yazarı, gerileyen barbarlardan şikayet eden yazılar bırakmamıştır. Vakaların çoğunda yok olmanın en önemli sebebi, döl bereketinin azalması ve hastalıklardır..” (Aynı Kitap, s, 233) İlgili dip not 5: “Tasmanya sömürgeleştirildiği zaman, 20 bin olan yerli nüfusu hemen azaldı.. Geri kalan bütün yerliler yakalanıp hükümete teslim edilmesi için, bütün sömürgecilerin katıldığı avda (1832 yılında) yerlilerin sayısının yalnızca yüz yirmi kişi olduğu görüldü.. 1864’de sadece bir erkek on üç kadın hayattaydı.. (Aynı Kitap s, 233) “Yeni Zellenda’da Maori’lerin azalarak yok olması da benzerdir. Sandviç adalarını 1779 yılında kaptan Cook keşfettiğinde 300 bine yaklaşan yerli nüfusu, yüzyıl sonra 1872 yılında 50 bine düşmüştü..” (Aynı Kitap, s, 236) İlgili dip not 6: “Yani vahşi insan ırklarından çoğunun farklı şartlara ya da hayat tarzlarına zorlandıkları zaman veya yeni bir iklime getirildiklerinde kolaylıkla sağlıklarını kaybettiklerine tanık olmaktayız.. İnsanın hiçbir zarara uğramadan iklimin ve diğer unsurların değişikliklerine tahammül edeceği doğrudur. Ama bu sadece uygar ırklar için doğrudur. İnsan vahşilik devrinde vatanından uzaklaştırıldığı zaman asla çok yaşamayan en yakın akrabaları antropoid maymunları kadar bu değişikliklere hassastır..” (Aynı Kitap, s, 239) İlgili dip not 7: “Bizim batı kültürümüz insanlık kültürünün ana kolu üzerinde olduğu savında bulunabiliyorsa, bu yalnızca kültürel geleneğimizin, bir zamanların çok sayıdaki parelel kültürleri fethedip, onları haraca bağlamış olmasına dayanır.” (Tarihte Neler Oldu, s, 21, Gordon Childe, Alan yayıncılık 5. baskı, 1993, Çeviri; M. Tunçay, A. Şenel) *** İlgili dip not 2’de sayın Haluk Ertan, “Darwin’in genelde Avrupa, özelde ise AngloSakson kültürüne hayran olduğunu da söylemek gerekir..” diyor. Bu gereklilikten hareketle ilgili dip not belgeseline eklediğim aşağıdaki sorularımın yanıtlanmasını istiyorum. 1. Darvin’in hayranlık duyduğu genelde Avrupa, özelde de AngloSakson kültürü, onun araştırma yaptığı o adalarda ve bölgelerde yaşayan yerliler olan Tasmanyalıları, Aborjinleri, “katletme pratiği” Darvin’e teori mi oluşturuyor, yoksa Darvin’in teorisi katliama pratik mi? 2. Bu bağlamda Ermenilerin de; genelde Avrupa, özelde AngloSakson kışkırtıcılarının, Darwin’in “Kafkas ırkları olarak bilinen daha uygar ırklar, Türkleri tam bir yenilgiye uğratmıştır..” yargısından hareket etmiş olabilir mi? Darwin tartışması: Dipnotlara yanıt Sayın Özdemir’in Darwin’den yaptığı tüm alıntıların (dipnot 3,4,5,6), orijinal kaynaktan oldukça farklı olduğu görülüyor. Örneğin, aktarılan Türkçe paragrafla, orijinal metin karşılaştırıldığında, birçok cümlenin eksik olduğu anlaşılıyor. Aynı şekilde kimi önemli tümceler, esas anlamlarından tamamıyla farklı olarak çevrilmiş durumda. Ayrıca orijinal metinde başka bir araştırmacıdan yapılan alıntı, okuyucunun aktardığı metinde, sanki Darwin’e ait düşüncelermiş gibi yazılmış. Haluk Ertan, hertan@istanbul.edu.tr D iğer bir ifade ile CBT’de yayınlanan yazımda değindiğim, yaratılışçıların orijinal bilimsel metinlere yaptıklarının tümü, bu aktarılanlarda yer almakta. (Şayet Sol Yayınlarının Yavuz Erkoçak çevirisi sayın okuyucumuzun aktardığı şekildeyse ortada ciddi bir sorun var demektir. Kitabın bu baskısı elimde olmadığı için durumu şu an bilemiyorum.) Bunlara dayanarak doğru bir tartışma yapmamız olanaksız. Sayın Özdemir’in öncelikle, internet