Katalog

GÜNDEM Kök Hücre Koşusu "Manevi Mirasım Akıl ve Bilimdir!" "Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır... zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve ilmin gelişimini inkâr etmek olur... Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve ilmin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar." Mustafa Kemal (1939, Cumhuriyet Bayramı Açılış Konuşması’ndan) Cumhuriyet BİLİM VE TEKNOLOJİ Sayı: 1018 22 Eylül 2006 İMTİYAZ SAHİBİ Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk GENEL YAYIN YÖNETMENİ İbrahim Yıldız YAYIN YÖNETMENİ Orhan Bursalı SORUMLU MÜDÜR Güray Öz GÖRSEL YÖNETMEN Tüles Hasdemir YAYIMLAYAN Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sokak No:2 34382 Şişli İstanbul Tel: 0212.343 72 74 Faks: 0212. 343 72 64 CUMHURİYET REKLAM Yerel Süreli Yayın Tel: (0212) 251 98 7474/ 343 72 74 BASKI İhlas Gazetecilik A.Ş. 29 Ekim Caddesi No: 23 Yenibosna İstanbul www.cumhuriyet.com.tr CBT 1018/3 22 Eylül 2006 Bilimin en önemli araştırma alanlarından biri olan kök hücre çalışmaları dünyada ilginç bir seyir izliyor. Koyun Dolly’nin klonlanmasıyla büyük heyecan yaratan ve büyük bir sıçrama yapan bu bilim dalı, adım adım, kök hücrelerin de klonlanmasına kadar vardı. İnsanlığa açtığı perspektif çok büyü: Organ ve doku yenilenmelerinden tutun, çeşitli aşı olasılıklarına kadar uzanan çok geniş bir yelpazede tedavi, iyileşme, gençleşme.. umutları aşılıyor kök hücreleri. Şüphesiz, kemik iliği nakillerinde başarılı sonuçlar, yeni kök hücre uygulamalarına da kapıları sonuna kadar açıyor. Bugün kök hücre, çeşitli uzmanlaşmış kök hücrelerin adı olarak kaldı. Ebriyonal kök hücreleri laboratuvarlarda farklılaştırılmakta; kemik iliği, nörol, epidermal, kas kök hücreleri ve bunların alt sınıflarını oluşturan onlarca kök hücre olarak üretilebilmekte. Dünya, harıl harıl kök hücreler üzerinde çalışıyor. Sahip olduğu büyük ekonomik potansiyel nedeniyle, kök hücrelerle yapılan deneysel çalışmalar büyük önem kazanıyor. Bu aşamada şu nokta çok iyi biliniyor: Bu yarışta kimler önde koşar, bilgi ve deneyime sahip olur ve bunları içselleştirir bu ürünleri kullanılır hale getirir ve bu alanın çeşitli dallarında uzmanlaşırsa, hem bilime katkısı büyük olacak hem de ekonomik potansiyelden payını alacaktır... *** Şüphesiz, bu konuda etik tartışmalar vardır. Bazı ülkeler, örneğin ABD, kök hücre amaçlı emrbiyonik araştırmalara kısıtlamalar getirdi. Fakat bazı eyaletlerde ise çalışmalar daha serbest sürüyor. AKP iktidarı da, kök hücre araştırmalarına büyük kısıtlamalar getirdi. Öyle ki, bir çok araştırmanın önü kesilmek istendi, ülkemizde bir grup bilim insanımız da, kök hücre deneysel araştırmaları konusunda iktidarla birlikte hareket etmekte. Bu alanda deneysel uygulamalara bazı etik kurallar getirilmesi doğrudur. Çünkü kök hücre ile yapılan tedavilerde, dünyanın bir çok yerinde şarlatanlıklar da sürüyor. Hasta istismarının önü mümkün olduğunca alınmalı. Fakat bu kısıtlamalar, ülkemizde kök hücre araştırmalarının ve deneysel çalışmalarının önünü kesmemelidir... tam tersine, kök hücre çalışmalarını hızlandırıcı, daha sağlıklı gelişitirici etki yapmalıdır! Biz, bazı bilim insanlarımızın "Bu ne acele, bırakın önce Amerika yapsın, sonra biz yaparız!" bakış açısına sahip olamayız. Bu bakışla ülkemizde bilim ne gelişir ne ilerler; ABD’nin ve gelişmiş ülkelerin kuyruğuna bile takılamadan, her şeyde dışa bağımlı hayatımız sürer gider! Arkasından da, acaba bilim ülkemizde neden gelişmiyor, diye sorar dururuz! Ülkemizin, bilim dünyamızın lafa değil, eyleme, işe, ürüne, üretime ihtiyacı var! *** Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde kurulan ATİ Teknoloji’nin ülkemizde kök hücre üretimine, araştırmalarına önemli bir destek vermesi bekleniyor. Ercüment Ovalı ve arkadaşlarının, KTÜ Tıp Fakültesi Hematoloji Bölümü’nde yaptıkları başarılı, çeşitli kök hücre ve doku üretimi çalışmaları, şimdi daha kapsamlı olarak ATİ Teknoloji’de sürdürülecek... ATİ Teknoloji, ülkemizde kök hücre araştırmaları için bir şanstır. Bu tür merkezlerin yaygınlaşması en büyük dileğimizdir. 69 Eylül tarihlerinde Trabzon’da toplanan İkinci Ulusal Kök Hücre Kongresinde ilginç deneysel araştırma sonuçları da vardı. Mesela, KTÜ hematolojide üretilen bazı kök hücre elemanları, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Tayfun Dalbastı ve arkadaşlarınca uygulanıyor. Omurilik yaralanmalarının ve ALS hastalığının deneysel tedavisinde, şimdilik umut verici sonuçlar elde edilmiş. Altı ALS hastasının üçünde kısmi iyileşme, üçünde ise hastalığın gelişiminin durduğu görülmüş. Ancak, hasta sayısının az olması ve uygulamaların sürmesi nedeniyle, kesin sonuçlar bildirilemediği açıklanıyor. Tıbbın önümüze açtığı bu alandaki çalışmaları bütün yönleriyle desteklemek, ulusal bilim politikalarımızın önemli bir ayağını oluşturmalıdır! Gelecek cuma günü yeniden buluşmak dileğıyle...