Katalog

İSLAM VE BİLİM Müslüman ülkelerde bilim neden geri? İSLAMİ RÖNESANS GEREKİYOR CBT 1039/14 16 Şubat 2007 İslam dünyası için aydınlanma zamanı geldi. 11 Eylül 2001’i izleyen dönemde İslam dünyası çeşitli suçlamalarla karşı karşıya bırakıldı. Bunun sonucunda Batı ile İslam dünyası arasındaki uçurum giderek açıldı. Müslüman toplumlar, içlerinde güçlenmekte olan kökten dincilik akımının önünü kesmek için, kendi sınırları içinde reformların yolunu açmak ve sosyoekonomik modernizasyona odaklanmak zorunda olduklarını nihayet fark ettiler. Şimdi Müslümanlar için kritik düşünce ve kendini tanıma zamanı. İslam ülkelerinin liderleri aydınlanmayı geçerli kılma görevini üstlenmeli. Biz Pakistanlılar, bilgiye dayalı rönasansın gerçekleşmesinde, bilim ve teknolojinin çok önemli bir rol oynadığına inanıyoruz. İslam dünyasının bilimsel harcamaları dünya ortalamasının çok altındadır. Tam tersi, savunma harcamaları GSMH’ın %4 ile %7’si arasında değişiyor. Pek çok ülkede bilim adamı sayısı çok yetersiz ve inovasyon için yaDünyadaki en iyi sal bir çerçeve söz konusu 500 üniversiteden değil. İslam ülkelerinden yalnızca ikisi İKÖ bugüne dek yalnızca iki biüyesi ülkelerdedir. lim adamı Nobel ile ödüllendirildi. Bunlar Abdus (ikisi de Türkiye’de Salam (Pakistanlı, fizik dabulunuyor). lında, 1979) ve Ahmed Zewail’dir (Mısırlı, kimya dalında, 1999) . Bu iki bilim adamı da araştırmalarını İslam ülkelerinin dışında sürdürmüştü. Bugünün Müslüman toplumları uluslararası üne sahip çok az sayıda bilim adamı yetiştirebilmiştir. Bilim eğitimini ele alalım. Aralarında Malezya’nın da bulunduğu İKÖ’ye üye pek çok Arap ülkesinde lisans eğitimi oldukça düzeyli olmakla birlikte, lisansüstü eğitim zayıftır. Dünyadaki en iyi 500 üniversiteden yalnızca ikisi İKÖ üyesi ülkelerdedir (ikisi de Türkiye’de). İKÖ’nün 1.3 milyar düzeyindeki nüfusu 600’den az sayıda üniversite ile yetinmek zorunda. Kaldı ki bu üniversitelerin pek çoğu da Batı standartlarının altında eğitim veriyor. Bugün başta Türkiye, Pakistan, İran ve Mısır olmak üzere pek çok İslam ülkesi bilimsel yatırımlara öncelik veriyor. Bu başarı öyküleri bizlere cesaret veriyor. Ancak dünyadaki yakıt rezervlerinin dörtte üçüne sahip olmakla birlikte İKÖ ülkeleri geri kalmışlık döngüsünü kırmakta zorlanıyor. Geri kalmışlığımızın en önemli nedenlerinden biri bilim ve teknolojiye yatırım yapılmamasıdır. Bu eksikliği gidermek için devletlerin tek tek geliştirdiği çözümlerin yanı sıra İslam ülkelerinin grup olarak girişimlerde bulunması da büyük fayda sağlayacaktır. Dolayısıyla ISESCO (İslami Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu) ve COMSTECH (Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Komitesi), tüm İslam ülkelerini kapsayan bir fon yaratarak İKÖ ülkelerinde bilim ve teknolojinin gelişmesini teşvik ediyor. Yazarlar: AttaurRahman ve Enver Nasim, ISESCO ve COMSTECH yetkilileri PETROL GELİRLERİ BİLİMSEL ARAŞTIRMALARA Katar’ın devlet başkanı Emir Hammad bin Khalifa AlThani, Katar’ın fosil yakıt gelirlerinin büyük bir kısmını bilimsel araştırmalara ayırdı. Ülkenin çalışmalarını yurt dışında sürdüren bilim adamları bu fonların nasıl kullanılacağını belirlemek üzere Katar’ın başkenti Doha’da bir araya geldiler. Bilgiekonomisi trenini kaçırmak istemeyen Katar, böylece bir Eğitim Kenti kurdu. Doha’nın banliyösünde kurulan bu üniversite yerleşkesinde, Texas A&M gibi ABD’nin tanınmış üniversitelerinin bazı dallarını lisans eğitimi veriyor. Ülkenin liderleri, yılda en az 2.000 öğrenciyi çekeceklerini umuyor. Şimdiye dek birkaç yüz öğrenci üniversiteye kaydolmuş durumda. Yazar: Jim Giles, Nature 441, 132133 (11 Mayıs 2006) MUHAFAZAKÂRLAR ENGEL Dr. Mustafa Moin İran’ın eski Yüksek Eğitim ve Bilim Bakanıydı. 2005 yılında İran’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerine reformist aday olarak katıldı. Ancak seçimi muhafazakar Ahmedinejad kazandı. Nature’dan Declan Butler, Dr.Moin ile İran’da bilim ve teknolojinin durumu konusunda bir söyleşi yaptı. Bu söyleşiden bazı ilginç satırlar: "Ahmedinejad yönetimi bilim ve yüksek eğitim konusunu iktidara geldiğinden beri ikinci plana atmış durumda. Hükümet, üniversite rektörlerinin hemen hemen tümünü, yüksek öğrenim kurumunun başındakileri iktidara gelir gelmez değiştirdi. Ben bilim, teknoloji ve araştırma bakanıyken üst kademe üniversite görevlilerini aka İRAN’ın eski Yüksek Eğitim ve Bilim Bakanı Dr. d e m i k Mustafa Moin. personel seçiyordu. Oysa şimdi yeni hükümet bunları doğrudan seçiyor." "Kuşkusuz üniversiteler üzerinde kurulan bu politik baskının sonucunda bazı öğretim görevlileri istifa edip gitti. Kısıtlamalar ve eleştirilerin ardı arkası kesilmedi. Tanınmış akademisyenler emekli olmaya zorlandı. Öğrencilerin politik faaliyetlerde bulunması ve öğrenci dernekleri sindirildi. Uluslararası öğrenci mübadelesi programları da bu baskıcı rejimden nasibini aldı. Öğrenciler artık yurt dışına gönderilmiyor ve öğretim görevlilerinin de araştırma için yurt dışına çıkışları engelleniyor." "Hükümet reformist gazetelere ve siyasi partilere de baskı uyguluyor. Shargh isimli yüksek tirajlı reformist gazete, eylül ayında kapatıldı. Ayrıca kız öğrencilerin üniversitelere girişlerinin kısıt