ortamında kolaylıkla bulunabilecek orijinal kaynakları, aslına bağlı kalarak olabildiğince çevirip, bu metinleri yorumlaması veya bana yöneltmesi gerekiyor (En azından İnsanın Türeyişi kitabının Onur Yayınlarından çıkan ve Öner Ünalan’ın çevirdiği versiyonundan yararlanabilir). BİR ÖRNEK Yukarıda belirttiğim çeviri ve alıntı çarpıtmalarına bir örnek: Okuyucunun postasında yer alan 3 nolu dipnotu: İlgili dip not 3; “Uygar bir ulus barbalarla temas ettiği zaman, vahşilerin kısa bir süre içinde yok olduğunu görüyoruz. Saf ve ayrı kalmış ulusların başka toplumlarla ilk temasında hastalıklarla karşılaşması bir çok vahşi toplum örneklerinde dikkate değer bir olaydır. Vancouver adasına Avrupalıların gelmesinden sonra vahşi yerlilerin değişen hayat alışkanlıkları sağlıklarının bozulmasına neden olmuş, “şaşkın, aptallaşmış” halde kitleler halinde yaşamlarını kaybetmişlerdir.. (Charles Darvin, İnsanın Türeyişi, Çeviri; Yavuz Erkoçak, s,232 Sol yayınları 1968, Ankara) Okuyucumuz yukarıdaki metni aşağıdaki paragraftan almıştır. Orijinal metinden alınan cümlelerin altı çizilmiştir. Orijinal metinden cümle çekilmesiyle yazının bütünlüğünün tamamen bozulduğu ve alınan cümlelerde de ciddi çeviri hataları bulunduğu açıkça görülmektedir. İnsanın Türeyişi kitabının birinci baskısında (1871) yer alan orijinal paragraf (kitabın 1874 yılında yapılan ikinci baskısında bu parça aynen korunmuştur): When civilised nations come into contact with barbarians the struggle is short, except where a deadly climate gives its aid to the native race. Of the causes which lead to the victory of civilised nations, some are plain and simple, others complex and obscure. We can see that the cultivation of the land will be fatal in many ways to savages, for they cannot, or will not, change their habits. New diseases and vices have in some cases proved highly destructive; and it appears that a new disease often causes much death, until those who are most susceptible to its destructive influence are gradually weeded out;* and so it may be with the evil effects from spirituous liquors, as well as with the unconquerably strong taste for them shewn by so many savages. It further appears, mysterious as is the fact, that the first meeting of distinct and separated people generates disease.*(2) Mr. Sproat, who in Vancouver Island closely attended to the subject of extinction, believed that changed habits of life, consequent on the advent of Europeans, induces much ill health. He lays, also, great stress on the apparently trifling cause that the natives become "bewildered and dull by the new life around them; they lose the motives for exertion, and get no new ones in their place."*(3) * See remarks to this effect in Sir H. Holland's Medical Notes and Reflections, 1839, p. 390. *(2) I have collected (Journal of Researches: Voyage of the Beagle, p. 435) a good many cases bearing on this subject; see also Gerland, ibid., s. 8. Poeppig speaks of the "breath of civilisation as poisonous to savages." *(3) Sproat, Scenes and Studies of Savage Life, 1868, p. 284. CBT1051/20 11 Mayıs 2007 YAZIMA KATKI KONUSU?! Sayın Özdemir, dipnotlarını, yazımdaki yorumlarıma katkı olarak aktardığını belirtmiş. Fakat bu karman çorman ve hatalı alıntıların yazıma ne tür bir katkıda bulunduğunun tarafımca anlaşılamadığını söylemem gerekiyor. Benim yazımda dört temel nokta irdelen